Дәрілердің әсері

Презентация қосу

Артериялық гипертония. Жүкті
әйелдердегі артериялық гипертензия.
Дәрі-дәрмектердің іштегі ұрыққа әсері

• Дәрі-дәрмектердің іштегі ұрыққа әсері жалпы
биологиялық , медициналық және әлеуметтік
салдары жағынан медицинаның маңызды
мәселесінің эмбрион және іштегі ұрық
жасушаларына дәрілік препараттарымен өзара
әрекеттесетін рецепторлар санының ұлғаюына және
мына факторларға тәуелді:
• Дәрі мөлшеріне
• Қолдану ұзақтығына
• Ана плацентасы іштегі ұрық жүйесінің
фармакокинетика ерекшелігіне байланысты
Дәрілердің әсері
• 1. Тератогенді әсер дәрілік препараттардың
іштегі ұрықтың аномальды дамуына себепкер
болады,онымен қоса баланың мінез құлқына
және жалпы дамуының өзгеруіне ықпал етеді.
• 2. Эмбриональды дәрілік препараттардың
ұрықтың имплантацияға дейінгі немесе кейінгі
өлімін тудырады.
• 3.Эмбрио және фетотоксикалық әсерлер
эмбрионның жеке жасушалық жүйелерінің
морфофункциялық бұзылыстарын тудырады
Дәрілік препараттардың онтогенез
сатысына байланысты ерекшеліктері:
• 1.Эмбриогенез кезеңі: (жүктіліктің
бастапқы үш айы). Бұл кезең 4 фазаға
бөлінеді:
• а) пренитациялық
• б) имплантациялық
• в) бластогенез
• г) органогенез
Дәрілік препараттардың онтогенез сатысына байланысты
ерекшеліктері:

• 2.Фетогенез кезеңі: жүктіліктің 14-16
аптасынан басталып оның соңына дейін
созылады.
• 3.Перинатальды кезең: босану
алдындағы бірнеше күндер, сағаттар
Жүктілік кезінде қолданылатын
дәрілердің категориясы
Катего Анықтамасы
рия
А Ұрыққа қауіптілігі жоқ

В Жануарларға эксперимент жасағанда ұрық үшін
қауіп анықталған, ал экспериментте адамдар үшін
қауіпі анықталмаған
С Препаратты қолданғанда ұрыққа әсеріне
қарамастан, күткен нәтижені көрсетеді
Д Қауіптілігі анықталған. Алайда анаға қауіпсіз,
ұрыққа қауіптілігі бар
Е Анаға да, ұрыққа да қауіпті
Жүктілік кезінде қолданылатын дәрілердің
категориясы

•«А» тобының препараттары қауіпсіз болғанымен, бұл категорияның препараттары
жоққа тән.
•«В» тобының препараттарына: суда еритін витаминдер,өсімдіктен алынған
дәрілік заттар,антацидтер,микроэлементтер,іш айдайтын дәрілік заттар.
•«С» тобының препараттарына : фенотиазин,имодиум,босаңсытушылар,ішек
құрамының көлемін ұлғайтушылар,күкірт қышқылды магнезия ерітіндісі,ұйқы
безінің
ферменттері,атропин,барбитураттар,кортикостероидтар,холестерамин,салицилаттар,тр
ихопол,диуретиктер,нитрофурандар, гипотензивті заттар,антибиотиктер (барлық
пенициллиндер,цефалоспориндер, макролидтер), саңырауқұлаққа қарсы
препараттар.
•«Д» тобының препараттарына: гипотензивті препараттар,АПФ
ингибиторлары,сульфаниламидтер,тетрациклиндер,левомицетин,
•ванкомицин, фторхинолиндер,аминогликозидтер, йод препараттары, тиазидті
диуретиктер.
•«Е» тобының препараттарына: өт жолының тасын сіңіретін дәрілік
препараттар,литий тұздары, алтын препараттары .
Жүктілік – плацента – ұрық”
• Жүктілік – плацента – ұрық” - бір жүйе
болып табылады. Дәрілік зат жазар кезде
кез – келген дәрігер келесі факторларды
міндетті түрде есте сақтауы қажет.
Дәрілік заттардың эмбриотоксикалық және
теротегенділік әсеріне байланысты қауіпті
топтарға бөледі:
• Қауіптілігі жоғары дәрілік заттар:

- оларды қолдану кезінде жүктілікті
үзу қажет.
• - цитостатиктер
• - саңырауқұлақ және ісікке қарсы дәрілік
препараттар
• - иммунодепресанттар
• Қауіптілігі орта топтар:
• - оларды қолдану жүктіліктің 3 – 10 аптасында
эмбрион өліміне әкеледі
• - антибиотиктер
• -протозойға қарсы дәрілер
• - құрысуға қарсы дәрілік заттар
• -паркинсонизмге қарсы дәрілік препараттар
• - литий тұздары
• -глюкокортикойдтар
• - антикоагулянттар
• Дәрілік препараттардың қауіптілігі
төмен топтары:
• - сульфаниламид
• -транквилизатолар
• - нитроимидозол туындылары
• Ішкі және сыртқы ортаның
факторларының әсерінен төмендегідей
патологиялық аурулар туындауы мүмкін:
Гестоз
• Гестоз- жүктіліктің ең жиі кездесетін
асқынуларының бірі. Гестоз тек жүктілік
кезінде пайда болатын патологиялық
құбылыстар мен аурулар тобын айтады.
Гестозда барлық жүйелер мен мүшелер,
әсіресе жүрек-қантамыр, бүйрек, бауыр,
плацента патологиялық өзгеріске
ұшырайды
Амбулаториялық деңгейде емдеу
тактикасы:

• Амбулаториялық деңгейде
емдеу тактикасы:
гемодинамиканы тұрақтандыру,
бұл ана мен ұрықтағы
асқынулардың дамуына жол
бермейді
Альфа-адреномиметиктер:
Метилдопа
• таблеткалар 250 мг,
• ішке 500 мг – тәулігіне 2000 мг (орташа
емдік дозасы тәулігіне 1500 мг),
• 2-3 қабылдау кезінде.
• (Ескертпе: АҚШ ұсынымдарында ең
жоғары тәуліктік доза 3000 мг,
• Еуропалық ұсынымдарда 4000 мг)
Қолданылуы
• емнің бірінші желісінің препараты;*
орташа
• ауыр гипертензия
Дәлелдеу деңгейі
• жануарларға жүргізілген
эксперименттерде жағымсыз
әсерлер
• адамда I триместрде қолданған
кезде препарат пен туа біткен
ақаулар арасындағы байланыс
анықталған жоқ
α, β-адреноблокаторлар:
Лабетолол

• 20-50 мг, в/в болюсті енгізу.
Әсердің басталу уақыты 5
минут, 15-30 минуттан кейін
қайталаңыз
Қолданылуы
• Көптеген халықаралық
ұсыныстарда жүкті әйелдерде АГ
бірінші немесе екінші қатардағы
препарат болып табылады
Қарсы көрсетілім
• Бронх демікпесі мен жүрек
жеткіліксіздігіне
• Жаңа туған нәрестеде ұрықтың және
брадикардияның бұзылу жағдайлары
сипатталған
Дәлелдеу деңгейі
• Метилдопамен қатар, әлемдегі жүкті
әйелдерге жиі тағайындалған
антигипертензивті дәрі. Көптеген
зерттеулер ұрықтың қауіпсіздігін көрсетті.
Плацента арқылы өту қабілеті нашар
білінеді
• Жоғары дозаларда қолданғанда неонатальді
гипогликемияны туындатуы мүмкін.
Селективті β1-адреноблоктор (β-АБ):

• Метопролол
• Таблеткалар 25/50/100/200 мг.ішке 25-100
мг тәулігіне 1-2 рет,
• ең жоғары доза - тәулігіне 200 мг.
Қолданылуы
• Қазіргі уақытта жүкті әйелдерде
созылмалы АГ таңдау препараты
болып табылады
Дәлелдеу деңгейі
• Зерттеулерде ұрық пен жаңа туған
нәрестелердегі β-блокада белгілері мен
белгілері туралы хабарланған жоқ
• Метопрололды қолдану кезінде плацебо -
бақыланатын зерттеуде препараттың
ұрықтың дамуына теріс әсерін көрсететін
деректер алынған жоқ
Кальций каналдарының тежегіштері
(Кальций антагонистері)
• Нифедипин-10 мг ішке. Әсердің
басталу уақыты 30-45 минут, оны 45
минуттан кейін қайталауға
болады.Ұзақ әсерлі таблеткалар – 20
мг, модификацияланған босап шығуы
бар таблеткалар-30/40/60 мг, шығару
нысанына байланысты 1-2 қабылдауда
орташа тәуліктік доза 40-90 мг, ең
жоғары тәуліктік доза 120 мг.
Қолданылуы
• Кальций антагонистері - тобының ең көп
зерттелген өкілі жүкті әйелдерде барлық
халықаралық ұсыныстарда жүкті әйелдерде
АГ үшін бірінші немесе екінші қатардағы
препарат ретінде қолдануға ұсынылады.
Гипертензияға қарсы препарат ретінде,
сондай-ақ токолитик ретінде қолданудың
жеткілікті клиникалық тәжірибесі
жинақталған
Дәлелдеу деңгейі
Магний сульфатымен- бір мезгілде сақтықпен қолдану керек
(гипотония, миокардтың жиырылуын бәсеңдету, миокард
инфарктісі және жүйке-бұлшықет блокадасы жағдайлары
сипатталған), алайда практика бір мезгілде қабылдауға
жол берілетіндігін көрсетеді
Сублингвальды қолдану ұсынылмайды, өйткені кейбір
жағдайларда қан қысымының күрт бақыланбайтын
төмендеуіне әкелуі мүмкін, бұл плацентарлы қан
ағымының төмендеуіне әкелуі мүмкін
Ішке қабылдауды тиімділігі жағынан жүкті әйелдерде ауыр
АГ-ны тоқтатқан кезде лабеталолды көктамыр ішіне
енгізумен салыстыруға болады
Ацетилсалицил қышқылы
• 50, 75, 100 мг/тәулігіне, шығу түрі
таблеткалар
• Теротегенді,жанама әсері тіркелмеген
Диуретиктер
• гидрохлортиазид;
фуросемид;
спиронолактон
• Гидрохлортиазид - таблетки по 25 мг. внутрь
12,5-25 мг в сутки.
фуросемид - таблетки по 40 мг. внутрь 20-80
мг в сутки
спиронолактон – таблетки 25-100 мг, внутрь
до 200 мг в день
Қолданылуы
• Гидрохлортиазид-пайдаланылуы мүмкін
Созылмалы АГ ретінде препарат үшінші желісі.
Алайда, Ұлыбританияның ұлттық денсаулық
сақтау және клиникалық жетілдіру институтының
(NICE, 2010) ұсыныстарында I триместрде
қолдану ұсынылмайды, ұрықтың қауіпсіздігі
туралы мәліметтер қайшылықты туындатады
• Фуросемид-егер жүктілік бүйрек немесе жүрек
жеткіліксіздігімен асқынса, қолдану негізделген
Дәлелдеу деңгейі
• АГ және ісіну кезінде диуретиктер
күнделікті қолданылатын дәрілердің
қатарына кірмейді,
• Преэкламсияда қолдануға ұсынылмайды
және жатыр-плацентарлы қан ағымы
бұзылған жағдайда және ұрықтың дамуы
кешіктірілген кезде қарсы көрсетілімі бар,
өйткені олар плазма көлемін азайтып,
плацентаның қанмен қамтамасыз етілуінің
төмендеуіне әкелуі мүмкін.
Диуретиктердің жанама әсерлері:

• құрғақ ауыз,
• диспепсиялық бұзылулар,
• жүрек соғысы,
• бұлшықеттерінің спазмы;
• Диуретиктерді қолдану анадағы
электролиттік бұзылулардың даму қаупімен
байланысты
Ауыр преэклампсияны/эклампсияны
емдеуге арналған препараттар
• Вазодилататор:
• Магний сульфаты
• 25% - 20 мл ерітінді
• Жүктеме мөлшері 5 г (25% - 20 мл)
• кейіннен 24 сағат ішінде 1-2 г/сағ енгізе
отырып, 10-20 минут ішінде көктамыр ішіне
енгізу керек;Құрысулар болған немесе
құрысулар қайталанған кезде т/і шіне 2 – 4 г
қосымша дозасы енгізіледі.
Дәлелдеу деңгейі
• Ауыр преэклампсияны емдеуге арналған
препарат.
• Олигурия жағдайында (диурез <100 мл/4
сағ.) магний сульфатының демеуші дозасын
0,5 г/сағ. дейін азайту немесе қандағы
магний концентрациясын белгілеу қажет.
Магний сульфатын енгізу кезінде тізе
рефлексін, тыныс алу жиілігін, диурезді
бақылау керек
Көңіл бөлу керек жағдайлар қатары
• 1. Плацентарлы барьер ағзаға түскен токсикалық заттардан ұрықты
толық қорғай алмайды. Липидте жақсы еритін препарат плацентадан
жеңіл өтеді және жақсы тасымалданады. Плацентаның өткізгіштігін
стресстік жағдайлар арттырып отырады.
• 2. Ұрықтың жылдам өсетін мүшелері токсикалық әсерлерге өте
сезімтал болады, себебі клетканың бөлінуі белсенді жүреді. Дәрілік
заттарды тағайындауды жүктіліктің 4 айлығынан кейін жүргізген
дұрыс.
• 3. Мүшенің зақымдалуы дәрілік заттардың түсу мөлшеріне
• байланысты.
• 4.Көптеген туа біткен ақаулар өмірдің кеш кезеңінде анықталады.
• 5.Дәрілік заттардың ұрықтан экскрециялануы анасының қан
айналымына тәуелді.
Көңіл бөлу керек жағдайлар қатары

• 6. Нәрестенің туылуы кезінде плацентаның
залалсыздандыру мүмкіндігі төмендейді.
Нәрестенің бауыры толық жетілмегендіктен
болады, себебі детоксикалық ферменттер
нәрестеде толық дамымаған. Бауырдағы
элиминация туғаннан соң 50 күннен кейін іске
қосылады. Босану кезінде енгізілген препараттар
ұзақ уақыт нәрестеге әсер етеді.
• 7.Дәрілік заттар ананың қанымен, емшек сүтінде
концентрациясы әртүрлі болады.
• 8.Жоғары мөлшерде және ұзақ емдегенде абайлық
таныту керек. Жоғары әсерлі дәрілерді қолданбау

Ұқсас жұмыстар

Дәріні ағзаға енгізу жолдары

Фармакогенетика түсінігі

Дәріге тұрақтылық

Туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілер

ҰЙЫҚТАТАТЫН ДӘРІЛЕР

Бейорганикалық дәрілердің жіктелуі

Фармакодинамика және фармакокинетика

Қауіп тудыратын дәрілік заттар. Фармакотерапиядағы дәлелді медицинаның рөлі

Фармогенетика және экогенетика

Экогенетика және фармогенетика негіздері

Пәндер