Параллель топтар жоспары

Презентация қосу

Жедел медициналық көмек және мейіргер ісі кафедрасы

Тақырыбы: Клиникалық зерттеуді жоспарлау

Орындаған:Туреханова Ш
Тобы:В-МІҚқА-01-22(10 ай)
Қабылдаған: Оспанбек А.К

Шымкент, 2022ж
Жоспар
• Кіріспе
• Негізгі бөлім
• Кросс-жоспар (cross-over design)
• Латын квадраттарының жоспары
• Көп крест жоспары
• Параллель топтар жоспары
• Мета-талдау және деректерді біріктіру (pooling)
• Қорытынды
• Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
• Клиникалық зерттеулерді жоспарлау кезінде
нақты жағдайлар мен мақсаттарға байланысты
оларды жүргізудің әртүрлі тәртібі таңдалуы
мүмкін.
Негізгі бөлім
• Зерттеу дизайны туралы айтатын болсақ, олар әдетте оның
негізгі компоненттерін білдіреді: зерттеуді немесе
жоспарды жүргізу тәртібін белгілеу, таңдалған
рандомизация әдістерін және соқырлық дәрежесін көрсету,
пациенттердің қажетті санын бағалау.
• Зерттеу жоспарларының ең көп таралған нұсқалары: кросс-
жоспар, латын квадраттарының жоспары, көп кросс-
жоспар, параллель топтық жоспар, блоктық жоспарлар,
көшбасшы ойыны жоспары, дәйекті жоспар.Ең жиі
кездесетін зерттеу жоспарларымен қысқаша танысайық.
Кросс-жоспар (cross-over design)
• Осылайша схемалық түрде елестетуге болады:
• А және В екі дәрілік препараты бар, нәтижесінде барлық пациенттер а
препаратын да, В препаратын да алады.Ол үшін пациенттер қандай да бір
түрде топтарға бөлінеді, бір топ av терапиясын алады, ал екіншісі va
терапиясын алады.Екі түрлі препаратты тағайындау арасында зерттелетін
препараттардың өзара әсерін болдырмау үшін препаратты ағзадан шығарудың
уақыт аралығы (wash-out period) деп
• аталады.Мұндай жоспар көбінесе фармакокинетикалық және
фармакодинамикалық қосымшаларда, препараттың оңтайлы
дозаларын таңдауда, биоэквиваленттілікті бағалауда және т.б. бұл
жағдайда топтар арасындағы өзгергіштік ескерілмегендіктен, бұл
жоспар кейбір жағдайларда пациенттердің аз санын қажет етеді. Бұл
тәсілдің тағы бір артықшылығы-пациенттердің қалауын ескеру
мүмкіндігі. Алайда, бұл әдіс кемшіліктерсіз емес.Әр түрлі емдеудің
әсері бір-біріне сәйкес келуі және араласуы мүмкін, сонымен қатар
дәрі-дәрмекті денеден шығару кезеңін қамтитын жоспар Этика
тұрғысынан жауапсыз болуы мүмкін.Пациент бірінші кезең
аяқталғаннан кейін шығарылған жағдайда оның деректерін
статистикалық талдау кезеңінде пайдалану мүмкін емес.
Латын квадраттарының жоспары
• Пациенттер топтары топтағы пациенттердің саны сыналатын препараттар
санына сәйкес келетіндей етіп таңдалады. Пациенттер әр дәрі-дәрмекті әр
түрлі ретпен 1 рет алады.Топтағы пациенттердің санын сыналатын
препараттар санына пропорционалды түрде арттыруға болады.
• Мысалы, 3 препарат жағдайында 4 пациентке кез-келген қабылдау ретін,
қалған екеуінің 5-ін және т.б. таңдауға мүмкіндік беріңіз. Кестеде.1 4 * 4
латын квадраттарының жоспары берілген.
• Кросс-жоспар сияқты, бұл жағдайда пациенттердің пікірін ескеру мүмкіндігі
бар және зерттеу жүргізу үшін пациенттердің көп саны қажет емес.
• Кросс-жоспарға ұқсас, кемшіліктердің қатарында пациенттердің бүкіл блогын
ықтимал алып тастау қаупінің болуы және жалғасатын әсердің болуы мүмкін
деп атауға болады.
• Сонымен қатар, осындай жоспарға сәйкес жиналған
мәліметтер күрделі статистикалық талдауды қажет
етеді, мысалы, дисперсиялық талдау әдістерін
қолдану.
• Кесте 1. Латын квадраттарының жоспары 4*4
Көп крест жоспары

• Схемалық түрде келесідей бейнелеуге болады: зерттелетін препарат – А,
плацебо – П.әр пациент АПАПАПАП немесе ПАПАПАПА тізбегін алады. А
және П қабылдау уақытының аралықтары бірдей, ал әрқайсысының соңында
науқастың жағдайының көрсеткіштері жазылады.
• Мұндай зерттеудің мақсаты-препараттың жай ғана емес, үлкен әсер ететінін
анықтау.Ол үшін терапияның іргелес кезеңдері қарастырылады және,
мысалы, А кезеңдерінің жалпы санына тең жалпыланған көрсеткіш
есептеледі, оның соңында пациенттердің жағдайы өткеннің тиісті кезеңі
аяқталғаннан кейін жақсы болды.Осы схема жағдайында, зерттеу
мақсаттарына байланысты плацебо басқа дозада зерттелетін препаратпен
немесе басқа фармацевтикалық компания жасаған препаратпен ауыстырылуы
мүмкін.Мұндай жоспарды қолданудың шарты препаратты жоюдың қысқа
кезеңі және дәрілік терапияны тоқтатқаннан кейін аурудың белгілерін тез
қалпына келтіру болып табылады.
• Қолданудың барлық шарттары орындалған жағдайда, мұндай модель
пациенттердің зерттелетін препаратқа реакциясын дұрыс есепке алу үшін
жеткілікті.
• Мұндай модель үшін "тиімділік индексі"ұғымын енгізуге болады.
• Зерттеуде n кезеңдер қарастырылған делік, олардың саны кезектіге дейінгі
және кейінгі көрсеткіштер арасындағы айырмашылық (оларды Yi деп
белгілейік) сәйкесінше N-1-ге тең. Содан кейін тиімділік индексін келесідей
анықтауға болады

бұл көрсеткіштің оң мәні емдеу әсері туралы, нөлге жақындығы – мұндай
әсердің болмауы туралы, теріс – теріс әсер туралы айтады.
• бұл көрсеткіштің оң мәні емдеу әсері туралы,
нөлге жақындығы – мұндай әсердің болмауы
туралы, теріс – теріс әсер туралы айтады.
Параллель топтар жоспары
• Ең көп таралған нұсқа, клиникалық зерттеулердің шамамен 95% - ы осы
типтегі жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.Пациенттердің жалпы саны,
соның ішінде топтардың санына байланысты және жеке
айырмашылықтарды ескере отырып, жеткілікті үлкен болуы
мүмкін.Жоғарыда аталған рандомизация әдістерінің көмегімен
пациенттер кездейсоқ топтарға бөлінеді.Әртүрлі емдеу әдістерінің
тиімділігін қатаң салыстыру барлық белгілер бойынша пациенттердің
салыстырылатын топтарының бір реттік шарттары сақталған жағдайда
ғана мүмкін болады.Бұл әдістің кейбір модификациясы-көп топтық
модель, мысалы, препараттың әртүрлі дозаларының әсерін зерттеуде
қолданылады.Сонымен қатар, гетерогенді модель деп аталатын белгілі,
бұл жағдайда бірінші кезеңде барлық пациенттер зерттелетін ем алады,
содан кейін рандомизация әдістерін қолдана отырып, жүргізілген
терапияға реакциясы бар екенін көрсеткен пациенттер одан әрі зерттеу
жүргізу үшін топтарға бөлінеді.
"Көшбасшы ойыны"жоспары

• Терапияның 2 нұсқасы салыстырылды
делік, әр пациент бірдей терапияны алады
(әр түрлі пациенттер әр түрлі терапиядан
басталады), олардың біреуінің соңында
"сәтсіздік"анықталғанға дейін. Осыдан
кейін бұл науқаста терапия өзгереді.
Дәйекті жоспар
• Ол жаңа күшті препараттарды зерттеу үшін қолданылады, сонымен
қатар параллель топтық жоспарды қолданған жағдайда, егер салыстыру
нәтижесі зерттеудің соңына дейін айқын болса, мұндай тәсілді
қолдануға болады. Бұл статистикалық әдіс екі препаратты немесе
препаратты плацебомен салыстыру үшін қолданылады.Қажетті шарт
ретінде емдеу әсерінің тез көрінісі ұсынылады, сондықтан ол әдетте
жедел ауруларды емдеу кезінде қолданылады.Бұл ретте пациенттердің
саны алдын ала анықталмайды (ашық дизайн), ал егер әдістердің бірінің
айқын артықшылығы анықталса, нәтижелерді кезекті тексеру кезінде
әсер туралы ақпарат алғаннан кейін зерттеу процесі тоқтатылады.Бұл
әдістің модификациясы жоспарлау кезеңінде топтардың максималды
мөлшері шектелген кезде де белгілі (жабық дизайн). Мұндай зерттеу
процедурасын тоқтатудың (немесе тоқтатудың техникалық термині)
әртүрлі ережелері бар.
• Зерттеуді жалғастыру аймағының жоғарғы және төменгі шекаралары
оларды кесіп өткен кезде терапияның біреуінің артықшылығы туралы
біржақты қорытынды жасау арқылы зерттеуді тоқтатуға болатындай
етіп есептеледі.Дәйекті дизайнға классикалық тәсіл пациенттерді
топтарда жұптық салыстыруды қамтиды. Алайда, мұндай схема
бойынша өте аз клиникалық зерттеулер жүргізілді, өйткені кездейсоқ
таңдалған жұптар көптеген болжамдық факторларда айтарлықтай
ерекшеленуі мүмкін.Бұл шектеуді жою үшін пациенттердің барлық
жиынтығын болжамды нәтижелерді тексеру санына тең кіші топтарға
бөлуді көздейтін топтық дәйекті дизайн ұсынылды.
Көп орталықты зерттеулер
• Бұл бір мезгілде бірнеше емдеу мекемелерінде
бірыңғай әдістеме мен бағдарлама бойынша
жүргізілетін зерттеулер, бұл қажетті ақпарат көлемін
жинау мерзімін қысқартуға мүмкіндік береді.Бұл
жағдайда пациенттердің саны пропорционалды түрде
өспейді, өйткені қызығушылық параметрлерінің
орталықаралық вариациясын ескеру қажет.Егер
зерттеу процесіне әр орталықта пациенттердің әр
түрлі саны енгізілсе, көп орталықты клиникалық
зерттеулер тиімсіз болуы мүмкін деген пікір бар.
• Көп орталықты зерттеу деректерін
статистикалық талдау ерекше назар аударуды
қажет етеді. Көптеген ғалымдар көп орталықты
зерттеулердің негізінде біртұтас хаттама
болғанымен, әр орталықта зерттеу жүргізу
шарттары деректердің орталықаралық өзгеруіне
әкелуі мүмкін, сондықтан мұндай зерттеулердің
нәтижелерін Мета-анализдің ерекше жағдайы
ретінде қарастыруға болады деп келіседі.
Мета-талдау және деректерді
біріктіру (pooling)
• Бұл деректерді синтездеудің арнайы процедураларын қолдана
отырып, әр түрлі зерттеулердің нәтижелерін бір тақырыпқа
жалпылау процесі.Мұндай бірлестік, әдетте, статистикалық
маңызды қорытынды жасау үшін жекелеген зерттеулердің
көлемі жеткіліксіз болған жағдайда қолданылады.Сонымен
қатар деректерді талдаудың 2 тәсілі бар:
• 1) жекелеген зерттеулердің деректерін біріктіру және бір
зерттеуде алынғандай бүкіл жиынтық үшін талдау жүргізу;
• 2) әрбір зерттеу үшін алынған деректерге жеке талдау жүргізу
және кейіннен деректерді емес, статистикалық нәтижелерді
біріктіру.
Қорытынды

Мұндай нәтижелерді біріктіру әдеттегі орташа мәндерді есептеу арқылы
жүзеге асырыла алмайды. Мета-анализ жүргізу кезінде пациенттер санына,
процедураларға, талдауларға және т. б. сәйкес әртүрлі көздердің деректерін
"өлшеу" процедуралары қолданылады.Мұндай нәтижелерді біріктіруді
түсінудің ең оңай жолы – графикалық.Әр түрлі зерттеулерде есептелген
қызығушылық көрсеткіші үшін сенімділік аралықтары бірдей графикке
қолданылады.Деректерді біріктірудің артықшылығы-іріктеменің жалпы
көлемінің ұлғаюына байланысты статистикалық сенімді қорытынды алу
мүмкіндігі. Алайда, бұл тәсілдің қарсыластары да белгілі.Олардың
пікірінше, пациенттерді іріктеу процедуралары, зерттеулер жүргізу және
әсерді бағалау әдістері әр түрлі болуы мүмкін, сондықтан нәтижелерді
біріктіру барлық практикалық мағынаны жоғалтады. Сондықтан Мета-
анализге арналған мәліметтер арнайы таңдалуы керек.
Әдебиеттер тізімі
• «Сандық зерттеу: анықтамасы, әдістері, түрлері мен мысалдары» бөлімінде: Pro Question.Алылған күні: 13.06.2018 ж. Question Pro:
questionpro.com сайтынан.
• «Сапалы қарсы сандық зерттеулер »мақаласында: Scribbr. Алынған күні: 13.06.2018 ж. Scribbr: scribbr.com.
• «Сапалық және сандық зерттеулердің айырмашылығы неде?» жай: Психология. Алынған күні: 2018 жылғы 13 маусым, жай
психология: simplypsychology.com.
• «Сандық зерттеу дегеніміз не?» SIS Халықаралық зерттеуі. Алынған: 13 маусым, 2018 SIS Халықаралық зерттеу: sisinternational.com.
• «Сандық зерттеулер»: Wikipedia. Алынған күні: 13.06.2018 ж.
• Негізгі әдебиеттер
• Қаныбеков, А. Емшара және таңу бөлмелерінің мейірбикелерінің іс - әрекеттері: оқулық / А. Қаныбеков, А. Қаныбекова. - Алматы :
Эверо, 2017. - 200 бет. с.
• Адилова, Л. М. Мейіргердің манипуляциялық әрекетінің алгоритмдері: оқу құралы = Алгоритмы сестринских манипуляций : учебное
пособие/- М. : "Литтерра", 2016. - 248 бет с.
• Мамандандырылған медбикелік күтімді ұйымдастыру мед. колледждер мен училищелерге арналған оқу құралы / Н. Ю. Корягина [ж.
б.]; ред. басқ. З. Е. Сопина; жауапты ред. С. Қ. Мұратбекова; қаз тіліне ауд. А. Р. Құспанова, Б. Т. Алпыспаева ; РФ білім және ғыл.
министрлігі. - М. : ГЭОТАР - Медиа, 2015. - 432 бет
• Қосымша әдебиеттер
• Паллиативтік көмек: оқу - әдістемелік құрал / А. А. Сейдахметова [т/б.]. - Шымкент : ОҚМФА, 2016. - 101 бет.
• Нурманова, М. Ш. Сборник стандартов сестринских технологий по дисциплине "Основы сестринского дела" - Қарағанды : ЖК
"Ақнұр", 2013
• Мухина, С. А. "Мейірбикелік іс негіздері" пәнінен Тәжірибелік басшылық : медициналық училищелер мен колледждерге арналған оқу
құралы.- М. : ГЭОТАР - Медиа, 2014. - 496 бет. с.
• Адилова, Л. М. Мейіргердің манипуляциялық әрекетінің алгоритмдері [Электронный ресурс] : оқу құралы = Алгоритмы сестринских
манипуляций : увеб. пособие / Л. М. Адилова. - Электрон. текстовые дан. (39.5Мб). - М. : "Литтерра", 2016. - 248б. с.
• Дуйсенова, А. М. Мейірбике ісі мамандығында оқитын студенттердің медициналық әлеуметтік сипаттамасы [Электронный ресурс] :
дис. ... магистр акад. дәрежесін алу / А. М. Дуйсенова. - Электрон. текстовые дан. (4,37Гб). - Шымкент : ОҚМА, 2015. - 75бет с
• Мамандандырылған медбикелік күтімді ұйымдастыру [Электронный ресурс] : мед. колледждер мен училищелерге арн. оқу құралы / Н.
Ю. Корягина [т/б.] ; қазақ тіл. ауд. А. Р. Куспанова. - Электрон. текстовые дан. (42.7Мб). - М. : ГЭОТАР - Медиа, 2015. - 432 б. С

Ұқсас жұмыстар

Рандомизирленген зерттеулер

Көмекші проекция

Сандық талдау

Пирамиданың төбесін табанының нүктелерімен қосатын кесінділер - пирамиданың бүйір қырлары төбесі

Түзулер мен жазықтықтардың перпендикулярлығы

Көптік салыстыру

Әлеуметтік топтардың жіктелуі

Электрлік тізбек және оның элементтері

Қиылысқан түзулер

Клиникалық сараптама - дәлелді медицина

Пәндер