Соттық психологиялық сараптаманың түрлері, мақсаттары және өткізу шарттары

Соттық -психологиялық сараптаманың түрлері

Соттық психологиялық сараптау - арнаулы психологиялық білімдердің қылмыстық процесте іс жүзінде қолданылуының басты нысандарының бірі. Тергеушінің қаулысы бойынша не соттың анықтауы бойынша қылмыстық іс жүргізу кодексінің нормаларына сәйкес, психикалық тұрғыдан сау айыптаушыларға, куәгерлер мен жәбірленушілерге қатысты қолданылады.

Сот - психологиялық сараптама тағайындаудың себептері:

Айыпталушының жеке психологиялық сипаттамалары туралы мәліметтердің болмауы;

Жәбірленушінің күшті эмоциялық құбылыстарының белгілері;

Дауларды реттеу.

Сот - психологиялық сараптама құзіреті

Сот-психологиялық сараптаманың құзыреттілігі сарапшылар шешетін мәселелердің ауқымын және зерттелген жағдайлардың шекараларын айқындайды. Ол сондай-ақ заңмен қатаң шектелген.

Сот-психологиялық сараптаманың

түрлері

Жіктеудің бірнеше түрлері бар және алдын ала тергеу практикасы үшін маңызы бар негіздер бойынша сот ісін жүргізу:

өткізу орны мен шарттары бойынша (амбулаториялық, ұстау кезеңінде жүргізіледі күзетпен қамауда немесе уағдаластық бойынша сарапшы үшін қолайлы басқа жерде тергеушімен, сондай-ақ сот отырысы залында) ;

өткізу уақыты (алдын ала тергеу сатысында, сотталқылау) ;

өткізу кезектілігі (бастапқы, қосымша, қайталама) ;

тексерілгендердің процессуалдық жағдайы бойынша (күдіктілерге қатысты, айыпталушы-ларды, куәларды, жәбірленушілерді) ;

зерттеуге тартылған сарапшылардың саны және білімді пайдалану бойынша бірнеше сабақтас ғылымдар (жеке-дара, комиссиялық, кешенді) ;

сараптама пәні бойынша.

Ф. С. Сафуанов сот-психологиялық сараптаманың үш түрін бөліп көрсетеді. Олар:

Өткізу шарттары мен орны бойынша сот-психологиялық сараптама

Сот-медициналық сараптама амбулаториялық немесе сот отырысы залында өткізіледі.

Сараптамаға мәжбүрлеп жіберуге (яғни, сараптамадан өткізілетін немесе оның заңды тұлғалары) тек күдікті, айыпталушы, сотталушы ғана тартылуы мүмкін.

Егер сот-психологиялық сот отырысы залында өткізілсе, сарапшы-психолог сараптамалық зерттеуін сот ісін қарау процессінде жүргізеді, процесс қатысушыларына судьяның рұқсатымен сұрақ қоюға құқығы бар.

Сарапшы зерттеуінен кейін, сарапшы-психолог психологиялық тәжірибе зерттеуі мен жазбаша түрде қорытынды шығару үшін оған қажетті уақыт беру туралы өтініш білдіреді.

Қажет болған жағдайда, оны сот отырысында хабарлайды, қорытындыға байланысты туындаған сұрақтарға жауап береді.