Созылмалы лейкоздар

Презентация қосу

Жедел медициналық көмек және мейіргер ісі кафедрасы

Тақырыбы: Лейкоз және лейкемия кезіндегі
мейіргерлік көмек

Орындаған:Туреханова Ш
Тобы:В-МІҚқА-01-22(10 ай)
Қабылдаған: Оспанбек А.К

Шымкент, 2023ж
Жоспар
• Кіріспе
• Негізгі бөлім
• Аурудың себептері және қауіп факторлары:
• Жіктелуі
• Лейкозды диагностикалау
• диагностикалық критерилері
• Қорытынды
• Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе

Лейкоздар — сүйек миының қантүзу жасушаларынан дамыған
ісіктер. Лейкоздардын 100 000 тұрғынға шаққандағы кездесу жиілігі
13 шамасында. Әйелдерге қарағанда ер кісілер бұл ауруға жиілеу
шалдығады.
Негізгі бөлім

Этиологиясы

Лейкоздың даму себептері толық анықталмаған.
Бұл туралы вирустық, химиялық, эндогендік және
радиациялық теориялар орын алуда.
Вирустық инфекция;
Химиялық заттар;
Иондаушы радиация;
Генетикалық және тұқымдық факторлар;
Хромосомалық аномалиялар.
Патогенезі
Ауру қатерлі ісіктердің заңымен өрістейді. Бұл кезде гемобластоздар
дамуының патогенезінде клондык теория бір ауыздан қабылданған. Клондык
теория бойынша лейкоздық жасушалар мутацияға Ұшыраған бір ізашарлык
жасушаның ұрпағы болып табылады. Клондық теорияны дәлелдейтін —
лейкоздық жасушалардың кариотипінде бір типті хромосомалык
абберациялардың анықталуы. Лекоздық жасушалардың басты сипаттамалары:
1) дифференцияциялану қасиетінің жойылуы (мәселен, жедел
миелолейкозда миелобласттардан және промиелоциттер әрі жетілмеуі);
2) шексіз өсіп өнуі және көп мөлшерде сүйек миында жиналуы.
Бұл кезде лейкоздардың патогенезінде апоптоздың тежелуіне көп мән
беріледі. Апоптозды реттейтін гендер анықталған. Бұл гендердің кемісіктері
апотоздың бұзылысына әкелуі мүмкін. Апоптоздың тежелуі ісіктік клонның
өсіп өнуіне септігін тигізеді.
Көбейген лейкоздық клонның жасушалары қан түзу жүйесінің барлық
бойына және бүкіл организмге таралады. Сүйек миында қалыпты клонның
орнын алады, осыдан анемия, тромбоцитопения пайда болады. Лейкоздық
жасушалар кантүзу жүйесінен тыс ортада өсе алады, қан жасушасына тән
морфологиялық және ферменттік касиеттерін жояды.
Лейкоздық процесс өрістей келе, малигнизация деңгейі жоғарылайды,
патологиялық клондар үнемі өзгереді, сондықтан қолданған цитостатиктерге
төзімді жасушалардың жаңа клондары пайда болады.
Аурудың себептері және қауіп факторлары:
• Лейкоз сүйек кемігінің қалыпты жұмысы бұзылған кезде пайда болады. Сүйек кемігі -сүйектің жұмсақ
ішкі бөлігі. Ол қан жасушаларын шығаратын зауыт сияқты жұмыс істейді: онда барлық қан жасушалары
пайда болады. Олардың қалыптасуы қан түзетін жасушалардың (гемопоэтикалық жасушалардың) пайда
болуынан басталады. Егер сүйек кемігі дұрыс жұмыс істесе, онда бұл қан түзетін жасушалар кейін
лейкоциттерге және тромбоциттерге айналатын жасушаларға айналады.
• Аурудың себебі әлі күнге дейін белгісіз. Лейкоздың себебі түсініксіз болғандықтан, алдын-алудың белгілі
бір әдістері жоқ.
• Алайда, келесі топтардағы адамдарда жоғары тәуекел қаупі бар:
• Жеке медициналық тарихы. Жедел лейкоздың пайда болу қаупі басқа қатерлі ісіктермен ауыратын және
кейбір ісікке қарсы препараттарды қабылдаған адамдарда жоғарылайды.
• Тұқым қуалайтын фактор. 1-ші немесе 2-ші жолақ бойынша қатерлі ісік ауруының отбасылық тарихы
болуы.
• Вирустық аурулар. Өте сирек кездесетін аурулармен немесе HTLV-1 вирусымен ауыратын адамдар.
• Жасы. Көбінесе ауру балалық шақта және 40 жастан кейін дамиды. ОМЛ жиілігі барлық жас топтарында
бірдей. Ерлер мен әйелдер бірдей жиілікте ауырады.
• Лейкоз өткір немесе созылмалы болады. Жедел жағдайда симптомдардың тез дамуы байқалады: емделусіз
ауру тез дамиды. Созылмалы кезінде ауру мен белгілер баяу дамиды. Жедел лейкоздар көбінесе балаларда
кездеседі.
Жіктелуі
Жедел лейкоздар
• Жедел лейкоздар жіктелу:
1. Жедел лимфобласттық лейкоз;
а) жалпы түрі -70%
ә) Т түрі- 25%
б) В түрі- 3-5%
2. Жедел миелобласттық лейкоз;
3. Жедел миеломоноблаттық лейкоз;
4. Жедел монобласттық лейкоз;
5. Жедел промиелоцитарлық лейкоз;
6. Жедел эритромиелоз лейкоз;
7. Жедел дифференциаланбаған лейкоз
• Жедел лейкоздың барысында келесі сатыларды
айырады:
1. Бастапқы
2. Жайылмалы
бірінші “шабуыл “
ремиссия;
аурудың бірінші рецидиві;
екінші рецидиві және т.б
3. Терминальды- цитостатик емнің әсер етпеуі,
қалыпты қан түзілудің жоқтың қасында жойылуы,
жаралы-некроздық процестердің туындауы.
Клиникасы
Аурудың көрінісіне тән симптомдар:
1. Гиперпластикалық синдром:
- талақтың, бауырдың, лимфа түйіндерінің, бадамша
бездердің ұлғаюы;
- терінің, ми қабақтарының, бүйректің, микардтың, өкпенің
ісіктік процеспен зақымдануы;
2. Анемиялық синдром.
3. Жаралы-некроздық.
4. Геморрагиялық
5. Интоксикациялық
Лейкоздың белгілері:

• Ыстық
• Жиі инфекциялар
• Әлсіздік
• Шаршау
• Жеңіл пайда болатын қан ағымы мен
гематомалар
• Сүйек пен буындардың ауырсынуы
Лейкозды диагностикалау
• Медициналық тексеру және медициналық
тарихты зерттеу
• Қан талдауы
• Сүйек кемігінің пункциясы және
биопсиясы
• Кеуде қуысының рентгенографиясы
• КТ, МРТ.
Диагностикасы
• ЖҚА
• Трепанобипсия
• Цитохимиялық
• Гистохимиялық
• Иммунологиялық
• Жедел лейкоздың диагностикалық критерилері
•
• Диагностикалық критерилері
• 1.Клиникасында интоксикациялық, гиперпластикалық,
анемиялық, геморрагиялық синдромдардың болуы
• 2.Перифериялық қанға тән өзгерістер : нормоцитарлық
арегенераторлық анемия (ретикулоциттердің төмендеуі
немесе мүлдем болмауы), бласттардың анықталуы,
«үңгір» феномені, тромбоцитопения, ЭТЖ жоғарылауы
• 3.Миелограммаға тән өзгерістер: бласттар 30%дан
астам, пісіп жетілген гранулоциттер санының азаюы,
қызыл қан түзетін өсінді және мегакариоцитарлық
клеткалар саны
• 4.Трепанобиоптатта бластты клеткалар санының өзгеруі
тән, қызыл қан түзетін өсіндінің және гранулацитарлы
клеткалар санының азаюы.
• Емі
• Жедел лейкозды емдеудің негізгі тәсілі – цитостатикалық дәрілер
қолданып, лейкоз клонын толық жоюға бағытталған химиотерапия. Ол
үшін полихимиотерапия (химиопрепараттардың құрамасы)
қолданылады. Жедел лейкоздың цитостатикалық емінің этаптары:
• 1) ремиссияның индукциясы
• 2) ремиссияның консолидациясы
• 3) нейролейкемияның алдын-алу
• 4) демеуші терапия (ремиссияны)
• Емнің І этапы –ремиссияның индукциясы – аурудың вариантарына,
ағу ерекшеліктеріне байланысты, стандартты жалпы қабылданған ең
әсерлі бағдарлама бойынша курстық цитостатикалық химиотерапия
жүргізу.
• ІІ этап- консолидация – индукцияға қарағанда күшті (агрессивті)
кестелермен ем жүргізіледі, индукционды емді қайталауға болады.
• ІІІ этап – ЖЛ барлық түрлерінде нейролейкемияның алдын алу
шаралары жүргізіледі (кестені қара).
• IV этап – үш препараттың төмен дозасымен тұрақты түрде демеуші ем
(6-МП, метотрексат, циклофосфан) және 1-3 ай аралықпен әрдайым
реиндукциялық ем жүргізу. Ремиссияның 1-2 жылдарында және
біртіндеп сиректете
• Глюкокортикостероидтар
• Ферменттер
Созылмалы лейкоздар
Сүйек миының дифференциацияланып жатқан
жасушаларынан түзілетін ісіктер.
Ісіктің морфологиялық субстраты- қантүзудің
жетілген және жетіле келген жасушалары:
промиелоциттер,миелоциттер, метемиелоциттер,
таяқша ядролық және сегментядролық
нейтрофильдер
1. Созылмалы лейкоздың миелогенді түрі
2. Созылмалы лейкоздың лимфогенді түрі
Созылмалы лейкоздың миелогенді түрі:
• созылмалы миелоидтық лейкоз
• созылмалы моноцитарлық және миеломоноцитарлық
лейкоздар
• остеомиелосклероз және миелофиброз
• эритремия
Созылмалы лейкоздың лимфогенді түрлері:
• созылмалы лимфолейкоз
• түкті жасушалық лейкоздар
• парапротеинемиялық гемобластоздар- Вальденстрем
макроглобулинемиясы, миелома ауруы
Созылмалы миелоидтық лейкоздың жіктемесі

Клинкалық Морфологиялық
варианттары Клиникалық
варианттары 1.Созылмалы барысының
1.Типті созылмалы эозинофильдік фазалары
миелоидтық лейкоз лейкемия 1.Басталу фазасы
2.Созылмалы 2.Созылмалы
2.Атипті созылмалы
базофильдік стабильді фаза
миелоидтық лейкоз 3.Миелопролифера
лейкемия
3.Балалардың 3.Созылмалы циялық
созылмалы моноцитарлық акселерация фазасы
миелоидтық лейкемия 4.Бластық криздің
4.Созылмалы фазасы
лейкозы
нейтрофильдік
лейкемия
Созылмалы миелоидтық лейкоз- миелопоэздің үш
өсіндісіне ортақ( гранулоцитарлық,эритроидтық,
мегакариоцитарлық) ізашар жасушасынан туындайтын
гемобластоздың түрі.
Клиникасы. – Миелопролиферациялық және асқынулардан
болатын синдромдар. Миелопролиферациялық
синдромның көріністері:
Интоксикациядан және лейкоздық жасушалардың
тарауынан болатын
симптомдар( тершеңдік,жүдеу,әлсіздік)
гепатоспленомегалия
Терінің лейкемиялық инфильтраттары
Шеттік қандық, сүйек миындағы лейкозға тән өзгерістер
Асқынулардан болатын синдромдар:

Геморрагиялық диатез
Иммундық жүйенің қорғаныс қорғаныс қасиетінің
күрт төмендеуінен туындайтын іріңді- қабыну
пройестері
Несепқышқылдық диатез
Созылмалы лимфолейкоз- шеттік қанда жетілген лимфоциттердің
көбеюмен, сүйек миының, лимфа түйіндердің, талақтың және өзге
ағзалардың лимфацитарлық инфильтрациясымен дамитын клондық
лимфопролиферациялық неопластикалық ауру.
Жіктемесі:
В типті созылмалы лимфалейкоздың морфологиялық түрлері:
• Ұсақ жасушалық түрі- лимфоциттердің 90% артығы ұсақ
лимфоциттер;
• Пролимфоцитарлы – 10-15% шамамен
• Аралас жасушалық
• Клиникалық ерекшеліктеріне қарай :
• Типті варианты( баяу немесе тез өрістейтін)
• Ісіктік варианты( шеттік лимфа түйіндерінің ұлгаюы)
• Талақтық – талақтың ұлғаюы
• Сүйекмилық- лимфоаденопатия, спленомегалия болмайды,
лимфоидтық гиперплазия сүйек миымен шектеледі
• Түкті жасушалық – микроскопиялық зерттеуде протоплазмадан
шыққан, түк тәрізді өсінділері бар, лимфоциттері бар.
• Емі. Стационарлық емге жатқызу көрсетпелері: жоғары дәрежелі
қызба, 150 х 109/л жоғары лейкоцитоз, амбулаториялық емнің
тиімсіздігі, аурудың дамуында асқынулардың пайда болуы, адамның
өміріне қауіп тудыратын лимфа түйіндерінің ұлғаюы.
• Аурудың алғашқы сатысында және қатерсіз дамуында активті ем
қажет емес. Жалпы режимді сақтау, күн тиюден, салқын тиюден,
дененің қызып кетуінен сақтану керек. Қоректену қалыптағыдай.
• Аурудың өріс алған сатысында жалпы ем шараларымен қатар
цитостатикалық дәрілер беріледі: хлорбутин (лейкеран) тәулігіне 10-
15 мг (ем курсіне 300-400-700 мг), немесе лофенал тәулігіне 0,6-0,9-
1,2 (ем курсіне 30-50 мг), немесе циклофосфан тәулігіне 200-400-600
мг ішке қабылдайды, венаға, етке немесе плевра қуысына (курсқа 8-15
г) жіберіледі. Препараттарды күнде, немесе 1-2 күннен кейін береді.
Бұл дәрілерден басқа қолдануға болатын дәрілер: дегранол 50-75-100
мг венаға күнаратпа егіледі (курстік дозасы 300-1000 мг), фотрин
тәулігіне 5-10-15 мг венаға, етке және қуыстарға жіберіледі (курсіне
80-300 мг).
Созылмалы миелоидтық
лейкоз Созылмалы лимфолейкоз
o Жоғары лейкоцитоз; o лимфатүйіндердің
oЛейкоцитарлық формула oБауырдың
пролиферацияланып жатқан oТалақтын улғаюы
oШеттік қанда және сүйек
және жетілі келген
миының пунктатында
жасушалардың болуы;
лецкоцитоз,лимфоцитоз
oСүйек миының миелоидтық
болуа
пролиферациясы
o нейтрофильдерде сілтілі
фосфотаза активтілігінің
төмендеуі
oМиелоидтық жасушаларда
Phхромасоманың анықталуы
oҚан түзілу аумағының
кенеюі
oСпленомегалия және
гепатомегалия
Мейіргерлік көмек
• Асқыну қаупі жоғары
• - Инфекциялар цитопениясы кезінде ерекше
режимнің қажеттілігі
• - Геморрагиялық синдром
• - Цитостатикалық терапияның асқынулары
• * Психологиялық жүктеме
• - Жоғары өлім (оның ішінде балалар өлімі)
• - Науқастардың депрессиялық жағдайлары
• - Емдеудің жоғары құны
• * Жиі ұзақ инфузия қажетбарабар тамырларға қол
жеткізу (порттар)
Мейіргерлік көмек
• Лейкоздағы мейірбикелік процесті терең зерттей отырып,
тәжірибеден қорытынды жасаладымедбике жұмысының мақсатына
қол жеткізілді.
• Жұмыс барысында мейіргер процесінің барлық кезеңдерін пайдалану
мейіргер көмегінің сапасын арттыруға мүмкіндік беретіні көрсетілді.
• Мейірбике процесінің мақсаты-пациенттің тәуелсіздігін сақтау және
қалпына келтіру, дененің негізгі қажеттіліктерін қанағаттандыру.
• Қан ауруларына мейірбикелік араласу аясында мейірбике пациентті
дәрігердің нұсқауы бойынша ұтымды тамақтану, дәрі-дәрмектерді
қабылдау принциптеріне үйретіп, онымен бірге физикалық
белсенділіктің дұрыс режимін белгілеуі керек.
• Науқасты тері мен шырышты қабаттарға, ауыз қуысына, тырнақтарға,
шашқа күтім жасауға үйрету керек.
• Мейірбике пациентке психологиялық қолдау көрсетуі керек.
Лейкозға арналған мейірбикелік
процесс
Мәселе Действия медсестры

Сіздің ауруыңыз туралы ақпараттың Науқаспен оның ауруы, ықтимал
жетіспеушілігімен байланысты асқынулардың алдын алу және
денсаулыққа ықтимал қауіп өршудің алдын алу туралы
әңгімелесу. Науқасты қажетті көркем
емес әдебиеттермен қамтамасыз ету

Бұрын қалыптасқан әдеттерге Науқаспен диеталық тамақтанудың
байланысты диеталық өзгерістерді аурудың ағымына және қалпына
қабылдаудағы қиындықтар келуіне әсері мен әсері туралы
әңгімелесу.
Әлсіздік, бас айналу, жоғары температура Науқасқа жеке гигиена шараларын
салдарынан құлау қаупі; үйлестірудің орындауға көмектесу. Медперсоналмен
бұзылуы және аяқ-қолдардың ұюы байланыс құралдарымен қамтамасыз ету

Жүрек айнуы, дәмнің өзгеруі Науқастың сүйікті тағамдары мен әдемі
безендірілгеніне көз жеткізіңіз. Науқастың
туыстарымен берілу сипаты туралы
әңгімелесу.Кішкене бөліктерде
тамақтануды ұсыныңыз, бірақ жиі

Әлсіздік, тез шаршау Пациенттің дәрігер белгілеген қозғалыс
белсенділігі режимін сақтауын бақылауды
жүргізу.
Тамақ ауруы салдарынан жұтылу Сұйық және жартылай сұйық тағамдарды
қиындықтары аз мөлшерде қабылдауға кеңес беріңіз,
бірақ жиі.Пациенттің дәрілік
препараттарды уақтылы қабылдауын
бақылауды жүргізу. Науқастың ауыз
қуысына күтім жасау
Депрессия мен жоғары дене Науқаспен және оның туыстарымен
температурасына байланысты дұрыс тамақтану қажеттілігі туралы
тәбеттің төмендеуі; дене әңгімелесу. Тамақтану кезінде
салмағының төмендеу қаупі. қолайлы жағдай жасаңыз.
Ауыз қуысының шырышты Науқастың ауыз қуысына мұқият
қабығының тұтастығын бұзу күтім жасау
Трофикалық бұзылуларға Науқастың терісіне мұқият күтім
байланысты терінің тұтастығын жасау
бұзу
Ауыздың бұрыштарында тырнау Науқаспен гигиенаның
және "кептелу" салдарынан теріні маңыздылығы туралы
жұқтыру қаупі әңгімелесу.Күнделікті душ
қабылдауды қадағалаңыз
(домалақпен жүріңіз).
Ұйқы кезінде тыныс алуды Науқасты Фаулер позициясын алуға
жеңілдететін позицияны білмеу; үйрету (жартылай жату - жартылай
иммунитеттің төмендеуіне және отыру). Екінші жастықпен
гиповентиляцияға байланысты қамтамасыз етіңіз немесе кереуеттің
пневмонияның даму қаупі басын көтеріңіз. Тыныс алу
жаттығуларын үйрету
Қорытынды
Лейкемия — қан түзетін органдар жүйесінің қатерлі ісіктері.
Ісік жілік майындағы клеткалардың тоқтаусыз өсуімен және
сол жердегі қалыпты қан жасалу процесінің бұзылуымен
сипатталады. Соның нәтижесінде қан түйіршіктерінің
(эритроцит, тромбоцит) саны азайып, ал жетілмеген
лейкоциттер саны көбейіп кетеді.
Лейкоз иондаушы сәулелердің (радиацияның), кейбір хим.
заттардың (бензол, бензпирен, т.б.), вирустардың әсерінен
дамиды.

Науқастың жасына байланысты.
Жедел лимфобластты лейкоз (ЖЛЛ) кезінде болжам 5-10 жастағы
балаларда (100% жағдайда тұрақты ремиссия) қолайлы, 80% жағдайда
сауығу болып табылады. Жедел миелобластты лекоз (ЖМЛ) кезінде
адекватты емделгенде 95% науқастарда 30 жасқа дейінгі науқастарда
тұрақты ремиссия (5 жылдан артық ремиссия) болады. 20% науқастарда
сауығу болады
Пайдаланылған әдебиеттер
1..Мамандандырылған медбикелік күтімді ұйымдастыру [Электронный
ресурс] : мед. колледждер мен училищелерге арн. оқу құралы / Н. Ю.
Корягина [т/б.] ; қазақ тіл. ауд. А. Р. Куспанова. - Электрон. текстовые
дан. (42.7Мб). - М. : ГЭОТАР - Медиа, 2015. - 432 б. с.
2.Адилова, Л. М. Мейіргердің манипуляциялық әрекетінің алгоритмдері
[Электронный ресурс] : оқу құралы = Алгоритмы сестринских
манипуляций : учеб. пособие / Л. М. Адилова. - Электрон. текстовые дан.
(39.5Мб). - М. : "Литтерра", 2016. - 248б. с.
3.Блохина М.В. "Методика деловой оценки различных категорий
сестринского персонала”//Методические рекомендации для главных
медицинских сестер учреждений здравоохранения// – С.: ГОУ ВПО
СамГМУ Росздрава, 2007.
4.Доказательная медицина. Ежегодный справочник. Вып.2. 4.1.
5.Федеральное руководство по использованию лекарственных средств
(формулярная система) под редакцией А.Г.Чучалина, Ю.Б.Белоусова,
В.В.Яснецова. Выпуск VI. Москва2005

Ұқсас жұмыстар

Созылмалы лейкоз

ҚАН АУРУЛАРЫ

Жедел лейкоз

КАН ЖӘНЕ ҚАН ТҮЗІЛУДІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ

Онкологиялық ауруы бар науқастардың үй жағдайындағы мейіргерлік күтімі. Лейкоздар. Негізгі себептері. Клиникалық көрінісі. Зертханалық диагностика. Қазіргі терапияның мүмкіндіктері,оның негізгі қағидаттары

Иммундық жүйе екі бөлікке бөлінген - гуморальдық иммунитет жүйесі және жасушалық иммунитет жүйесі

Пәндер