Спецификалық қорғаныс механизмдер

Презентация қосу

ОРЫНДАҒАН: ӨРКЕН АЙСУЛУ БГ-31

ВИРУСТЫҚ
ИНФЕКЦИЯЛАРДЫҢ
СПЕЦИФИКАЛЫҚ
ЖӘНЕ
СПЕЦИФИКАЛЫҚ ЕМЕС
ПРОФИЛАКТИКАСЫ
ЖОСПАР:
• Спецификалық емес қорғаныс механизмдер.
• Спецификалық қорғаныс механизмдер
ОРГАНИЗМНІҢ СПЕЦИФИКАЛЫҚ
ЕМЕС ҚОРҒАНЫС ФАКТОРЛАРЫ
• Тері және кілегейлі қабықшаның механикалық тосқауыл функциясы,
қанның әртүрлі бактерицидті заттары, қалыпты микрофлораның
колонизациялық резистенттілігі, фагоциттер және комплемент жүйесі
организмде қоздырғыштың болу болмауына тәуелсіз болады және өзара
байланысып организмді инфекциядан сақтайтын спецификалық
қорғаныс қызметін атқарады.
• Бұл қорғаныш күштер организмге әртүрлі жолдар арқылы енген
заттарды және инфекция қоздырғыштарын генетикалық бөтендігі бар
материал ретінде танымайды. Бірақ көп жағдайда жүре пайда болатын
иммунитетпен салыстырғанда нәтижелі әсер етіп, элиминацияны
қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, инфекционды процесс генезіндегі
спецификалық резистенттілік факторлары және инфекцияға қарсы
қорғаныстың иммунды механизмдері бір-бірімен тығыз байланысты.
• Тері_жабыны - инфекцияның ену жолдарының сирек түрі болып
саналады. Мүйізді қабатының айтарлықтай тығыздығы,
эпидермальді қабаттың әркезде жиырылуы, рН мәнін төмендететін
сүт, май қышқылдарын тері және май бездері көп болуы, терінің
қалыпты мик-рофлорасы антогонистік қасиеті арқылы жұқпалы
ауру қоздырғыштарының адгезиямен колонизациясына қолайсыз
жағдай тудырады. Дегенмен оба таяқшасы, лептоспира, түйнеме
бацилласы сияқты микроорганизмдер тері жабынына тез енеді.
Қоздырғыштар организмнің бүтіндігі бүзылғанда, бактерицидті
белсінділік төмендегенде организмге енеді.
• Инфекциялық бастаманың ену жолдарының негізгілеріне -
асқазан-ішек жолдарының кілегейлі қабықшасы, жоғарғы
тыныс aлy жолдарының және сыртқы несеп-жыныс
мүшелерінің кілегейлі қабықшасы жатады. Статистика барлық
инфекциялық патологияның арасында ішек және респираторлы
инфекцияның доминантты ролін анық көрсетеді.
ҚАЛЫПТЫ МИКРОФЛОРА.
• Организмнің инфекциядан қорғануында ерекше орынды ашық қуыстардың
кілегейлі жабынын мекендейтін қалыпты микрофлора алады. Негізінен олар
ішекте, сыртқы жыныс мүшелерінде, жоғарғы тыныс алу жолдарында
микробиоценоз түзеді.
• Қалыпты микрофлоранын тұрақты немесе облигатты түрлері биотопта көп
жағдайда анаэробтармен берілген (бактероид, фузобактерия, бифидобактерия,
лактобацилла және т.б.). Олар адгезияға және кілегейдің патогенді және
шартты патогенді микроорганизмдермен колонизациясына кедергі жасайды.
• Облигатты микроорганизмдердің мұндай қасиеті колонизациялық
резистенттілік деп аталады және рН ортасын 5-6 дейін төмендететін,
бактериоцин, лизоцим, органикалық қышқылдардың шығарылуымен, қоректік
субстраттарға бәсекелестігімен сипатталады. Одан басқа облитты микрофлора
транзиторлы микроорганизмдердің адгезиясын тоқтататын кілегейдің
беткейінде тығыз биопленка түзеді.
ДИЗОДИМ НЕМЕСЕ
МУРАМИДАЗА

Дизодим немесе мурамидаза - микробқа қарсы қорғаныстың филогенезіндегі
ежелгі факторлардың бірі болып саналады. Ең алғаш рет А Флеминг ашқан Бұл
фермент, термостабильді белок қан сарысуында, сілекейде, көз жасы
сұйықтығында, ликворда, ана сүтінде кездеседі. Оларды макрофагтар,
моноциттер, гранулоциттер шығарады. Лизо-цимнін бактерицидтік әсері
прокариот клеткаларының клетка қабықшасының қүрамына кіретін мурамин
қышқылын, пептидогликанды ыдыратуында байқалады. Әсіресе грам оң
микроорганизмдер сезімтал болып келеді.
Фибронектин -
макрофагтар
синтездейтін Лактофепр
плазма және тін ин -
Трансферри
сүйықтығының нейтрофил Пропердин
Бета- н - қажетті
белогы. дер бөлетін - қан сары
лизиндерді метаболит
Микроорганизмдер белок, суының
тромбоцит үшін
дің фагоцит микроорган белогы. Ол
бөліп микроорган
мембранасымен изм комплемент
шығарады. измдермен
байланысуын тіршілігін жүйесі
Ол бәсекелесе
қамтамасыз тежейтін арқылы
бактерицид ді, онсыз
етеді.Сепсис гидроксилді бөтен
ті нәтиже қоздырғыш
кезінде радикалдар антигенді
көрсетеді; тар көбейе
плазмадағы дың бүзады.
алмайды.
фибронектин түзілуін
концентрациясы күшейтеді.
жылдам
төмендейді.
• Фагоцитоз (грек, phagos - обимын,жүтамын. cytos - жасуша),
ФАГОЦИТОЗ
организмді бөгде заттардан қорғауды камтамасыз ететін
негізгі ең бір қуатты фактор. Бұл фактор алғашында ішек
қуыстыларда құрылған ертеде пайда болған иммундық
қорғаныстың бір түрі. Құбылысты И.И.Мечников ашып
зерттеген.Фагоцитоз процесін арнайы мамандалған фагоцит
деп аталатын жасушалар атқарады. Фагоцитоз -
фагоциттердің бөгде затты обып, корытып және
залалдансыздыруына негізделген. И.И.Мечников фагоцитозды
атқаратын жасушаларға макрофагтар мен микрофагтарды
жатқызған.
• Қазіргі уақытта фагоцитозды атқаратын барлық фагоциттер
түрі мононуклеарлық жүйе деп аталатын топқа жинақталған.
Ол топқа тін макрофагтары (альвеоларлық, перитонеалдық
т.б.), Лангерганс және Гренстейн жасушалары (терінің
эпидермоциттері), Купфер жасушалары (жүлдызша
ретикулоэндотелиоциттер), эпителиодты жасушалар,
нейтрофилдер мен қанның эозинофилдері және басқа
ФАГОЦИТТЕРДІҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИЯСЫ.
ФАГОЦИТТЕРДІҢ ФУНКЦИЯСЫ ӨТЕ
АУМАҚТЫ:
1) өлген жасушалар мен олардың құрылыс кұрамын ағзадан шығарады (эритроциттер,
қатерлі ісіктің жасушалары);

2) ағзаға әр жолмен еніп қорытылмаған органикалық емес заттарды тысқа шығарады
(мысалы, тыныс жолдарымен енген көмірдің бөлшектері, минералдық және басқадай шаң);

3) микробтарды (бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар) олардың қалдықтарын жояды
және заласыздандырады;

4) организмніңнің төзімділігін қамтамасыз ететін биологиялық белсенді заттарды бөліп
шығарады (комплементтің кейбір компоненті, лизоцим, интерферон, интерлейкиндер т.б.);

5) иммундық жүйенің реттелуіне қатынасады;

6) Т-хелперлерді антигенмен «таныстырады», яғни иммунды компетентті жасушалардың
кооперациясына қатынасады.
ФАГОЦИТОЗДЫҢ ӨТУ
САТЫЛАРЫ. 1) фагоциттің
жұтылатын затқа
жақындауы
(хемотаксис);

5) лизосоманың
2) жұтылатын
белсендірілген
заттың фагоциттың
ферменттерінің
қабырғасына
көмегімен
жабысып қонуы
фаголизосоманың
(адсорбция,
ішінде заттың
адгезия);
корытылуы

3) жасуша
мембранасының
жасуша ішіне
4) фагосоманың
жұтылатын затпен
лизосомамен
бірге кіру аркылы
қосылып
фагосомада
фаголизсомаға
протопласта
айналуы;
құрылуы
(вакуольдер мен
үлбіректер);
• Адъюванттар, комплемент, иммундыцитокиндер тағы
басқа факторлар фагоцитозга дем береді. Оның
механизмінің негізінде фагоциттердің бетіндегі
рецепторлардың қабылетін көтермелеп фагоцитоздың
өтуін жеңілдету болады.
• Фагоциттердің белсенділігі опсонды-фагоцитарлық
индекспен есептеледі. Фагоцитарлык көрсеткіш дегеніміз
бір фагоцит жасушасының белгілі мезгілде «жұтқан», не
«қорытқан» микробтар санымен есептелсе, ал опсонды-
фагоцитарлық индекс- иммуынды, не иммунды емес
сарсулармен өткен фагоцитоздың көрсеткіштерін
салыстыру арқылы анықталады. Клиникалық тәжрибеде
опсонды- фагоцитарлық индекс дербестің (әрбір адамның)
иммундық статусын анықтауға колданылады.
КОМПЛЕМЕНТ
• Комплемент антиген мен антидене қосылған кезде
белсендірілетін, жай кезде енжарлы жағдайда болатын
сарсудың ақуыздарырының күрделі кешені.
• Комплементтің құрамына 20-дан астам ақуыз түрі кіреді.
Оның ішінде 9 түрі ең негізгісі болып саналып CI, С2, СЗ,
С4, С5, С6, С7, С8, С9 әріп-цифрлармен белгіленеді.
• Комплементтің ақуызы глобулиндер катарына жатады
және өзара физикалық-химиялық көрсеткіштерімен
жекелендіріледі. Мысалы, олардың молекулалык
салмағы және де күрделі суббірліктік құрамы болады.
• Комплемент бөлшектері жоғарғы концентрацияда
синтезделеді (сарысу ақуызының 5-10 пайызы
комплемент), сонымен катар, оның бір бөлігін
фагоциттер бөліп шығарады.
КОМПЛЕМЕНТТІҢ МІНДЕТТІ
ІСІ ӘР АЛУАН:

а) микробтар
мен басқа
б) в)
жасушаларды
хемотоксикалы фагоцитозды
еріту
қ қасиет; қолдау.
(цитотоксикал
ық әсері);
АГГЛЮТИНАЦИЯ
• Арнайы антиденелердің (агглютининдер)
әсерімен корпускулдық антигендердің
(бактериялар, қан клеткалары, басқа
клеткалар) бір-біріне жабысуы және
тұнба (агглютинат) жасауы. Қанның
қызыл және ақ түйіршіктері бір-бірімен
кейбір жұқпалы ауру қоздырғыштарыныц
(мысалы грипп, парагрипп вирустары)
әсерінен де жабысады. Бұл тәнді реакция,
сондықтан бактерия және вирустар
туғызатын ауруларды анықтау үшін
кеңінен қолданылад
АГГЛЮТИНАЦИЯ РЕАКЦИЯСЫ
• Агглютинация, немесе микробтардың жабысуы, ағзада агглютининдердің
барымен белгіленеді. Осы серологиялық реакция жануарларда және
адамдарда бруцеллез ауруын анықтағанда (Райт, Хеддельсон реакциялары),
сүзек, сальмонеллез ауруларын (Видаль реакциясы) анықтағанда, ағзадан
бөлініп шығарылған қоздырғышты анықтағанда өткізіледі.
• Осы реакциямен екі жағдайда қолданады:
1) зертханада белгілі антигеннің көмегімен ауру ағзадан алынған сары суды
зерттегенде;
2) зертханада болған белгілі сары судың көмегімен ауру ағзадан бөлініп
шығарылған белгісіз микробты зерттегенде.
• Ішінара антиген мен антидене
арасындағы Реакция агглютинация деп
аталатын көрінетін кластерге әкеледі.
Мұндай реакцияларды тудыратын
антиденелер агглютининдер деп
аталады.
• Агглютинация реакцияларының
принципі жауын-шашын реакцияларына
ұқсас; олар поливалентті антигендердің
көлденең байланысына байланысты.
• Антиген эритроцит болған кезде оны
гемагглютинация деп атайды.
• Теориялық тұрғыдан алғанда, барлық
антиденелер ішінара антигендерді
агглютинациялай алады

Ұқсас жұмыстар

ВИРУСҚА ҚАРСЫ ИММУНИТЕТ

Індетті аурулардың иммунды ферменттеу анализі

Иммунитет теориясы

Жергілікті иммунитет. Сілемейлі қабықпен, өкпемен ,терімен ассоциацияланған лимфоидты тіндер

Стресс және гомеостаз

Ауыз қуысының жергілікті иммунитеті

АУЫРСЫНУДЫ АНЫҚТАУ

Антигендердің қасиеттері

ӨСІМДІК ИММУНИТЕТІ

Тіс ұлпасының құрылысы

Пәндер