Популяциялық таксономия

Презентация қосу

8 апта
БГ-31, 2 ПОДГРУППА
ЖОСПАР:
1. Популяциялық таксономия
2.Популяциялық континиум
3.Аллопотриялық және симпатриялық түрлер
4.Аллопотриялық және аллопрондық популяциялар
1. Сағындық Сәния, Қалқожа Гүлмаржан
2. Өркен Айсулу, Медеуова Зере
3. Хажайхан Жанерке Садикова Эльвира
4.Қаржанбай Азиза және Шараман Жанель
Популяциялық таксономя
Сағындық Сәния
Қалқожа Гүлмаржан
Популяция (лат. populatio-популяция) - ұзақ уақыт бір аумақта өмір
сүретін (белгілі бір аумақты алып жатқан) және басқа да топтардың
дарақтарынан ішінара немесе толығымен оқшауланған бір түрдің
организмдерінің жиынтығы. Бұл термин биология, экология, демография,
медицина және психометриканың әртүрлі салаларында қолданылады.
Популяциялық биология

Популяциялық биология (ағылш. Population biology) - организмдердің популяциясын, олардың
өзгерістері мен өзара әрекеттесуін кешенді (жалпы биологиялық, демографиялық, экологиялық,
генетикалық және басқа көзқарастардан) зерттеумен айналысатын жалпы биологияның бөлімі, атап
айтқанда, экологияның, эволюцияның, көбею, қартаю және өлім процестерінің популяциялық аспектілерін
зерттейді. Популяция биологиясы популяция динамикасының әдістерін кеңінен қолданады, сондықтан бұл
екі термин көбінесе балама болып саналады, бірақ популяция биологиясы тәжірибелік зерттеулерді де
қамтитын кең бөлім болып табылады.Оған популяциялық генетика, популяциялық экология,
микросистематика және т.б. тәуелсіз бөлімдер кіреді, ал популяция биологиясының өзі көбінесе
эволюциялық биологияның құрамдас бөлігі ретінде қарастырылады.Адам генетикасын зерттеудің
популяциялық әдісі де белгілі. Бұл жеке гендердің немесе адам популяцияларындағы хромосомалық
ауытқулардың таралуын зерттеуге мүмкіндік береді. Популяцияның генетикалық құрылымын талдау үшін
адамдардың үлкен тобын зерттеу керек, олар өкілдік болуы керек, яғни популяцияны тұтастай бағалауға
мүмкіндік береді. Бұл әдіс тұқым қуалайтын патологияның әртүрлі формаларын зерттеуде қолданылады.
Таксономия-бұл әлемдегі барлық өсімдіктерді,
жануарлар мен микроорганизмдерді қоса алғанда,
ағзаларды атау, сипаттау және жіктеу туралы ғылым.
Морфологиялық, мінез-құлық, генетикалық және
биохимиялық бақылаулар арқылы таксономистер
түрлерді, соның ішінде ғылым үшін жаңа түрлерді
жіктеу түрінде анықтайды, сипаттайды және
жүйелейді. Таксономия биологиялық әртүрлілік
компоненттерін анықтаумен және есептеумен
айналысады, биологиялық әртүрлілік туралы
Конвенцияны басқару және оны жүзеге асыру
бойынша негізгі білімді қамтамасыз етеді. Өкінішке
орай, таксономиялық Білім толық емес. Соңғы 250
жылдық зерттеулерде таксономистер жануарлардың,
өсімдіктердің және микроорганизмдердің шамамен
1,78 миллион түріне атау бергенімен, түрлердің
жалпы саны белгісіз және 5-30 миллион болуы
мүмкін.
Популяциялық континуум
Популяциялық континуум
Популяциялық континуум дегеніміз тұрақты, түрлерді ешқандай
кедергісіз өздерінің түр ареалдары бойынша орналастыру.
Популяция континуумында олардың таралуындағы кішігірім
олқылықтар жойылып, популяциялар арасында гендердің қарқынды
алмасуы, сондай-ақ сына өзгергіштігі байқалады.
Кейде популяция континумының қарама-қарсы бөліктеріндегі
популяциялар фенотиптік жағынан біраз ерекшеленуі мүмкін, сондықтан
оларды тәуелсіз кіші түрлерге бөлу керек.
Континуум түрлері ( Васильевич
бойынша)
Кеңістіктік континуум-экотоптардың экологиялық қатарлары бойынша
үздіксіз үлестірілуі (мысалы, ылғалдандыру)

Топографиялық континуум-нақты географиялық кеңістіктегі үздіксіз
үлестіру (мысалы, солтүстік бағытта)

Таксономиялық континуум-дискретті объектілердің үздіксіз таралуы
олардың тәртібі мен жіктелуі кезінде анықталады

Уақыт континуумы-сабақтастықтың өзгеру уақытында көрінетін
үздіксіздік
Экотон және Шеттік эффект
(краевой эффект)
Экотон-екі немесе одан да көп Шеттік эффект – қауымдастық
популяциялар арасындағы ауысу немесе шекараларында тірі организмдердің
алмасу десек те болады, айтарлықтай әртүрлілігі мен тығыздығының арту
сызықтық ұзындыққа ие болатын, тенденциясы
дегенмен көрші популяциялардың өзі
сол аралықта болатын шекара аймағы ► қауымдастықтар мен фрагментация
немесе кернеу аймағы, арасындағы өтпелі жолақтың болмауы:
► - экологиялық жағдайлардың күрт
► мысал: орман жиегі экотон бола өзгеруіне (теңіздің жартасты жағалауы)
алады. ► - өндіруші эдификаторлардың күшті
орта түзетін әсері
► Жергілікті және аймақтық деңгейдегі
экотондар ► - адамның әсері (ормандағы
шабындық шалғынды тазарту)
► мысал: бореалды экотон
Аллопатриялық және симпатриялық
түрлер
Аллопатрлық түр түзілу, аллопатрия (грекше allos — басқа, бөтен, patrіs —
отан) — бастапқы түрдің оқшау аймақтарында орналасқан бір немесе
бірнеше аралас өскіндерінен (популяцияларынан) жаңа түрдің түзілуі. Бұл
кезде бір түр ареалы бірнеше бөліктерге бөлініп кетеді. Мыс., Солтүстік
Еуразияның қоңыржай климатты орман алқабын алып жатқан інжугүл
ареалы мұз басу дәуірінде бірнеше бөліктерге бөлініп кеткен
Аллопартиялық түр түзілу түр ареалының кеңеюіне де байланысты болады.
Мыс., Дарвиннің зерттеулеріндегі Галапагосс құнақтары тіршілік ортасына
және қоректену ерекшеліктеріне байланысты тұмсықтарының түрліше
құрылысымен ажыратылады. Атап айтқанда кактус гүлдерімен қоректенетін
құнақтардың тұмсығы — ұзын, өсімдіктердің ірі тұқымдарымен қоректенетін
түрлерінікі — шомбалдау, ал ұсақ жәндіктермен қоректенетін түрлерінікі —
ұзынша келген түзу болады.
Аллопатрияның қарама-
Аллопатрия-оқшаулау қайшылығы
популяцияның бір симпатриямен
бөлігінің көші-қонында, ұсынылған, онда бір-
геологиялық бірімен тығыз
өзгерістерде (мысалы, байланысты түрлер, кіші
аралдардың пайда түрлер немесе
популяциялар бір
болуы) немесе Биологияда аллопатрия-бұл географиялық аймақта
антропогендік факторға түрлердің, кіші түрлердің немесе кездеседі, сондықтан
байланысты (мысалы, популяциялардың таралу кездесуге және
ауылшаруашылық аймағының қайта ашылмауы қиылысуға мүмкіндік
қызметі) пайда болады. (толық кеңістіктік бөліну). бар.
Аллопатикалық таралу
жағдайында географиялық
оқшаулау (бөлу) табиғатта
кездесулер мен кресттердің
алдын алады. Егер таралу
аймақтары тікелей іргелес
болса, бірақ бір-біріне сәйкес
келмесе, олар парапатикалық
таралу туралы айтады.
Симпатриялық түр түзілу
Симпатриялық түр түзілу бастапқы түр ареалының ішінде
жүреді. Мұның бірінші жолы- картотиптің тез арада өзгеруіне
байланысты (автополиплоидия) жаңа түрдің түзілуі.
Өсімдіктерде туыстығы жақын түрлердің хромосома сандары
еселеніп келген топтары белгілі. Мысалы, хризантема
туысында хромосома саны екі немесе бірнеше рет еселеніп
артқан, яғни 9,18,27,36,45,...,90 хромосомалы формалары
болады. Сол сияқты темекі және картоп туысының
өсімдіктерінде негізгі хромосома саны 12, бірақ табиғатта
24,48,72 хромосомалы формалары кездеседі. Мұндай жағдай
түр түзілу автополиплоидия немесе бастапқы ата тектің
хромосома санының еселеніп артуына байланысты болады.
Симпатриялық түр түзілудің келесі
Қазіргі кезде полиплоидия
жолы- маусымдық немесе
құбылысы табиғатта көптеп
экологиялық оқшаулану
кездеседі, тәжірибе жүзінде де
нәтижесінде жаңа формалардың
мейоздық бөліну кезіндегі
қалыптасуы. Табиғатта өсімдіктердің
хромосомалардың ажырауын
айқын көзге түсетін көптеген
тоқтату арқылы қолдан
маусымдық формалары тіршілік
полиплоидты формалар
етеді. Мысалы, сылдырмақшөп
алынады. Полиплоидты
өсімдігінің ерте гүлдейтін және кеш
формалар әдетте ірі, мол өнімді
гүлдейтін формалары бар, олар
және қатаң физикалық-
өзара шағылыса алмайды. Сол
географиялық жағдайларда
сияқты өрістегіш балықтардың
тіршілік етуге төзімді келеді.
жаздық және күздік нәсілдері
Жануарлар арасында бұл
болады. Олар өзара генетикалық
құбылыстың айтарлықтай
жағынан оқшауланған түр -қосарлы
эволюциялық рөлі жоқ.
болып табылады.
Географиялық немесе аллопатрияалық түрөзгеріс - бұл түрлердің
қалыптасуының күрделі және ұзақ процесі. Рельефтің, климаттың,
ландшафттың өзгеруіне байланысты аумақтық немесе кеңістіктік
оқшауланудың арқасында қоныс аударған дарақтар бейімделу кезінде
жеке қасиеттерге ие болады.
Жаңа түрлердің қалыптасыуы әртүрлі жүреді.
Қалыптасу әдісіне байланысты
спецификацияның үш түрі бөлінеді:
⮚дивергентті (шынайы) – генотип пен фенотиптегі
айырмашылықтардың жинақталуы кезінде бір популяцияның әртүрлі
түрлерге бөлінуі (екі және одан да көп);
⮚филетикалық – бүкіл популяция үшін өмір сүру жағдайларының
өзгеруі нәтижесінде бір түрдің екінші түрге айналуы;
⮚гибридогендік- екі тығыз байланысты түрлер арасында
будандастыру арқылы жаңа түрдің пайда болуы.
Дивергентті спецификацияға географиялық
(аллопатриялық) және экологиялық
(симпатикалық) спецификация жатады.
Географиялық оқшаулау
Себебі Бір популяцияның таралу аймағын кеңейту немесе бөлу,
географиялық өзгерістер
Ұзақтығы Біртіндеп, жүздеген, мыңдаған немесе миллиондаған жылдар ішінде

Кезеңдері - Бастапқы популяция;
- популяция бөлігінің көші-қоны және географиялық тосқауылдың
(өзендер, таулар) пайда болуы;
- генотипте жаңа орта жағдайларына пайдалы бейімделулердің
жинақталуы және бекітілуі;
- табиғи іріктеу;
- репродуктивті оқшаулау;
- жаңа түрдің пайда болуы.
Түрдің белгілерін бекітудің міндетті шарты-
репродуктивті оқшаулау, яғни басқа түрлермен
қиылысудың мүмкін еместігі.
Мысалдар
Аллопатриялық спецификацияның жарқын мысалдары-аралдар мен
континенттердегі құстар мен жануарлардың әртүрлі түрлері. Барлық аралдар
мен құрлықтар бір кездері монолитті жердің бөлігі болған. Аумақтардың
біртіндеп бөлінуі бір халықты екіншісінен бөлді. Нәтижесінде әртүрлі түрлер
пайда болды. Мысалы, Австралия әлі күнге дейін ерекше табиғатты сақтайды
және марсупиалды жануарлардың отаны болып табылады. Басқа
континенттерде ұқсас популяциялар бар, бірақ қазірдің өзінде плацентарлы.
Биологияда аллопатрия- бұл түрлердің, кіші түрлердің немесе
популяциялардың таралу аймағының қайта ашылмауы (толық
кеңістіктік бөліну). Аллопатикалық таралу жағдайында географиялық
оқшаулау (бөлу) табиғатта кездесулер мен кресттердің алдын алады.
Егер таралу аймақтары тікелей іргелес болса, бірақ бір-біріне сәйкес
келмесе, олар параметрлік таралу туралы айтады.
Түрлер әртүрлі жолдармен құрылуы мүмкін. Осындай тәсілдердің бірі – географиялық
спецификация. Бұл бір популяцияның бір бөлігін аумақтық оқшаулау кезінде көрінеді.
Жаңа жағдайларға бейімделу нәтижесінде генотипте пайдалы өзгерістер жинақталады,
олар тұқым қуалайды және басқа түрлермен немесе бөлінген популяцияның бір
бөлігімен өтуге кедергі болады.

Ұқсас жұмыстар

Бұрғылау қондырғыларының Негізгі ұғым мұнай бергіштікті жұмыс істеу принципін меңгеру арттыру жолдарын анықтау

Систематиканың негіздері

Блум таксономиясы оқыту нәтижелілігін бағалау әдістемесі ретінде

Ғылымда білімді

Оқушы әрекеті

Тапсырмалар түрі

Морфологиялық белгілері

Психология бойынша оқу міндеттерінің таксономиясы

Популяциялардағы мутацияның кездесуі

Ағзаға дейінгі деңгейлер

Пәндер