Бактериялардың дифференциялан уының типтері

Бактериялардың дифференциялануының типтері

Орындаған: Өркен Айсулу БГ-31

Жоспар

І Кіріспе

ІІ Негізгі бөлім

Бактериялардың тыныштық күйдегі клеткаларының негізгі типтері: эндоспоралар, экзоспоралар, цисталар, акинеттер. Эндоспоралардың түзілуі, құрылысы және қасиеті, өсуі.

Көбею қызметін атқаратын формалар (базоциттер, гормогониялар, экзоспоралар)

Маманданған метаболиттік клеткалар (гетероцисталар, бактероидтар)

ІІІ Қорытынды

Микроорганизмдер тыныштық формаларының бірнеше түрі бар.

Эндоспоралар

Эндоспоралар - барлық тыныштық формалардың ішіндегі ең төзімді түрі. Бактериялардың 15-тей туысына тән, көп жылдар бойы сақталады.

Эндоспора түзілу

Эндоспора түзілу - ол прокариоттар әлемінде орын алатын процесс. Бактериалды эндоспоралар - эндогенді қлыптасатын грам оң эубактериялардың тыныштықтағы клеткаларының айрықша типі, яғни вегетативті клеткалар үшін қалыпты мөлшерде өкілімен бітетін жоғары температуралар мен радиация мөлшеріне тұрқтылыққа ие аналық клетка цитоплазмасының ішінде. Эндоспораларға тағы да протопласттың айрықша физикалық күйі тән. Олардың ішінде таяқша тәрізді, сфералы, мицелиалды формалары, спирилллар мен жіпшелі организмдер бар. Олардың бәрінің грам оң эубактерияға тән клетка құрылысы бар.

Эндоспора түзілу процесі өте крделі болып табылады, ол баяу өтетін 6 сатыдан тұрады:

А-1 саты : ДНҚ репликациясы аяқталады;

Б-2 саты: Клетка 2 бөлінеді. Кіші бөлігі спораға айналады. Бұл саты қайтымды.

В-3 саты: Болашақ спора аналық клеткадан түгелімен бөлінеді. Бөлінген аймақ Проспора деп аталады.

Г-4 саты: Екі мембрана арасында кортекс қабаты пайда болады.

Д-5 саты: Спораның сыртқы қабаттары түзіледі.

Е-6 саты: Аналық клетка лизистеніп, спора босайды да өоршаған ортаға бөлініп шығады.

Ж-7 саты: Бөлініп шыққан спора.

Экзоспоралар

Экзоспоралар - вегетативті клеткадан ұсақ аналфық клетканың шет жағында орналасады. Экзоспоралар клеткалық қабықшаның астынқалың қабат түзеді және олар кебуге, ультракүлгін сәулелерге төзімді болып келеді.

Мысалы: метантүзуші бактериялар Methylosinus және пурпурлы бактериялар Rhodomicrobium экзоспора түзеді.

Циста

Циста (гр. kystіs - көпіршік) - бір клеткалы қарапайымдардың қолайсыз жағдайларда пайда болатын тығыз қабықшасы.

Цисталар- толығымен тыныштық күйге өтетін бактериялық клеткалар деп айтсақ та болады. Ересек цисталар сопақша және екі қабатты болып келеді. Қалың ішкі қабырғасы интинді қабат, көп қабатты сыртқы экзинді қабат. Оларда көп мөлшерде липидтер болады және олар вегетативті клеткаларға қарағанда механикалық әсерлерге төзімді болып келеді. Цистаны азотты бактериялар, спирохетталар, метилатрофтылар түзеді.

АКИНЕТА

Акинета - цианобактериялардың тыныштық формасы. Тығыздалған қабық, қосалқы қоректік заттар мен пигменттер көп болады. Вегетативті жасушалардан қалыптасады және қолайсыз жағдайларға, мысалы, төмен температураға төзімді болып келеді. Вегетативті жасушаға қарағанда үлкенірек болады. Сопақша немесе сфералық пішінді, қалық көп қабатты . Бұл қабат майлар мен полисахаридтерге бай болып келеді.

Көбею қызметін атқаратын формалар (базоциттер, гормогониялар, экзоспоралар)

Базоциттер-аналық жасушаның ішінде ДНҚ репликациясы жүреді, содан кейін тез бөліну нәтижесінде көпетеге ұсақ жасушалар бір қабықшада пайда болады. Ол жыртылып, шығады.

Гормогония-цианобактерияларда болады. Көбею үшін қызмет етеді. Олар тез бөлінетін жасушалардың жұқа қысқа жіптері, қақпақпен қоршалмаған, газ вакуолі болады.

Маманданған метаболиттік клеткалар (гетероцисталар, бактероидтар)

Гетероцисттер-азотты бекітуді жүзеге асыратын жіп тәрізді цианобактериялардың сараланған жасушалары. Ортада азот қосылыстарының жетіспеушілігімен олар вегетативті жасушалар мен акинеттерден трихома бойымен пайда болады.

Цианобактериялар-оттегі фотосинтезін жүзеге асыратын фототрофтар, алайда атмосфералық және фотосинтез арқылы бөлінетін оттегі азотты бекіту үшін қажетті нитрогеназа ферментін тежейді, сондықтан эволюция процесінде азотты бекіту үшін мамандандырылған жасушалар пайда болды.

Маманданған метаболиттік клеткалар (гетероцисталар, бактероидтар)

Бактероидтар-бұл Rhizobiales бактерияларында болатын ерекше демалу түрі. Бактероидтар бұршақ тұқымдас өсімдіктердің тамырлы түйіндерінде (Fabaceae) түзіледі. Олар тұрақты емес пішінді, көбінесе тармақталған үлкен (әдеттегіден 10-40 есе үлкен) жасушалар. Құрамында бактероидтар бар түйіндерде гемоглобинге жақын гемоглобин пигменті болады. ОЛ түйіндер азотты бекіту қабілетіне ие. Бактероидтар сатысында бактериялар ең жоғары азотты бекітетін белсенділікке ие . Бактероидтардың пайда болуы түйнекті бактериялардың өмірлік циклімен байланысты және Rhizobiale көптеген түрлерінде кездеседі.