Фитофтораның өмірлік циклы

Презентация қосу

Тақырыбы:Саңырауқұлақтар
Орындаған:Сарсенова А
Тексерген:Чилдибаева Ә
Fungi(Mycophyta)
Саңырауқұлақтар әлемі
Төменгі Жоғарғы
сатыдағы сатыдағы
Хитридо Оомицет
мицеттер Аскомиц
тер
еттер

Гифохит Жетілмег
ромицет Зигомице Базидиом ен
тер ттер ицеттер саңырауқ
ұлақтар
Саңырауқұлақтарға жалпы сипаттама
Саңырауқұлақтар – эукариотты организмдердің ішінде ең ежелгісі және
олардың өсімдіктер мен жануарларға тән белгілері бар. Олар өсімдіктер
сияқты шектелмеген, апикалды өседі және клетка қабықшасы қатты. Жануар
клеткасына ұқсастығы – фототүзуші пигмент – хлорофил болмайды, қоректенуі
бойынша – гетеротрофты. Клетка қабықшасында хитин бар. Сонда да, ұзақ
уақыт бойы саңырауқұлақтарды хлорофилсіз өсімдіктер деп санап, өсімдіктер
патшалығына жатқызды. Өткен ғасырдың орта кезеңінде тірі организмдерді ірі
таксондарға (патшалық таксон) бөлуді қайта қарастырды. Қоректенуіне қарай
өсімдіктер, саңырауқұлақтар, жануарлар әр типті болып келеді. Өсімдіктер
фотосинтез арқылы қоректенсе, жануралар – голозойлы. Олар тағамды жұтып
қана сіңіреді. Ал саңырауқұлақтар ірі заттарды пайдалану үшін ферменттерді
бөледі де, клетка сыртында ыдыратып, осмотрофты сіңіреді. Сөйтіп
эукариотты саңырауқұлақтарды өзінше жеке патшалыққа жатқызады.
Вегетативті құрылысы. Саңырауқұлақтардың вегетативті денесінің жуандығы
5 мкм жіпшелерден – гифтерден тұрады. Гифтер ұзарып тармақтала түседі де,
жіптер жүйесін – мицелий құрады. Гифтер тек бір жақ шетімен ғана өседі.
Саңырауқұлақтар ценоцидті организмдерге жатады, яғни олардың
протоплазмасы үнемі қозғалып тұрады. Ядро саны бірден көп, тіпті 100-ге
дейін жетеді.
Саңырауқұлақтардың құрамы
ферменттерге бай. Ферменттерді әр түрлі
салаға пайдаланады, олар: жеміс
шырынының түсін өзгертеді; шикізаттарды
(мал азығын, қағаз қалдықтарын) өңдейді;
нәруыздарды, крахмалды сүйылтады.
Саңырауқұлақтар табиғатта
зат айналымына қатысады,
әр түрлі қалдықтарды
ыдыратып, шірітіп топырақ
құнарлылығын арттырады.
Сондай-ақ қауіпті
аурулардың таралмауына
пайдасын тигізеді.
Саңырауқұлақтардың
құрамы ферментке бай.
Жеуге жарамды
саңырауқұлақтар
құрамында 80-90% су, 2-4%-
ға жуық нәруыз, 1%-ға
жуық май болады. Демек
олар тағамға
пайдаланылады. Өте
қажетті дәрі өндіруде де
маңызы зор. Зиянды
бактериялардың өсуін
тежейтін дәрілер
антибиотиктер деп
аталады.
Саңырауқұлақтардан
Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтар
Хитридиомицеттер. Зигомицеттер.
Олардың мицелиялары Бұларға жататын
болмайды не ценоцитті саңырауқұлақтардың
болады (клеткасыз). жынысты споралары
Жыныссыз (зооспора) (зигоспоралар)
және жынысты жолмен қозғалмайды, қалың
көбейеді, споралары қабықшамен қапталған.
қозғалмалы. Көбінесе Жыныссыз көбеюде
сулы ортада, топырақта қозғалмайтын споралар
және өсімдік (спорангиоспоралар)
қалдықтарында спорангияларда пайда
тіршілік етеді. болады.
Хитридиомицеттер класы
Ольпидиумның өмірлік циклы:А-
жыныссыз көбею; Б-жыныстық көбеюі:
Синхитриумның өмірлік циклы:А-жыныссыз көбею;
М-мейоз: 1-ольпидиуммен зақымданған Б-жыныстық көбеюі: М-мейоз: 1-синхитриуммен
капустаның көшеті; 2-тамырдың зақымданған картоптың түйнегі; 2-түйнектің
мойнының клеткаларындағы клеткаларындағы синхитриумның плазмодийі; 3-
зооспорангияның сориясының түзілуі; 4-зооспора; 5-
ольпидиумның плазмодийі; 3- жас түйнектің эпидермиясының клеткаларына
зооспорангияның түзілуі; 4-зооспора; 5- зооспоралардың өтуі; 6-изогаметалар; 7-зигота; 8-
эпидермистік клеткаларына зиготаның түйнектің эпидермисінің клеткасына
өтуі; 9-цистаның түзілуі.
зооспоралардың енуі; 6-изогаметалар; 7-
зигота; 8-екі ядролы қыстап шығатын
плазмодий; 9-зиготаның өсуі.
Мукордың өмірлік циклы:А-жыныссыз көбею; Б-жыныстық көбеюі: М-мейоз: 1-фитофторамен зақымданған картоптың
жапырағы мен түйнегі; 2-конидия және оның өсуі; 3-зооспорангилар және олардан споралардың шығуы; 4-зооспора; 5-
зооспораның жапырақта жіне түйнекте өсуі; 6-оогоний мен антеридий; 7-оогамия; 8-ооспораның түзілуі; 9-ооспораның
өсуі.
Саңырауқұлақтардың әр түрлігі
Оомицеттер (Oomycetes), мицелийлері
жақсы дамыған, жасушасыз. Клетка
қабықшасының негізгі заты – целлюлоза
және глюкан. Бірінің сырты тегіс, екіншісі –
қауырсын тәрізді екі талшықты зооспоралар
арқылы жыныссыз көбейеді. Жынысты
көбеюі – оогамия, соның нәтижесінде
ооспора пайда болады. 4 қатарға, 70 туысқа
жататын 550 түрі бар. Араларындағы ең
қарапайымдары органик. заттарға бай, тұщы
суда тіршілік ететін – сапротрофтар. Кейбір
түрлері патогенді саңырауқұлақтар,
балықтар мен қосмекенділердің
уылдырығында тіршілік етеді; ал
құрлықтағылары – жоғары сатыдағы
Фитофтораның
өмірлік циклы:
А-жыныссыз көбею; Б-
жыныстық көбеюі: М-
мейоз: 1-фитофторамен
зақымданған картоптың
жапырағы мен түйнегі; 2-
конидия және оның өсуі; 3-
зооспорангилар және
олардан споралардың
шығуы; 4-зооспора; 5-
зооспораның жапырақта
жіне түйнекте өсуі; 6-
оогоний мен антеридий; 7-
оогамия; 8-ооспораның
түзілуі; 9-ооспораның өсуі.
Жоғары сатыдағы саңырауқұлақтар
Базидиомицеттер Аскомицеттер
Базидиомицеттер. Мицелиялары Қалталы саңырауқұлаққтарға 30
көпклеткалы гифтерден тұрады. мыңдай түр жатады. Олардың
Жынысты споралары мицелийлері субстратқа еніп жататын,
(базидиомицеттер) бірнеше бөліктерге бөлінген
конидиефораларда түзіледі. Көпшілік (членистий) гифалардан тұрады.
түрлерінде жыныссыз споралар Субстраттың бетінде тек жыныстық
болмайды, ал болса, конидияларда көбею органдары орналасады. Қалталы
түзіледі. саңырауқұлақтардың түрлерінің дені
(көпшілігі) сапрофиттер. Олар негізінен
топырақты мекендейді де,
өсімдіктердің шірінділерімен және
тағамдардың қалдықтарымен
қоректенеді. Сонымен бірге бұлардың
бірқатары өсімдіктердің, сиректеу
жануарлардың жіне адамның
паразиттері болып келеді. Кейбіреулері
өмірлік өмірлік циклын паразит ретінде
бастап, сапрофит ретінде аяқтайды.
Аскомицеттер:
Қастауыштың (спорыньяның) өмірлік
циклы: А-жыныссыз көбею; Б-
Базидиомицеттер:
.Шампиньонның өмірлік циклыМ-мейоз:
жыныстық көбеюі: М-мейоз: 1-мицелий;
1-мицелий; 2-қалпақша; 3-сирағы; 4- жамылғысы;
2-қастауышпен зақымданған 5- пластинкалы гименофор; 6-гимениальды қабат;
мақсаттағы ұнтақ дақтар(медвяная 7-базидия; 8-базидиоспоралар; 9-соматогамия.
роса); 3-кондия сағағы кондиясымен; 4-
конидийдің өсуі; 5- қарабидайдың масағы
склероциясымен; 6-тірсегі бар шоқпарбас
стормасы мен өскен склероций ; 7-
жыныстық процесі; 8-сторма (тікесінен
жасалған кесінді); 9-притеций
аскаларымен;10-қалта жіп тәрізді
аскоспораларымен; 11-аскоспра және
оның өсуі.
Телиобазидиомицеттер кластармағы:
Бидайдың қатты қаракүйесінің циклы:
Бидайдың тозаңды қаракүйесінің өмірлік циклы:
М-мейоз; 1-қатты қаракүйемен М-мейоз; 1-тозаңды қаракүйемен зақымданған
зақымданған бидайдың масағы; 2-іші бидайдың масағы; 2-телиоспора; 3-бидайдың
телиоспорамен толтырылған дән; 3- гүлдеген масағы; 4-аналықтағы телиоспора; 5-
телиоспора; 4-таза дәнге жабысқан телиоспораның өсуі және базидиоспораның
телиоспора; 5-телиоспораның өсуі және түзілуі; 6-фрагмобазидийдің мүшелерінің бірігуі;
базидиоспораның пайда болуы; 6- 7-8-гифалардың ұрыққа өтуі; 9-зақымданған
дәннің өсуі; 10-телиоспораның түзілуі.
базидиоспоралардың қосылуы
(капулляция); 7-10-дикарионды гифаның
түзілуі және олардың дәнге енуі; 11-
бидайдың өскініндегі саңырауқұлақтың
гифасы.
Жетілмеген саңырауқұлақтар, дейтеромицеттер
(Fungі іmperfectі, Deuteromycetes) – қалталы және
базидиялы спора тасушы органдары айқын
байқалмайтын, мицелийлері жақсы дамыған
саңырауқұлақтар класы. Бұлар көбіне жыныссыз
жолмен түзілетін конидийлер арқылы, біраз түрі
бүршіктену және мицелийдің жеке клеткаларға
бөлінуі арқылы көбейеді. Жетілмеген
саңырауқұлақтар табиғатта кең тараған, 30 мыңдай
түрі белгілі. Олар топырақта, өсімдіктердің
қалдықтарында сапрофит және жоғары сатыдағы,
әсіресе, мәдени өсімдіктерде паразит ретінде көп
кездеседі. Бұлардың біраз түрлері бүршіктену және
мицелийдің жеке клеткаларға бөлінуі арқылы да
көбейе алады. Жетілмеген саңырауқұлақтар азық-
түлікті бүлдіреді, кейбіреулері өсімдіктердің
паразиттері – антракноз, фузариоз, септориоз, фомоз
ауруларын қоздырады. Рenіcіllіum chrysogenum,
Рenіcіllіum notatum түрлерінен пенициллин
антибиотигі бөлініп алынады. Рenіcіllіum roguefortі,
Рenіcіllіum camembertі түрлері сыра өндірісінде
пайдаланылады. Аspergіllus nіger, Аspergіllus wentіі
Жетілмеген саңырауқұлақтар (дейтеромицеттер):
А-ботритис; Б-коллетотрихум; В-диплодина; 1-асбұршақтың (горох) зақымданған жімісі; 2-қарақаттың (смородина)
зақымданған жапырағы; 3-помидордың зақымданған жемісі; 4-мицелий; 5-конидия сағағы; 6-конидия; 7-ложе; 8-пикнида.
Саңырауқұлақтар тайгада, тундрада, далалы
жерлерде, тау ормандарында, шалғындықта,
батпақта, қоймаларда, құрылыстарда кездеседі.
Сөйтіп табиғатта зат айналымына қатысады.
Бактериялар мен топырақта болатын басқа да майда
саңырауқұлақтар бірлесіп, өсімдіктер мен
жануарлардың, саңырауқұлақ қалдықтарын
(өсімдіктің құраған бөліктері, жануарлардың, майда
бунақденелілердің өлекселері) ыдыратып, шірітеді.
Сөйтіп топырақты ағзалық заттармен байытып,
құнарлылығын арттырады.
Өсімдіктер мен жануарлардың қалдықтары
ыдырамай, өңделмей, топырақта жата берсе, әр
түрлі жұқпалы аурулардың таралуына себепші болар
еді. Саңырауқұлақтардың қалдықтарды ыдыратуы
топырақтың тазаруына, аурулардың таралмауына
көп пайдасын тигізеді. Қалың ағашты ормандардың
жапырақтары жыл сайын жаппай түсетіні белгілі.
Ағаштардың түбінде өсетін қалпақшалы
саңырауқұлақтар жапырақтарды ыдыратып, оларды
бактериялар қара топыраққа айналдырады.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Саңырауқұлақтар әлемі

Инновациялық жобаның өмірлік циклы

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ САУДАНЫҢ БАЛАМАЛЫ (АЛЬТЕРНАТИВТІ) ТЕОРИЯЛАРЫ

Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтар

Зигомицеттердің филогенезі

ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБА ҚҰРЫЛЫМЫ, ОНЫҢ ТАЛДАУЫ МЕН ӨМІРЛІК ЦИКЛЫ

Қазақстандағы фармацевтика саласының ұйымдастыру құрылымы

Adidas компаниясының логотипі

Диатомды жә не эвгленалы балдырлар

Диатомды және эвгленалы балдырлар

Пәндер