Ақыл-ой кемістігі: бұзылыстардың сипаттамасы және арнайы түзету-оқыту әдістемелері

Ақыл-ой кемістігі жағдайында көрініс табатын бұзылыстардың мінездемесі.

Дайындаған: Аман Н, Бауржанова Э, Жұмахан А.

Жоспары:

Ақыл-ой кемістігі бар балалардың ерекшеліктері

Ақыл-ой кемістігі бар

балаларды оқытудың арнайы

жағдайлары

Арнайы оқу-әдістемелік қамтамасыз ету

Ақыл-ой кемістігі бар

оқушылардың

ерекше білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыру

Ақыл-ой кемістігі бар балалардың санатына бас ми қабығының диффузды органикалық зақымдануы

салдарынан танымдық іс-әрекетінің және эмоционалдық-ерік өрісінің тұрақты бұзылуы бар

балалар жатады. Бұзылыс белгілерінің көрініс беру дәрежесі зақымдалудың ауырлығына, оны таратпау ерекшелігіне, сондай-ақ зақымдалу уақытына байланысты.

Ақыл-ой кемістігі бар оқушылардың

ерекшелігі - жоғары психикалық функцияларынының, мінез-құлқы мен

іс-әрекеттерін реттеуінің бұзылуы болып табылады. Ең алдымен,

танымдық процестер зардап шегеді:

түйсік, қабылдау, ес, ойлау, қиял, сөйлеу,

зейін. Эмоционалдық-ерік өрісінің, моторикасының және жалпы адамның бұзылуы байқалады.

Ақыл-ой кемістігі бар балаларды оқытудың негізгі міндеттері оқушылардың танымдық қызметіндегі және эмоциялық-ерік өрісіндегі кемшіліктерді барынша еңсеру, оларды өздігінше өмір сүруге, өндірістік еңбекке қатысуға, қазіргі заманғы қоғам жағдайында әлеуметтік бейімделуге дайындау болып табылады.

Арнайы сынып жағдайында ақыл-ой кемістігі бар балаларды мектепте оқытудың ұзақтығы:

екінші сатысы

- 5-9-сыныптар.

бірінші сатысы

- 0 (даярлық),

1-4-сыныптар;

Оқу процесі барлық оқу жылдарында орталық жүйке жүйесінің органикалық зақымдануымен болған танымдық қызметтің тұрақты бұзылуын ескере отырып, құрастырылған арнайы оқу-әдістемелік кешендер (оқулықтар, жұмыс дәптері, әдістемелік ұсыныстар, арнайы АКТ) көмегімен жүзеге асырылады.

Оқушылардың психофизикалық даму бұзылыстарын, өмірлік қажетті білім, білік, дағдыларды қалыптастыру қиындықтарын түзетудің арнайы міндеті арнайы түзету сабақтарында жүзеге асырылады:

1) «Түзету ырғағы». Бұл курс бойынша оқытудың

мазмұны оқушылардың қозғалыс аясын жетілдіруге, олардың сөйлеуін дамытуға және эстетикалық

сезімдерін қалыптастыруға бағытталған.

Балалар музыка тыңдауды, ән айтуды, билеуді,

белгілі бір ырғақпен қимылдарды орындауды

үйренеді. Қарапайым музыкалық аспаптарда ойнауды үйренеді.

2) «Танымдық іс-әрекетін түзету». Осы курс бойынша сабақтар жеке және оқушылар тобымен жүргізілуі мүмкін. Олар ақыл-ой кемістігі бар оқушылардың бұзылған функцияларын дамытуға, олардың оқу және практикалық қызметке дайындығын қалыптастыруға бағытталған.

«Сөйлеу тілі дамуының кемістіктерін түзеу». Логопед өткізетін

сабақтар ақыл-ой кемістігі бар балалардың дамуындағы бұзылыстарды түзету процесінде маңызды орын алады. Бұл балаларда сөйлеу тілінің бұзылуы өте кең

таралған болып табылады және тұрақты сипатқа ие. Бұл сөйлеу

бұзылулары баланың психикалық дамуына, оны оқытудың тиімділігіне кері әсерін тигізеді. Ақыл-ой кемістігі бар оқушылармен жүргізілетін логопедиялық жұмыстың

ерекшелігі жоғары жүйке қызметінің бұзылыстарының сипатына, ең

алдымен аналитикалық-синтетикалық қызметінің төмендеуі деңгейіне негізделген. Логопедиялық жұмыс сөйлеу тілі дамуының жеке кемшіліктерін жоюға ғана емес, сондай-ақ

ақыл-ойы кем оқушылардың жалпы сөйлеу тілін дамытуға, сауат ашу, ана тілі,

математика және басқа пәндер бойынша бағдарламаларды

меңгеруде сөйлеудің алғышарттарын қалыптастыруға бағытталған.

4) «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау». Бұл сабақтарда оқушылардың өз бетінше өмір сүруіне практикалық дайындық, әлеуметтік

нормалар мен ережелерге сәйкес өз тұрмысын құру

дағдыларын,

қоғамның әлеуметтік және мәдени өміріне араласу

дағдыларын

қалыптастыру жүзеге асырылады. Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау бойынша сабақтарда сынып

2 топқа бөлінеді.

5) «Психомоторика мен сенсорлық үдерістерді дамыту» (орташа ақыл-ой кемістігі бар оқушылар үшін) . Бұл сабақтарда оқушылардың сенсорлық аясын байыту және сенсорлық-естілім қызметін дамыту бойынша жұмыстар жүзеге асырылады: әр түрлі модальдық түйсінуді белсендіру; қабылдаудың барлық түрлерін дамыту; кеңістіктік-уақыттық бағдарлауларын қалыптастыру және графикалық дағдыларын дамыту; танымдық белсенділігін және дербестігін арттыру.