Эксперименталды зерттеулер

Презентация қосу

Жедел медициналық көмек және мейіргер ісі кафедрасы

Тақырыбы: Эксперименталды зерттеулер

Орындаған: Мустафаева К.К
Тобы:В-МІҚқА-01-22(10 ай)
Қабылдаған: Оспанбек.А.К

Шымкент, 2022ж
Жоспар:
Кіріспе.
Негізгі бөлім.
1) Эксперименттің міндеті
2) Жіктелуі
3) Экспериментке қойылатын талаптар
4) Эксперименталды зерттеу кезеңдері
5) Эксперименттік зерттеудің артықшылықтары мен
кемшіліктері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Мақсаты
• жұмыс гипотезасын, теориялық зерттеу
нәтижелерін растау, теориялық зерттеу
нәтижелерінің баламалығын анықтау;
• теориялық зерттеу нәтижелерін толықтыру;
Кіріспе
Эксперимент
(латынның experimentum –
сынақ, тәжірибе) – нақты
есептелетін және басқарылатын
жағдайда зерттелетін құбылысты
бақылау жолымен қойылған,
құбылыстың барысын байқауға
және осы жағдайларды қайталау
арқылы оны бірнеше мәрте
қайталап байқауға мүмкіндік
беретін ғылыми тәжірибе.
Негізгі бөлім
• Ғылымда 2 әдіс қолданылады
зерттеу-бақылау және эксперимент.
• Бақылау-тіркеу зерттеушіні қызықтыратын
Тараптар құбылыстың дамуы, оның немесе оның
өзге жай-күйі, белгісі немесеқ асиеттері. Н.,
бақылайды ауа температурасы, машиналардың
жұмысы,сүт өнімдерінің сапасы және т. б.
• Бұл жағдайда бақылау сапалық және сандық
сипаттама береді құбылыстар, бірақ оның мәнін
ашпайды.
Жіктелуі
•техникалық
ғылым мен өндіріс •химиялық
•биологиялық
салалары бойынша •физикалық, және т.б.

зерттеу жүргізуге
жағдайдың • жасанды
қалыптасуына • табиғи
байланысты

•ізденісті
зерттеу нысандарының • қарапайым
құрылымына • күрделі
байланысты
Табиғи тәжірибе

Жасанды тәжірибеде
зерттеу нысанының табиғи эксперимент жүргізуге
жұмысы жағдайында жасанды жағдай жасалады.
жүргізілетін тәжірибе. Тәжірибенің бұл түрі
экспериментті табиғи
жағдайда жүргізу мүмкін
болмағанда, қымбатқа
түскенде немесе қиындық
туғызғанда пайдаланылады
Ізденісті эксперименттер зерттеліп отырған
құбылысқа әсер ететін факторлар туралы
алдын ала априорлы деректер саны жеткіліксіз
болғанда жүргізіледі

Қарапайым-тармақталған құрылымы жоқ,
элементтерінің саны аз, қарапайым
функцияны орындайтын нысандарды зерттеу
кезінде пайдаланылады.

Күрделі эксперимент көмегімен құрылымы
тармақталған, өзара байланысты құрамдас бөліктері
көп нысанды зерттейді.
• Бірфакторлы эксперимент • Көпфакторлы
бір ғана фактор бойынша эксперимент барлық
қызмет ететін нысанды ғана маңызды факторларды бір
зерттеуді қарастырмайды. мезгілде түрлендіруден
Бірфакторлы эксперимент
тұрады, ал олардың нысан
көмегімен күрделі нысандар
қызметіне әсері дәрежесі
да зерттеледі бірақ бұл кезде
эксперимент келесілерді
барлық оңтайлы
қарастырады: жоспарланған сынақтың
• - басыңқы (маңызды)
нәтижесі бойынша
факторларды анықтау;
анықталады.
• - қалған екінші деңгейлі
факторларды белгілеу;
• - таңдалған әр маңызды
фактор бойынша
экспериментті жеке-жеке
жүргізу.
Қойылатын талаптар
•Экспериментті жүргізу жағдайының табиғилығы
• Эксперименттің жарамдылығы

•Эксперименттің перспективтілігі
•Эксперименттің мақсаттылығы

•Эксперименттің нақтылығы
•Эксперименттің толықтығы
•Әр экспериментте барлық қажетті құжаттарды жүргізу керек .
Зерттеу кезеңдері
Зерттеу кезеңдері
• Эксперименттің негізгі және бастапқы кезеңі
эксперимент міндетін қалыптастыру және
қою болып табылады, ол көбінесе зерттеу
мәселесі бойынша бұрындары қабылданған
гипотезамен және әзірленген теориямен
негізделеді.
• Екінші кезең бірінші кезеңнен логикалық
байланыста туындайды және ол эксперимент
жоспарын әзірлеу деп аталады
Зерттеу кезеңдері
• Экспериментке дайындық.Осы кезең шегінде
жабдықтар іріктеледі, оны қолдану қажеттілігі
негізделеді, ол зертханаға, эксперименталды
қондырғыға, стационарлы не жылжымалы
тензозертханаға орнатылады, жабдықты
калибрлеу, тарирлеу сияқты жабдықтарды,
құралдар мен құрылғыларды дайындау
жұмыстары жүргізіледі, эксперимент сызбасы
жасалады және ол жүзеге асырылады.
Зерттеу кезеңдері
• Төртінші кезең – экспериментті тікелей жүргізу
кезеңі. Бастапқы үш кезең де осы кезеңге қызмет
етеді және осы кезеңнің дұрыс іске асуы және
нәтижесінің дұрыс болуы алғашқы үш кезеңге
байланысты. Бұл орталық кезең, бірақ соңғы
емес, себебі осы кезеңде алынған жалпылама
деректер, тіпті магнитті не жарық сезгіш таспаға
үздіксіз жазылса да, одан арғы өңдеуді талап
етеді.
Зерттеу кезеңдері
• Эксперименттің бесінші кезеңі эксперименталды деректерді
өңдеуден тұрады. Зерттеу үдерісі заңдылығын талдау мен
анықтау мүмкіндігін негіздейтін эксперимент жүргізу
нәтижелерін математикалық өңдеудің көп әдістемесі бар.
• Зерттеудің алтыншы кезеңі – эксперименттің өңделген
нәтижелерін талдау, негізгі ғылыми ережелер мен
заңдылықтарды, регрессия теңдігін, бағалау функциясын әзірлеу.
• Жетінші соңғы кезең – шешім қабылдау. Осы кезең шегіндегі
зерттеушілер әрекеті зерттеу міндетіне сай әртүрлі болуы мүмкін.
Алайда, бұл кезеңге белгілі бір жалпылама тән, бұл кезеңде
зерттеу нысанын жетілдірудің жалпы не дербес (зерттеу міндетіне
байланысты) бағыты әзірленеді, ол теориялық және
эксперименталды зерттеудің алдыңғы кезеңдерімен логикалық
тұрғыда байланыста болады.
•
Дәстүрге сәйкес экспериментальды зерттеулер барлығы
экспериментальды емес әдістерге қарсы қойылады.
• Осылайша, Ф.Дж.Мактиган экспериментальды әдістерді келесіге қарсы
қояды:
классикалық клиникалық әдіске
табиғи бақылауға
сауалнамаға
архивтік зерттеулерге
корреляциялық байланыс орнатуға
квазиэкспериментке

М.В.Мэтлин экспериметке қарсы қоймаған әдістің мына тізімін
көрсетті:1. табиғи бақылау
• 2. сауалнама
• 3. корреляциялық зерттеу
• 4. архивтік зерттеу
• 5. белгілі бір жағдайды зерттеу
• Психологияда экспериментальды зерттеу экспериментатордың
тәуелсіз айнымалықтарды белсенді өзгертуімен ерекшеленеді.
Экспериментальды зерттеу бір нұсқасы бұл зерттелуші топтардың
болуы. Эспериментальды емес зерттеулерде негізгі және
бақылаушы барлығы топтар бірдей болады, сондықтан олар
салыстырылады.
• Формальды негіз бойынша экспериментальды зерттеу бірнеше
типтерге бөлінеді. Олар: эксплотаторлық эксперимент және
дәлелдеуші эксперимент. Олардың айырмашылығы проблеманың
зертелу деңгейіне және тәуелді, тәуелсіз айнымалықтар
арасындағы байланыс туралы білімнің болуына байланысты.
• Эксплотаторлық эксперимент тәуелсіз және тәуелді айнымалықтар
арасындағы себептік байланыстардың болуын анықтау үшін
қолданылады. Сондықтан эксплотаторлық зерттеу А және В
айнымалықтардың арасындағы себепті тәуелділіктің болуын
немесе болмауын тексеруге бағытталған.
Эксперименттік зерттеудің артықшылықтары мен
кемшіліктері

• Кейбіреулерінің арасында артықшылығы Эксперименттік зерттеулерден мыналарды атап өтуге
болады:
Оны әртүрлі зерттеу салаларына қолдануға болады.
Зерттеуші айнымалыларды басқара алады.
Ол зерттеу объектілеріндегі себеп-салдарлық байланысты анықтауға мүмкіндік береді.
Тәжірибелердің нәтижелерін қайталауға болады.
Нәтижелер нақты және сандық болып табылады.
Бұл басқа зерттеу әдістерімен байланысын мойындайды.

Арасында кемшіліктер, біз сілтеме жасай аламыз:
• Тәжірибенің шарттары әрқашан жасанды болып келеді.
Оны субъективті құбылыстарды зерттеу үшін қолдануға болмайды.
Нәтижелерді бұрмалайтын экспериментке сыртқы факторлар болуы мүмкін.
Бұл уақытты айтарлықтай инвестициялауды қажет етеді.
Деректерді транскрипциялау кезінде адам қателігінің шегі бар, бұл нәтижелер туралы есепті
бұзады.
Сізді этикалық дилеммалар мазалайды. Мысалы, жануарларға немесе адамдарға тәжірибе жасауға
қатысты.
Үлгі жеткілікті түрде ұсынылмауы мүмкін.
Қорытынды
• Психологиялық зерттеу практикасында эксперименталды
зерттеудің түрлерін сипаттау үшін “критикалық эксперимент”,
“пилотах. зерттеу” немесе “пилот. эксперимент”, “далалық
эксперимент” немесе “табиғи эксперимент” ұғымдары
қолданылады. Критикалық эксперимент барлық мүмкіндік
белгісі гипотизасында уақытша тексеру үшін
қолданылады. Оның біреуін дәлелдеу, басқасын қабылдамау
б.т. .....да критикалық экспериментті құру тек жоспарлауды ғана
емес сонымен қатар ғылыми теорияны өңдеудің жоғары
деңгейде жүруін талап етеді. Ал біздің ғылымда редуктивті,
эмпириялық жалпылаулар үстем болғандықтан зерттеушілер
критикалық экспериментті сирек қолданады.
Пайдаланылған әдебиеттер
• Дәріс кешені- Мейіргер ісіндегі зерттеу негіздері пәні бойынша : дәріс кешені / анестезиология және реаниматология
курсымен мейірбике ісі кафедрасы. – Шымкент : ОҚМФА, 2016.
• Қаныбеков, А. Медбикелердің іс – әрекеттері. 2-бөлім : оқулық бағдарлама / А. Қаныбеков. – Алматы : Эверо, 2016.
• Қаныбеков, А. Медбикелердің іс – әрекеттері. 2-бөлім : оқулық бағдарлама / А. Қаныбеков. – Алматы : Эверо, 2016.
Мухина, С. А. "Мейірбикелік іс негіздері" пәнінен Тәжірибелік басшылық : медициналық училищелер мен
колледждерге арналған оқу құралы.- М. : ГЭОТАР - Медиа, 2014.
Адилова, Л. М. Мейіргердің манипуляциялық әрекетінің алгоритмдері [Электронный ресурс] : оқу құралы =
Алгоритмы сестринских манипуляций : увеб. пособие / Л. М. Адилова. - Электрон. текстовые дан. (39.5Мб). - М. :
"Литтерра", 2016.
Дуйсенова, А. М. Мейірбике ісі мамандығында оқитын студенттердің медициналық әлеуметтік сипаттамасы
[Электронный ресурс] : дис. ... магистр акад. дәрежесін алу / А. М. Дуйсенова. - Электрон. текстовые дан. (4,37Гб). -
Шымкент : ОҚМА, 2015.
Мамандандырылған медбикелік күтімді ұйымдастыру [Электронный ресурс] : мед. колледждер мен училищелерге
арн. оқу құралы / Н. Ю. Корягина [т/б.] ; қазақ тіл. ауд. А. Р. Куспанова. - Электрон. текстовые дан. (42.7Мб). - М. :
ГЭОТАР - Медиа, 2015.
Қаныбеков, А. Емшара және таңу бөлмелерінің мейірбикелерінің іс - әрекеттері: оқулық / А. Қаныбеков, А.
Қаныбекова. - Алматы : Эверо, 2017. - 200 бет. с.
Адилова, Л. М. Мейіргердің манипуляциялық әрекетінің алгоритмдері: оқу құралы = Алгоритмы сестринских
манипуляций : учебное пособие/- М. : "Литтерра", 2016. -
Мамандандырылған медбикелік күтімді ұйымдастыру мед. колледждер мен училищелерге арналған оқу құралы / Н.
Ю. Корягина [ж. б.]; ред. басқ. З. Е. Сопина; жауапты ред. С. Қ. Мұратбекова; қаз тіліне ауд. А. Р. Құспанова, Б. Т.
Алпыспаева ; РФ білім және ғыл. министрлігі. - М. : ГЭОТАР - Медиа, 2015. -

Ұқсас жұмыстар

Психодиагностиканың революцияға дейінгі дамуы

СОЦИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕР

Педагогика саласындағы зерттеулер

Мидың жергілікті зақымдануындағы психикалық процестердің өзгеруін зерттеу

Клиникалық сынақтар

Педагогикада эксперименталды - эмпирикалық денгей әдістері

ГЕНДЕРЛІК ТЕОРИЯСЫНЫҢ НЕГІЗГІ КОНЦЕПЦИЯЛАРЫ

Эксперименттік зерттеулер

Объект Есту қабілеті бұзылған адамдар

Стероидты гормондардың канцерогендік әсері

Пәндер