Биологиялық мембрана

Презентация қосу

Биологиялық мембраналар.
Құрылымы, қасиеттері
және оларды оқыту
жолдары
ОРЫНДАҒАН: ӨРКЕН АЙСУЛУ,
САҒЫНДЫҚ СӘНИЯ, ШАРАМАН
ЖАНЕЛЬ, МЕДЕУОВА ЗЕРЕ,
ҚАРЖАНБАЙ АЗИЗА
Биологиялық мембрана

Биологиялық мембрана — Биологиялық
аса күрделі құрылымды мембрана — жасушаның
зат. Оның құрамында және жасуша ішіндегі
ферменттік ақуыздар, бөлшектердің (ядро,
ерекше рецепторлар, митохондрии,
электрондарды хлоропластар, пластидтер
тасымалдаушы, энергияны ) бетінде орналасқан
өңдеуші құрылымдар молекулалық мөлшердегі
сонымен қатар (қалыңдығы 5 — 10 нм),
гликопротеиндер мен ақуызды-липидтік
гликолипидтер болады. құрылымды жұқа
қабықша.
Мембраналық ақуыздар түрлі қызмет
(мысалы, гликопротеиндер антиген
рөлін) атқарады. Кейбір химиялық
реакциялар (мысалы, хлоропластарда
жүретін фотосинтездің жарық
реакциялары немесе митохондриидағы
тотыға фосфорлану процесі)
биологиялық мембрананың өзінде
жүреді.
Биологиялық мембраналар:
1. Жасушаны сыртқы қоршаған ортадан
шектейді және сыртқы ортаның кері
әсерінен қорғайды
2. Жасуша мен оны қоршаған ортаның
арасындағы зат алмасуды басқарады
3. Электрлік потенциалдардың пайда
болуына ықпал етеді
4. Митохондриядағы АТФ энергиясын
синтездеуге қатынасады
Биологиялық мембрананың
түрлері:

Плазмолемма
(жасушаның сыртқы
қабаты)
Жасушаішілік
мембраналар
Базальды мембрана
Плазмалық мембрана (плазматическая мембрана)
— жасуша қабықшасы — плазмолемманың
негізін құрайтын билипидті-протеинді құрылым,
қалындығы 6-10 нм. Екі қабатты липидті
мембрана құрамына фосфолипидтер,
сфингомиелиндер, холестерин кіреді. Плазмалық
мембрананы құрауға билипидті қабатпен
байланысқан интегральды, жартылай
интегральды және шеткі протеиндер
молекулалары енеді. Плазмалық мембрананы
40% липид, 60% протеиндер құрайды.
Плазмалық мембрананың
құрылымы
Жасушаның протоплазмасын
қоршап тұрған биологиялық
мембрана жасушалық мембрана
деп аталады.
Жасушалық мембрана қос қабатты
ақуызды-липидті молекулалардан
тұрады.
Базальды мембрана гликолипидтер мен
ақуыздардан тұрады және қанның
құрамындағы қоректік заттардың
ұлпаға, жасушаға енуін қамтамасыз
етеді.
Мембрана негізінен үш маңызды
қызмет атқарады

Матрицалық Барьерлік
Механикалық
(кедергілік)
әртүрлі қызмет Жасушалар мен
атқарушы жеке бөліктерге
ақуыздарды керексіз
бөлшектердің еніп
ұстап тұрушы кетуінен қорғайды
және өзара
орналасуын, Мысалы, улы зат ішкен
кезде.
қалпын
сақтайды
Мембраналардың қалыңдығы
бірнеше нм
(5-10 нм) шамасында, сондықтан
оны оптикалық микроскоппен емес,
электрондық микроскоппен ғана
көруге болады
Мембрана жасушаның
автономдығын, заттың тасымалын,
тыныс алу функциясын және т.б.
анықтайды.
Мембрананың екі жағында
қышқылдылық, температура, заттың
ерітілген концентрациясы, электрлік
потенциалы және т.б. бірдей емес.
Мембрананың құрылысы
- Фосфолипидтердің екі қабаты
- Липид молекулалары гидрофилды
бастан және гидрофобты
құйрықшаны түзейді
- Билипидты қабатына ақуыз
молекулалары, гликопротеиндер
мен көмірсулар батырылған.
Құрылымы:

Басы

Денесі
(мойны)

құйрықшалары
Мембрананың химиялық құрамы:

липидтер;
ақуыздар;
көмірсулар;
гликопротеидтер (көмірсулардың
ақуыздармен байланысы);
органикалық заттар .
Мембраналық липидтер 3
негізгі топқа бөлінеді:
фосфолипидтер
гликолипидтер
стероидтар
Фосфолипид
Құрамы:
Полярлы (гидрофильді) - (басы және
денесі);
Полярлы емес (гидрофобты) -
(құйрықшалары)
Химиялық құрамы
Басы – азотты (этаноламин, холин) және
азотты емес (серин, инозин, треонин)
негіздерінен құралған. Ортофосфорлы
қышқылдардың әсерінен басы денесімен
байланысады.
Денесі глицериннен немесе сфингозиннен
(қанықпаған аминспиртінен) тұрады.
Құйрықшалары полярсыз май қышқылдарының
СН тізбегінен тұрады.
Мембрананың майлы қабатының 40
90%-ын глицерин немесе сфингозин
туындылары, фосфолипидтер алып
жатады.
холин фосфат
Глицерин

Полярсыз
Поярлы бастары құйрықшалар
Кез келген мембрананың
негізін екі қабаттық
липидтер
(көбінесе фосфолипидтер)
құрайды.
Мембрананы құрайтын
фосфолипид молекулалары
амфипатикалық қосынды болып
келеді.
Қызметі жағынан:

Полярлық Гидрофобты
(гидрофиль) “құйрықша”
“бастары”
Екі қабатты фосфолипидтер
Фосфолипидтер екі майлықышқыл
қалдықтан тұрады.

Мұндай липидтер цилиндр пішінді
болады.
Егер бір май қышқылының біреуі
болмаса, онда конус пішін алады.
Су ерітіндісінде липидтер мицелла, ал
мембранада – гидрофилді саңылаулар
түзейді

Мицелла
құрылысы
Мембраналық липидтер
Екі қабатты липидтік қабат екі
жеке моноқабаттардан
құрылады

Гидрофобты “құйрықшалары”
ішке бағытталады.

Бұл кезде молекуланың
гидрофобтық бөліктерінің сумен
жанасу беті ең аз болады
СУ

Бастары

Құйрықшалары

СУ
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ !

Ұқсас жұмыстар

Биомембрана арқылы зат тасымалдау

Жасушаның биологиялық мембраналарының молекулалық құрылымы мен функциялары

Жасушалық мембрана қызметтері

Цитоплазмалық мембрана. Липидті би қабат. Мембраналы ақуыздар. Мембрана арқылы заттарды тасымалдау

Био - мембраналар

Биологиялық мембраналардың қызметтері

Биологиялық мембрананың өткізгіштік механаимі. Иондық каналдар және тасымалдаушылардың құрылысы мен функциясы. Электрогенез механизмі

Иондық каналдар

Мембрана құрылысы

Биологиялық мембраналардың қызметі

Пәндер