Абайдың әдеби ортасы мен нәр алған рухани көздері

Презентация қосу

ПРЕЗЕНТАЦ
ИЯ
Абайдың әдеби ортасы мен
нәр алған рухани көздері

Орындаған: Жақсыбай
Ақгүл
Тобы: ЕП-21-3К3
Қабылдаған: Бибулова
ЖОСПАР:
1. Абайдың әдеби ортасы
2. М. Әуезовтың пікір білдіруі
3. 1934 жылғы мақаланың мәнін тану
4. Абай мұрасының нәр алған үш рухани қайнар көздері
5. Абай мұрасының Шығысқа қатысының терістелуі
6. Қорытынды
7. Пайдаланылған әдебиеттер.
АБАЙДЫҢ ӘДЕБИ ОРТАСЫ
Абайдың әдеби ортасы
дегенде белгілі бір тұлғаның
ақындық жолына өз әсерін
тигізген, рухани жетілуіне
темірқазық бағдар бола
білген ақын-жырауларды, би-
шешендерді, кейіннен нағыз
ақындық кемеліне жеткен сөз
зергерінің әдебиеттегі
дәстүрін жалғастырған ақын
шәкірттерін, оның мұрасын
халыққа насихаттаған
өнерпаз буынды айтамыз.
ҚАЛЫПТАСУЫНДА АҚЫН МҰРАСЫНЫН НӘР
АЛГАН РУХАНИ КӨЗДЕРІН ТАНЫП , БІЛУГЕ
ТЕРЕҢ МӘН БЕРIЛДI. БҰЛ АСА КҮРДЕЛІ
МӘСЕЛЕНI АБАЙТАНУ ТАРИХЫНДА
ОТЫЗЫНШЫ ЖЫЛДАРЫ М. ӘУЕЗОВ
КӨТЕРIП АЛҒАШ РЕТ ПІКІР БІЛДІРДІ . БҰЛ
АЙРЫҚША МӘНI БАР КҮРДЕЛІ ДЕ АСА
ЖАУАПТЫ ТАҚЫРЫПҚА М. ӘУЕЗОВ АЛДЫН
АЛА ҒЫЛЫМИ ДАЯРЛЫҚТАН ӨТIП БАРЫП
КЕЛДI . ОРТА АЗИЯ МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТIНIҢ ТҮРКОЛОГИЯ
КАФЕДРАСЫНДА АСПИРАНТУРАНЫ БIТIРIП ,
1930 ЖЫЛЫ ШЫҒЫС КЛАССИКТЕРIН ТҮП
НҰСҚАДАН ОҚЫП , ШАҒАТАЙ ӘДЕБИЕТІН ДЕ
ТЕРЕҢ МЕҢГЕРІП , ЕВРОПА ӘДЕБИЕТIН
ОРЫС ТIЛI АРҚЫЛЫ ЕРКIН ТАНЫҒАН
БОЛАТЫН . 1924-1927 ЖЫЛДЫН ӨЗІНДЕ –
АҚ АБАЙДЫҢ ТҰҢҒЫШ ТОЛЫҚ ЖИНАҒЫН
КҰРАСТЫРЫП , АБАЙ ӨМIРБАЯНЫНЫҢ
АЛҒАШҚЫ НҰСҚАСЫН ДАЯРЛАП ТА ҚОЙҒАН
ЕДІ . МІНЕ , ОСЫНДАЙ АЛДЫН ЗОР
ДАЯРЛЫҚТЫҢ НЕГIЗIНДЕ 1933 ЖЫЛЫ
АБАЙДЫҢ ТОЛЫҚ ШЫҒАРМАЛАР ЖИНАҒЫ
МЕН АБАЙДЫҢ ҒЫЛЫМИ ӨМIРБАЯНЫ
ҚЫЗЫЛОРДА ҚАЛАСЫНДА ЖАРИЯЛАНДЫ .
1934 ЖЫЛҒЫ МАҚАЛАНЫҢ МӘНІН ТАНУ
1934 жылы Абайдың қайтыс болуына
отыз жыл толу мерейтойына орай М
Әуезовтың «Абай акындығының
айнасы» деп аталатын мақаласы
абайтанудың ең өзекті мәселелерiн
көтерумен, қысқаша нобай бағыт-
бағдар берумен ерекшеленеді.

Осы мақаласында автордың Абай
мұрасының нәр алған үш рухани
қайнар көздеріне арнайы тоқталып,
ойын өрбіткенде Абайдың Батыс
мәдениетi мен Шығыс мәдениетіне
катысын айрықша екшеп
талдауында: «…Абайда Батыстан
кiрген белгіден гөрі Шығыс белгісі
басымырақ, нығырақ. Батысқа
келгенде ол арқасын шығысқа,
ақылмен қорытып алған
Абай мұрасының нәр алған үш
рухани қайнар көздері
М. Әуезовтың танымында Абай
дүниетанымын қалыптастыруда
оның нәр алған рухани қазына
көздерi ретінде қарауы себепті «…
ақынның өз халқынан және адам
баласынын өнер ой байлығынан
алған үш үлкен саласы, түп төркіні
барын байқаймыз», - деп
көрсететіні бар. Олар:
а) Казақ елінің рухани ой-қазынасы
ә) Мұсылмандық шығыстың рухани
қазына көздерi
б) Батыстық классикалық әдеби-
мәдени әлемі.
КЕҢЕСТІК ТОТАЛИТАРЛЫҚ ИДЕОЛОГИЯНЫҢ САЯСИ
ИДЕОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАБЫ ҚОҒАМДЫҚ ҒЫЛЫМДАР МЕН ӘДЕБИЕТ,
ӨНЕР САЛАСЫНДА БАТЫС ПЕН ШЫҒЫСҚА БАС ИЮШІЛЕРДІ ЯҒНИ
КОСМОПОЛИТТЕРДI ТАЛҚАНДАУ НАУҚАНЫ КАТТЫ ҚАРҚЫНМЕН
ЖҮРГIЗIЛДI. БАРЛЫҚ ОДАҚТАС РЕСПУБЛИКАЛАРДА МЫҢДАҒАН
КӨРНЕКТI ӘДЕБИЕТ ПЕН ӨНЕР КАЙРАТКЕРЛЕРI ЖАЗАЛАНЫП,
КУҒЫНДАЛЫП ЖАТТЫ. МӘСКЕУДЕ САМАЛ СОҚСА, КАЗАКСТАНДА
ДАУЫЛ БОП СОҒАТЫН ӘДЕТ БОЙЫНША МҰСЫЛМАНДЫҚ
ШЫҒЫСҚА, ОНЫҢ ӘДЕБИЕТI МЕН ТАРИХЫНА БАЙЛАНЫСТЫ
ЖАЗЫЛҒАН МАҚАЛА, ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫ МЕН, ТІПТІ, СОЛАР
ЖАЙЫНДА ЖАНАМА ПІКІР АЙТУШЫЛАР ДА АЯУСЫЗ
ЖАЗАЛАНЫП КУҒЫНДАУҒА ҰШЫРАДЫ .
Абай мұрасының Шығысқа
қатысының терістелуі
Мысалы, Қазақстанда «…Абайда Батыстан
Абай мұрасының кірген белгіден гөрі
шығысқа қатысы Шығыс белгiсi
жайында пікір айтқан басымырақ, деген
әдебиет ғылыми теориялык ой-
кайраткерлерiнiң басына пiкiрiне қатты шабуыл
əңгіртаяқ ойнай бастады. жасалынды. Осы
Әдебиеттегі қатаң кезден бастап абайтану
сынның кыспағына саласында жазылған
алдымен М. Әуезовтың еңбектерде, ғылыми
Абай мұрасынын нәр зерттеулiк
алған рухани қазынасы мақалаларда Абай
жайында айтылған мұрасының рухани нәр
ғылыми-теориялық ой- алған бiр саласы яғни
байламдарының тiрегiне Абай мұрасының
айналған Шығысқа катысы
түгелдей терiстелiп
ҚОРЫТЫНД
Ы
Абай мұрасының рухани нәр
алған үш бұлағы туралы әлi де
бастапқы қалпына келе
алмады. Бұл саладағы Мухтар
Әуезов ұсынған Абай
мұрасының нәр алған үш
рухани бұлақ көздерiнiң
бастапқы табиғи қалпына
келiп, ғылымда орнығу процесі
1982 жылы «Ғылым»
баспасынан жарияланған
«Мұхтар Әуезов және абайтану
проблемалары» деп аталатын
көлемді ғылыми зерттеу
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
1.Ахметов З. Абайдың ақындық әлемі. – Алматы: Ана тілі, 1995.- 272 б.
2. Әуезов М.О. Абайтану дәрістерінің дерек көздері. – Алматы: Санат,
1997.- 448 б.
3. Бітібаева Қ. Мектепте Абай шығармаларын оқыту. – Өскемен: Б.ж.,
1994.- 180 б.
4. Досжан Д. Абай айнасы. – Алматы: Қазақстан, 1994.- 368 б.
5. Жүрегімнің түбіне терең бойла: (Абай туралы естеліктер). –
Алматы: Жазушы, 1995.- 296 б.
6. Қазіргі Абайтанудың өзекті мәселелері. – Алматы: Ғылым, 2002.-
274 б.

Ұқсас жұмыстар

Әдеби бағыт және ағым

Абай мен Ыбырайдың педагогикалық - теориялық негіздері

Қара сөздері

Еркін мектеп туралы мәселеге

Абай - өмірі мен шығармалары

Абайды оқы- таңырқа!

Бастауыш сыныпта оқытылатын Абай шығармалары

Қазақ зиялылары философиясы

Абай қай рудан

Абайды оқы - таңырқа!. Ашық тәрбие сағаты

Пәндер