Құжаттарды талдау

Тақырыбы: Ғылыми ақпаратты іздеу және жинақтау . Құжаттарды талдау

Орындаған: Мустафаева К. К

Тобы:В-МІҚқА-01-22(10 ай)

Қабылдаған: Оспанбек А. К

Шымкент, 2022ж

Жедел медициналық көмек және мейіргер ісі кафедрасы

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

Деректі ақпарат көздері

Ғылыми құжаттар

Диссертация

Автореферат

Құжаттарды талдау

Ғылыми ақпаратты іздеу және жинақтау

Тезистер

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Кез-келген ғылыми зерттеулерді сәтті жүргізу дәреже жедел және толық уақытты қамтамасыз етуге байланысты ғылым мен техниканың жетістіктері, оны ғылыми-зерттеу, жобалау-конструкторлық және өндірістік кәсіпорындарда тиімді пайдалану туралы ақпарат. Үздіктер туралы дұрыс түсінік қалыптастыру егер ол туралы ақпарат Толық емес және дұрыс болмаса және кеш алынса, техниканың әлемдік және отандық үлгілері мүмкін емес. Сондықтан өте өзекті міндет жалпы мемлекеттік даму болып табылады жинау, өңдеу, сақтау, тиімді іздеу және беру жүйелері қазіргі заманғы есептеу жетістіктеріне негізделген ақпарат техникасы.

Деректі ақпарат көздері

"Құжат" ұғымы. Біздің айналамызда көптеген құжаттар бар, олар әлеуметтік тәжірибені бекітуге қызмет етеді және кейіннен олароларды әртүрлі қызмет салаларында қолдануға болады. Құжат адамға қатысты сыртқы материалдық объектілер болып табылады: қоғамда сақтауға және таратуға арналған олардың құрылымында тіркелген ақпараты бар материалдық тасымалдаушылар.

Құжаттар әлемі шексіз алуан түрлі. Қайың қабығының грамотасы, папирус шиыршығы, саз тақтайшасы, қолжазба, техникалық сурет, газет, фотография, кітап, кинофильм және т. б. - мұның бәрі құжаттар. Кез-келген құжаттың жалпы мақсаты-әр түрлі формадағы ақпаратты сақтау, материалдық тасымалдаушы құрылымындағы мазмұны мен мақсаты жәнеоны қажет болған жағдайда пайдалануға мүмкіндік беріңізғылыми, өндірістік, сәйкестендіру, экономикалық қаржылық, есепке алу-тіркеу және басқа да міндеттерді шешу.

Негізгі бөлім

Құжаттың анықтамасына объектілердің үлкен саны кіредіоның ішінде табиғи. Құжат бекітілген түрдегі ақпаратты қамтитын материалдық объект ретінде қарастырыла бастады. "Әдебиет" термині құжаттың синонимі ретінде жиі қолданылады, бірақ бұл дұрыс емес. Әдебиет-шығармалар жиынтығы қоғамдық маңызы бар жазулар. Бұл терминнің көлемі құжатпен салыстырғанда тар, өйткені оған басқа, жазбаша емес тәсілмен жазылған ақпарат көздері кірмейді. Сындарлы нысандағы құжаттардың түрлері. Конструктивті құжат формасы өте алуан түрлі (сурет. 3. 1) .

Сурет. 3. 1. Сындарлы нысан бойынша құжаттардың түрлері

Құжаттардың түрлері

Парақтар

Кодекстер

Таспа

Электрондық тасымалдағыштар

Ақпараттың символдық сипаты бойынша құжаттардың түрлері. Құжаттардың түрленуіне қатысатын тағы бір белгі-ақпараттың символдық сипаты. Ол басылымның негізгі материалы жазылатын және берілетін белгілердің нысаны ретінде анықталады:

алфавит әріптері,

сандар және тыныс белгілері (жазбаша шығармалар үшін),

музыкалық белгілер (музыкалық шығармалар үшін),

графикалық,

көркем және картографиялық кескіндер (сурет. 3. 2) .

Сурет. 3. 2. Ақпараттың символдық сипаты бойынша құжаттардың түрлері

Құжаттардың түрлері

Жазбаша

Ноталық

Картографиялық

Бейнелеу

Аудиовизуалды

Ғылыми құжаттар

Мұндай құжаттар теориялық немесе эксперименттік зерттеулердің нәтижелерін қамтиды, маңызды жаңалықтардың тарихын қадағалайды, ғылыми зерттеулердің жолдары мен сипатын ашады, зерттеу барысы мен әдістемесін сипаттайды.

Құжаттардың нысаналы мақсаты бойынша түрлері

Құжаттардың түрлері

Ғылыми

Өндірістік

Оқу

Ресми

Анықтамалық

Патенттік

Диссертация

Диссертация-бұл ғылымның белгілі бір саласындағы ішкі бірлігі бар, автордың ғылымға қосқан жеке үлесін және оның ғалым ретіндегі қасиеттерін көрсететін ғылыми нәтижелердің, автордың көпшілік алдында қорғауға ұсынған ғылыми ережелерінің жиынтығын қамтитын білікті ғылыми жұмыс.

Автореферат

Реферат және осы мақсатқа қызмет етеді. Рефератта автордың өзі жасаған диссертацияның негізгі ережелері көрсетілген. Ол шектеулі басылымда шығарылады (100-150 дана) . Рефератта негізгі идеялар мен тұжырымдар көрсетілген, жүргізілген зерттеуге қосқан үлесі көрсетілген, жаңалықтың дәрежесі және нәтижелердің практикалық маңыздылығы көрсетілген. Реферат басылымның барлық құқықтарына ие, дегенмен оның мұқабасында "Қолжазба құқығында"деген белгі бар.

Стандарттау-бұл міндетті және ұсынылатын талаптарды, нормаларды, ережелерді, сипаттамаларды әзірлеуге және белгілеуге бағытталған қызмет.

Стандарттаудың мақсаты-белгілі бір салада оңтайлы дәрежеге жетубелгіленген ережелерді, нормаларды, талаптарды кеңінен және бірнеше рет қолдану арқылы.

Құжаттарды талдау

Құжаттың ақпараттық талдауы мәтіннің формальды сипаттамасын бірнеше параметрлер бойынша болжайды: ақпараттық көлем, ақпараттық сыйымдылық, физикалық көлем (өлшемдер), ақпараттылық және т. б.

Құжаттарды талдау әдістері

Ақпараттық

Психолингвистикалық

Терминологиялық

Сараптамалық бағалау әдісі

Мазмұнды талдау

Библиографиялық

Терминологиялық талдау әдісі

Терминологиялық талдау әдісі бастапқыда Лингвистикада пайда болды, бірақ уақыт өте келе логика әдістерімен байытылды және қазір көптеген ғылыми салаларда сәтті қолданылды. Оны әрқайсысында қолдануғылымның өзіне тән ерекшеліктері бар.

Контент-анализ

Мазмұнды талдау немесе мазмұнды сандық зерттеу әдісі құжатты. Бұл әдістің мәні тестте кездесетін бірліктердің жиілігін есептеу болып табылады: әріптер, сөздер, белгілер, белгілер комбинациясы, терминдер және т. б. есептелгеннен кейін бөлінген бірліктер оларды мәтінде қолдану жиілігінің кему ретімен құрылады, яғни. қалыптасадытезаурус. Санау нәтижелері шашыраңқы нәрсені көруге мүмкіндік бередімәтін және бір қарағанда көрінбейді.

Құжаттарды зерттеудің психолингвистикалық әдісі

Бұл мәтінді оқырманның қызығушылығы мен қол жетімділігіне әсер ететін оны қабылдау ерекшеліктері тұрғысынан зерттеу әдісі. Автордың ниеті мәтіннің негізгі идеясын білдіреді, өйткені мәтінді дайындау кезінде автор әлеуетті тұтынушының белгілі бір сұраныстарына назар аударады және түсінуге тырысады. Жасалған хабарламалардың мұндай мақсатты бағыты оларды мәтіндерде бекіту сипатына әсер етеді, сондықтан хабарламаны қабылдау тек сұраныстармен ғана емес, сонымен қатар хабарламалардың мазмұнын беру тәсілдерімен де анықталады.

Ғылыми ақпаратты іздеу және жинақтау

Жүйелеу-бұл жиналған барлық нәрсені ретке келтіру және топтастыруматериалдың мазмұны бойынша және жазбаша жұмысты дайындау кезінде оны пайдалану кезектілігін ескере отырып. Жүйелі талдауекі негізгі міндет: дереккөздердің толықтығын мұқият тексеру жәнеолардың нәтижелерінің сәйкестігін Үстірт тексеру.

Кітаптың ғылыми-анықтамалық аппараты (лат. apparatus-бейімделу) негізгі және көмекші ақпарат көздерін іздеу, жинау, талдау және жүйелеу процесінде маңызды рөл атқарады.

Ақпараттық элементтерге мыналар жатады:

- дереккөздің атауы туралы мәліметтер;

- дереккөздің авторы (авторлары) туралы мәліметтер;

- көздің функционалдық мақсаты туралы мәліметтер;

- баспагерлер туралы мәліметтер;

- басылымның қысқаша сипаттамасы;

- басылымның шығу деректері.

Тезистер

Тезистер (грек тілінен. Tezos-бекіту) - шығармашылықпен өңделген мәлімдемелердің ең жетілдірілген түрі. Бұл зерттелген материалдың мазмұнының қысқаша мазмұны, иә, кейдетеріске шығару нысаны.

Диссертациялар олардың мақсатына байланысты негізгі, қарапайым немесе күрделі болуы мүмкін.

Негізгі тезистер -сөзбе-сөз жазуға түбегейлі жақынтүпнұсқа мәтіннің маңызды позициялары аздап қосыладықорытынды қорытындылар үшін негіз болатын жалпылау.

Қарапайым тезистер -автордың негізгі ойларының сөзбе-сөз тізімітүпнұсқа мәтіннің әр бөлігі үшін де, бүкіл мәтін үшін дежалпы. Тұсаукесердің салыстырмалы қысқалығы мен нақтылығы айрықшабұл тезистердің белгісі.

Олардың негізгі мақсаты-түпнұсқа мәтіннің мәнін түсінуді жеңілдету.

Күрделі немесе егжей-тегжейлі тезистер- мазмұны жағынан өте жақсы материал, ол жоспармен және басқа мәлімдемелермен бірге қызмет ете аладыжазбаша жұмыстың негізгі мәтінінің өрескел нұсқасын жазудың негізгі негізі.

Ғылыми ақпаратты іздеу немесе ақпараттық іздеу - бұл тақырыпты әзірлеу үшін қажетті құжаттарды табуға бағытталған операциялардың жиынтығы. Іздеу механикалық, қолмен болуы мүмкін, автоматтандырылған және механикаландырылған.

Ғылыми-техникалық ақпаратты пысықтау шығармашылық тәсілді, зейінді және зейінді талап етеді. Жүйелілік пен табандылық маңызды факторлар болып табылады. Пысықталған мәтінді дұрыс жазу өте маңызды, өйткені оқылған материалды жазу-бұл ажырамас талап.

Қорытынды

Қорытындылай келе ғылыми мақалаларды іздеу және жазу ең алдымен үлкен еңбекті ьалап етеді. Ізденіс барысында ұшқыр ойлар мен ақыл мен ойдың ұштасқан жерінде ғылыми әдістердің қоданбалы етіп оқырманға өз ойын жеткізе білу үлкен шеберлікті талап етеді.