Вирус вирионның клеткамен әрекеттесуі

Презентация қосу

Вирустағы геном, вирустық формалар
Орындаған: Өркен Айсулу БГ-31
Жоспар:

1. Клеткалық геном және генетикалық ақпаратты in vivo жүзеге асыру.

2. Вирус вирионның клеткамен әрекеттесуі.

3. Вириондардың репродукция этаптары

4. Вирустық клеткаішілік формалар.

5. Клетка деңгейінде вирустық инфекциның нәтижелері.
In vivo

• In vivo технологиясы генетикалық ақпаратты жергілікті енгізу болып табылады, яғни
тірі ағзаның ішіне енгізу арқылы жүзеге асыралады.

• In vivo (лат. — "тірі (тірі)"), яғни "тірі ағзаның ішінде"немесе" жасуша ішінде".
Ғылымда in vivo тірі ағзада тірі ұлпада (немесе ішінде) эксперименттер жүргізуді
білдіреді. Терминнің бұл қолданылуы тірі ағзаның бір бөлігін (in vitro сынақтарында
жасалғандай) пайдалану. Жануарларды тестілеу және клиникалық зерттеулер in
vivo зерттеу нысандары болып табылады.
Вирустардың генетикалық ерекшеліктері
Бактериофагтар бұтақшалары арқылы алдымен бактерия жасушасының бетіне
бекінеді.
Вирустар сол жабысқан сыртқы ортада белгілі өлшемі мен химиялық құрамы және дұрыс
пішіні бар. Вибрион деп аталатын өлі бөлшек түрінде болады. Мұндай бөлшек түрінде
кездесетін кейбір вирустар, үлкен молекулалар сияқты кристалл формасы болады.
Вибриан жасуша – иесіне өтерден бұрын алдымен оның бетіне бекінеді де, сол жабысқан
жерінде жасушаның немесе бактерияның қабықшасын ерітіп жібереді. Вирустың сыртқы
қабығы шприц сияқты ішіндегі ДНҚ-ны жасуша иесіне бүркеді. Осыдан кейін вирус өзі
бейімделген жасуша иесіне енген бойда пішінін мүлдем өзгертіп, жасушаның паразитіне
айналады. Вирустағы нуклеин қышқылы “өлі” вибрионның құрылымының генетикалық
аппаратын алып жүреді. Ол жасуша иесіндегі барлық биохимиялық мүшенің қалыпты
жұмысын бұзып, өзіне бағыдырады. Сол уақытта жасушадағы ферменттері, рбосомалар
жасуша жиынтығының орнына көптеген жаңа вирустардың бөлшектерін синтездеуге
кіріседі. Нәтижесінде бір вибрион мен уланған жасуша иесінде ондаған немесе жүздеген
вирустар синтезделетіндігін және олардың мөлшері минут өзгерген сайын көбейе түседі.
Вирустардың жасушамен әрекеттесу кезеңдері
ВИРУСТЫҚ ГЕНОМНЫҢ
ТРАНСКРИПЦИЯ МЕН ТРАНСЛЯЦИЯҒА ДАЙЫНДАЛУЫ

ВИРИОННЫҢ ВИРУСТЫҚ
НӘРУЫЗДАНУЫ ГЕНОМНЫҢ
РЕПЛИКАЦИЯСЫ

ВИРУСТЫҚ
АҚУЫЗДАРДЫҢ
ВИРИОННЫҢ СИНТЕЗІ
ЖАСУШАҒА ЕНУІ
ВИРИОНДАРДЫҢ
ҚҰРАСТЫРЫЛУЫ
ВИРИОННЫҢ
ЖАСУША ЦПМ-НА ВИРИОННЫҢ ЖАСУШАДАН
АДСОРБЦИЯСЫ БӨЛІНУІ

ВИРИОННЫҢ ЖАСУШАҒА ЕНУІНІҢ
НҰСҚАЛАРЫ

1-РЕЦЕПТОРЛЫҚ
ЭНДОЦИТОЗ

2-ВИРОПЕКСИС

3-ЖАСУША МЕН ВИРИОННЫҢ
ҚАБЫҚШАСЫНЫҢ
БІРІГУІ

ВИРИОННЫҢ НӘРУЫЗДАНУЫ
ЖАСУШАНЫҢ
ЛИЗОСОМАЛЬДЫҚ МЕНШІКТІ
ФЕРМЕНТТЕРІНІҢ ФЕРМЕНТТЕРДІҢ
ҚАТЫСУЫМЕН ҚАТЫСУЫМЕН
Вирустар репродукциясы - вирустардың адам,
жануар, құс, өсімдік және бактериялар ішінде
немесе тірі торшалардың ішінде өсіп жетілуі.

Вирустардың репродукциясы

1. Жасуша бетіндегі вирустық адсорбция;

2. Ішке енуі;

3. Жасуша вакуолі ішіндегі вирус;

4. Вириондардың шешінуі;

5. Вирустық НҚ-ның репликациясы;

6. Вирус белоктарының жасуша
рибосомасындағы синтезі;

7. Вириондардың құрастырылуы;

8. Вирионның жасушадан шығуы;
1-сурет. Вирустардың репродукция кезеңдері (

Вирустар жасушада 2 түрлі формада тіршілік етеді:

Вирион – клеткадан тыс формасы, құрамында барлық
құрылымдық элементтері – капсид, нуклеин қышқылы,
құрылымдық белоктар, ферменттер болады.
Вирустар – клетка ішілік формасы, тек нуклеин қышқылының бір
түрінен ғана тұруы мүмкін, себебі вирион клеткаға енгенде
құрылымдық элементтер ыдырайды.
Вирустардың микроорганизмдерден айырмашылығы:
1. Вирус бөлшектерінің ең кішісі 20-30нм, ірілері 300-400нм;
2. Клетка құрылымы болмайды;
3. Тіршілік ету формасы облигатты клетка ішілік паразитизм
немесе генетикалық паразиттер.
Тіршілікте қайталанбайтын вирустардың уникальды қасиеттері:
4. Құрамында нуклеин қышқылының бір ғана түрлерінің болуы
ДНҚ мен РНҚ;
5. Вирустарда автономды зат алмасу процесінің болмауы;
6. Дизъюнктивті репродукциялануы – вирустар шашыранды
жолмен көбейеді.
Вирустық инфекциялар ( вирус
тудыратын аурулар).
ВИРУС АҒЗАНЫҢ ЖАСУШАЛАРЫНА ЕНІП, ТІРШІЛІГІН БҰЗАДЫ, АУРУ ТУДЫРАДЫ.
ОЛАР:

Тұмау Палеомелит Шешек

Аусып Сары ауру Қызылша

Құтыру ИТИС
Тұмау – нағыз қоздырғыш 1933 жылы табылды, 1918 –
1920 жылдары тұмаумен 500 млн-дай адам ауырып, оның
20 млн-ы қайтыс болған.

Папеомиелит – тұмау вирусымен салыстырғанда өте
кішкене, тез таралатын індет. 1916 жылы тек Нью-Йоркте
бұл аурумен 2 мыңдай адам өліп, 7 мың адам сол ауруына
душар болған.
Папеомиелит әсіресе балалар арасында көп тараған,
оның қоздырғышы әдетте тағам арқылы және ауамен де
келіп түседі.
Папеомиелит ауруы Қазақстанда әсіресе, 1961 жылы кең
өріс алды. Бұл ауру қоздырғыштары жүйке жасушаларына
еніп, адам қозғалысын басқаратын жүйкелерді бұзады да,
жансыздандырады.
Иммунитет – ағзаның ауру қоздырғыштарын
қабылдамайтын қасиеті. Ағазынң өз тұтастығын
және биологиялық даралығын қорғайтын жасуша –
иммундық жасуша деп аталады.
Ауру тудыратын ұсақ ағзаларды қармап,
тіршілігін жою арқылы иммундық жасуша ағзаны
қауіпті жұқпадан сақтандырады.

Ұқсас жұмыстар

Вирустық инфекция

Вирустар репродукциясы

Вирус қоздырушысының құрылысы

Вирустардың жіктелу принциптері. Олардың номенклатурасы. 2. Вирустардың көбеюінің биогенетикалық ерекшеліктері және көбею сатылары

Вирустардың жіктелу принциптері. Олардың номенклатурасы. Вирустардың көбеюінің биогенетикалық ерекшеліктері, көбею сатылары

Паповавирустар. Поксвирустар. Парвовирустар

Вирустардың құрылымының ерекшеліктері

Вирустардың жіктелу принциптері.Олардың номенклатурасы.Вирустардың көбеюінің биогенетикалық ерекшеліктері және көбею сатылары

Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы туралы ақпарат

Бирнавирутар туғызатын ауруларды диагностикалау

Пәндер