ОРТАЛЫҚ АЗИЯНЫҢ ОРТАҒАСЫРЛЫҚ МӘДЕНИЕТІ

Презентация қосу

ОРТАЛЫҚ АЗИЯНЫҢ
ОРТАҒАСЫРЛЫҚ МӘДЕНИЕТІ.
ТҮРКІЛЕРДІҢ МӘДЕНИ МҰРАСЫ

ҚЫЗАЕВА АЯЖАН
Фпко-101
ҰЛЫ ЖІБЕК ЖОЛЫ
ҰЛЫ ЖІБЕК ЖОЛЫ – ҚЫТАЙ ЖЕРІНЕН
БАСТАЛЫП, ҚИЫР ШЫҒЫС ПЕН ЕУРОПА
ЕЛДЕРІНЕ БЕТТЕГЕН КЕРУЕН ЖОЛЫ. БҰЛ
ЖОЛДЫҢ БАСЫМ БӨЛІГІ ОРТА АЗИЯ МЕН
ҚАЗАҚСТАН ЖЕРІНІҢ ҮСТІМЕН ӨТТІ.
ҰЛЫ ЖІБЕК ЖОЛЫ
ТАУАРЛАРЫ
Жібек жолы әуелгі кезде қытай жібегін
шетелдерге шығаруға қызмет еткен.
Сосын реті келген кезде Рим мен
Византиядан, Үндістан мен Ираннан, Араб
халифатынан, кейінірек Еуропа мен
Русьтен оснау күре жолмен мирри мен
ладан, жасмин суы мен амбра, кардамон
мен мұсқат жаңғағы, женьшень мен
питонның өті, кілемдер мен маталар,
боялар мен минералдық шикізат, гаухар
мен яшма, янтар мен кораллдар, пілсүйегі
мен «балық сояулары», құйма мен алтын,
ұлпандар мен теңгелер, садақ пен
жебелер, семсеп мен сүңгілер т.б.
көптеген заттар әрлі-берлі тасылып
ФИЛОСОФИЯ МЕН
ОРТАҒАСЫРЛЫҚ
ҒЫЛЫМ МЕН
МЕДИЦИНАНЫҢ ДАМУЫ

• Ортағасыр философиясы –
адамзат дүниетанымының даму
кезеңдерінің бірі.
ФИЛОСОФИЯ
• Біздің заманымыздағы ІІ ғасырынан бастап,
алғашқы христиандық ойшылдардың ілімдерін
жиынтықтап, кейін апологетика (қорғау) деп
аталып кеткен діни-философиялық бағыт пайда
болады. Негізгі өкілдері: Юстин Мученик, Тициан,
Тертуллаин Квинт Септимий Флоренс, т.б. Олар өз
ілімдерінде христиан діні ежелгі грек
философиясы сияқты жалпыадамзат алдында
тұрған маңызды да күрделі мәселелерді көтеріп,
оларға ежелгі грек философтарынан гөрі
тереңірек, ауқымды және ұтымдырақ жауап
береді, сондықтан да оларды христиан дініне
сенбейтін билеушілер мен ғалымдардың сынауы
негізсіз деген пікірді басшылыққа ала отырып,
жаңа грек философиясының орнын басатын
христиандық діни-философия жасауға бар
күштерін салды.
ОРТАҒАСЫРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАНДА
ҒЫЛЫМНЫҢ ДАМУЫНА ҚАНДАЙ ТАРИХИ-
МӘДЕНИ ОҚИҒАЛАР ЫҚПАЛ ЕТТІ?

1. Ежелгі түркі 3. Ортағасырлық
жазуының ғылым
қалыптасуы. дамуындағы араб
тілінің рөлі

4. Ортағасырлық
2. Қимақтар мен ғұламалардың
қыпшақтардың Қазақстан
ғылымын
жазба деректері
дамытуға қосқан
үлестері.
ОРТА ҒАСЫРДЫҢ
ӘЙГІЛІ ЖӘНЕ
ТАНЫМАЛ ҒАЛЫМДАРЫ

Махмұт Қашғари Жүсіп Баласағұни
• Махмұт Қашғари талай ел кезіп, деректер • Ж. Баласағұни ХІ ғасырда түркі тілінде «Құтты
жинастырды, ұзақ жылдар бойы жүргізген білік» («Құт негізі – білік») атты іргелі тарихи-
ғылыми ізденістері нәтижесінде «Диуани луғат- әдеби шығарма жазды. Бұл еңбек түркі тілінде
ат-түрік» (Түркі тілдерінің сөздігі) еңбегін жазып жазылған алғашқы туынды. «Құтты білік»
шықты. Бұл шығармада тарихи-мәдени, дастанында Ж. Баласағұни өмірдегі ең өзекті
этнографиялық және лингвистикалық мәселелерді көтереді. Мұнда ол жеке адамның
материалдардың үлкен қоры жинақталған. қоғамдағы орны мен рөлін сипаттайды, сонымен
«Диуани луғат-ат-түрік» – Орталық Азия түркі бірге сол дәуірдегі түркілердің саяси
халықтарының тілі, тарихы, этнография, тұжырымдамаларын қамтиды. Баласағұни
география, астрономия, медицина, әскери ісі, ескерткендей, білім мен парасат адам мен қоғам
мәдениеті, діні, салт-дәстүрлері мен әдет- өмірінде кездесетін зұлымдықтардың алдын алу
ғұрыптары туралы ақпарат беретін құнды тарихи үшін қажет. Білім – адамның өмірдегі өз орнын
дерек. табуға және қайырымдылыққа жол ашады.
ОРТА
ҒАСЫРЛАРДАҒЫ
МЕДИЦИНА
• орта ғасырлардағы медицина ол • Орта ғасырлардағы емдеу
кең тоқырау кезеңін бастан құралдары қарабайыр болды,
кешірді. Оның шектеулі дамуы тіпті ырымшылдық емдеу үшін
қолданылған әдістердің бір
сол кездегі мәдениетке де,
бөлігі болды. Шөптен жасалған
ортағасырлық қоғамдардың
дәрілер, тазарту және қан кету
құрылымына да байланысты сияқты қауіпті тәжірибелер жиі
болды. Дін мен ырымшылдық қолданылды.
медицинадағы прогреске ең • Орта ғасырдағы медицинаның
үлкен кедергі болды. бір бөлігі гректердің
• Халық температура, жара зерттеулерінде қалыптасты.
немесе жара сияқты белгілері Гален сияқты жұмыстар
бар ауруларға байланысты медициналық практиканы
қолдануда өзекті болды
азайды. Алапес пен шешек -
уақытқа қауіпті аурулардың
мысалы.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАҚМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Мәдениеттің белгілер әлемі типологиясы

Мәдениет тілі

Орталық Азияның өзіндік мәдениеті

Орта Азияның ортағасырлық қала - мәдениеті

Түркілердің Ислам тарихына араласуы

Түркі философия

Рыцар мәдениеті

Арғы түркілердің мәдени мұрасы

Ұйғыр мемлекеті

Түркі мәдениеті мен өркениеті және олардың Ұлы Жібек жолы халықтарының мәдениеті дамуындағы мәдени - өркениеттік рөлін айқындау

Пәндер