Апаттың салдары

Презентация қосу

Әлемде орын алған
төтенше жағдайлар
Түркиядағы 100 жылдағы ең
жойқын жер сілкінісі

АСТАНА. ҚазАқпарат - Бүгін Түркия мен
оған көршілес бірқатар мемлекетте 7,8
балдық жер сілкінісі болып, Түркия мен
Сирияда 1000-нан астам адам көз
жұмды, 6 мыңнан астам адам зардап
шекті. Жүздеген үй мен ғимарат
қирады. Үйінді астында қалған, жарақат
алған, қайтыс болғандар саны сағат
санап артып жатыр. Ал қираған
ғимараттар астында қаншаа адам
қалғаны әлі белгісіз. Мемлекет басшысы
Қасым-Жомарт Тоқаев болған қайғылы
жағдайға байланысты Түркия
президентіРежеп Тайип Ердоғанға көңіл
айту жеделхатын жолдады. Сонымен
қатар ол Қазақстанның Түркияға көмек
қолын созуға дайын екенін жеткізді.
Жалпы Түркия жер сілкінісі болу ықтималдығы жоғары
аймақ қатарында екені белгілі. Сейсмологтардың
айтуынша, ел аумағында жер сілкінісі екі күннің бірінде
болады. Бірақ олардың магнитудасы аз болғандықтан,
тұрғындар оны сезе бермейді. Алайда бүгінгі болған
магнитудасы 7,8 балдық жер сілкінісі тек Сирия мен
Түркияда ғана емес, оларға көршілес жатқан
мемлекеттерге де сезілді. Мамандар мұны соңғы
жылдардағы ең күшті жер сілкіністерінің бірі болуы
мүмкін екенін айтып отыр. Жалпы бүгінгі оқиғаның
жай-жапсары толығырақ ҚазАқпарат шолуында.
Түркияның оңтүстік-шығысында және Сирияның
солтүстігінде болған жер сілкінісі салдарынан осы
уақыттағы соңғы мәліметтерге қарағанда кем дегенде
1300-ге жуық астам адам қаза тапты. Түркия президенті
Режеп Тайип Ердоған Түркияда қаза тапқандардың саны
912-ге жеткенін айтты. Соңғы дерек бойынша,
Түркияның әртүрлі қалаларында кем дегенде 2000-ға
жуық ғимарат қираған. Сейсмологтар бұл Түркиядағы
соңғы уақыттағы ең жойқын жер сілкіністерінің бірі
болуы мүмкін екенін айтып отыр.
Түркияның қай аймақтары зардап шекті?

Бұған дейін Түркия Ішкі істер министрі
Сүлейман Сойлу 10 қаланың зардап шеккенін
айтты, олардың қатарында Газиантеп,
Кахраманмарас, Хатай, Османие, Адияман,
Малатия, Шанлыурфа, Адана, Диярбақыр және
Килис шаһарлары бар. Аталған аймақтарда
кем дегенде 1710 ғимарат қираған немесе
зақымдалған. Апат пен төтенше жағдайларды
басқару басқармасының хабарлауынша,
Түркияның Сириямен шекаралас
Кахраманмараш провинциясы жергілікті
уақыт бойынша таңғы төрттер шамасында 7,8
балдық жер сілкінісінің ошағына айналды. Көп
ұзамай Газиантеп провинциясында
магнитудасы 6,6 болатын тағы бір жер
сілкінісі тіркелді. Жерасты дүмпулері жарты
сағат ішінде әртүрлі аймақтарда, соның
ішінде Түркияның астанасы Анкарада, Адана,
Невшехир, Газиантеп, Кайсери, Мерсин, Хатай
өңірлерінде сезілді. Al Arabiya телеарнасының
хабарлауынша, жер сілкінісін Ирак пен
Ливанның кейбір аймақтарының тұрғындары
да сезген. Сонымен қатар Израильде де жер
асты дүмпулері байқалған.
Қазақстан Түркияға көмек көрсетуге
дайын
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев
Түркияның оңтүстік-шығысында жер сілкінісі
салдарынан жүздеген адамның қаза табуына
байланысты осы елдің президенті Режеп Тайип
Ердоғанға көңіл айту жеделхатын жолдады.
«Түркия Республикасында болған аса күшті жер
сілкінісі салдарынан көптеген адамның қаза
тапқаны туралы суыт хабарды зор күйзеліспен
қабылдадым. Осындай қиын сәтте жақындарынан
айырылған отбасыларға, сондай-ақ бүкіл түрік
ағайындарымыздың ауыр қайғыларына
ортақтасып, Қазақстан халқының және жеке
өзімнің атымнан көңіл айтамын»,-делінген
жеделхатта.
Сонымен қатар Президент Қазақстанның
Түркияға тиісті көмек көрсетуге дайын екенін
жеткізді.
Бұдан бөлек Мемлекет басшысы Үкіметке
Түркияның оңтүстік-шығысында болған жойқын
жер сілкінісінің салдарын еңсеруде шұғыл көмек
көрсетуді тапсырды. Қазіргі кезде Сыртқы істер
министрлігі мен Төтенше жағдайлар министрлігі
түрік билігімен байланыс орнатты.
Чернобыль
• Атом станцияларындағы апаттар туралы
сөйлескенде ойға келетін бірінші сөз -
"Чернобыль". Апат 1986 жылы 26 сәуірде
болды және жарылыс болған сәттен
бастап алғашқы минуттарда ЧАЭС
кезекші ауысымының құрамынан және
өртті сөндіру үшін келген өрт
есептеулерінен 31 адам қаза тапты.
Чернобыль
• Апаттан кейінгі он жыл ішінде тағы 4000
таратушы мен жергілікті тұрғындар қайтыс
болды. Бірақ ең көп адам станциядан
алыстап бара жатқан радиоактивті бұлттан
зардап шекті. Әр түрлі есептеулер бойынша
олардың саны 600 000-нан миллионға
дейін. Айта кету керек, бұлт тек КСРО мен
Еуропаның аумағында ғана емес, сонымен
бірге АҚШ-та да тіркелген.Апат
жағдайлардың үйлесуіне және станцияның
өзінде көптеген бұзушылықтардың, соның
ішінде құрылыс қателіктерінің жиынтығына
әкелді.Станцияда электр қуатын
реактордан дизельді генераторларға
ауыстыру бойынша сынақтар жүргізілуі
керек еді, бірақ олар станцияда
оқытылмаған бригада жұмыс істеген күнге
ауыстырылды. Нәтижесінде, реактордың
қуаты көшкін тәрізді өсе бастаған кезде,
жағдайды жоюдың орнына апаттық
қорғаныс қосылды, бұл бәрін нашарлатты
Чернобыль апаты өз ізін
қалдырды:
• :*
Беларусь
Республикасы
аумағының 23 % ;
•* Украина аумағының
4,8 % ;
•*Ресей аумағының 0,5
%.
Радиоактивті заттармен ластану
аймақтарыБеларусь, Украина, Ресей аумағында
Негізгі радиоактивті
элементтерЧернобыль Радиоактивті шлейфтердің таралуы
шығарындылары ЧАЭС жарылысынан кейінгі алғашқы
күндері
Фукусима атом электр
станциясындағы жарылыс
2011 жылдың
11 наурызында
21 ғасырдағы
ең ірі
техногендік
апаттардың
бірі болды
АПАТТЫҢ СЕБЕБІ
2011 жылдың 11 наурызында Жапонияның
Хонсю аралына жақын жерде 9 балдық
жер сілкінісі болды, содан кейін жер
сілкінісі-жер сілкінісі болды. Нәтижесінде
цунами пайда болды, ол аралдың
жағалауына түсіп, жолындағы барлық
нәрсені сыпырып тастады.Осы табиғи
апаттың салдарынан Жапонияда
айтарлықтай қирау болды. Бірақ ең ауыр
зардаптардың бірі Фукусима-1 атом электр
станциясындағы апат болды. Қазіргі
уақытта апаттың негізгі себебі Жапония
станцияда жұмыс істейтін
қызметкерлердің қателіктерін, төтенше
жағдайда әрекет етуге дайын низкойстігін
атады. Сондай-ақ айыпталды елдің
премьер-министрі, Наото Кана, апатты
жою процесінде дұрыс әрекет етпеген.
Бірінші энергия блогындағы
жарылыс
Жер сілкінісі нәтижесінде станцияның үш
энергетикалық блогы апаттық қорғаныс жүйесінің
әсерінен жұмысын тоқтатты. Бір сағаттан кейін
электрмен жабдықтау, оның ішінде резервтік
станциялардан, реакторлардың жылу бөлуін бұру үшін
қажет болды.Өз кезегінде, жылу бөлінбегендіктен,
будың әсерінен пайда болған қысым көтеріле бастады.
Біріншіден, төтенше жағдай бірінші энергия блогында
пайда болды, онда буды герметикалық қабыққа
шығару арқылы жоғары қысым босатылды.Сонымен
қатар, қысым күшейе түсті, ол көп ұзамай рұқсат
етілген нормадан 2 есе асып түсті. Буды атмосфераға
төгу туралы шешім қабылданды, ал АЭС-ке иелік
ететін ТЕРСО компаниясының өкілдері бу
радионуклидтерден сүзіледі деп мәлімдеді.Бірақ
жағдай нашарлай берді және 12 наурызда бірінші
энергия блогында сутектің пайда болуына байланысты
жарылыс болды. Жарылыстан кейін бірден өнеркәсіп
алаңындағы радиация деңгейі айтарлықтай өсті. Ал
АЭС айналасындағы ауа сынамаларынан радиоактивті
цезий табылды.
Үшінші және екінші энергия
блогындағы жарылыстар
Көп ұзамай Жапонияның бас хатшысы
радиацияның ағуы туралы деректерді
растады. 13 наурызда үшінші энергия
блогындағы жағдай күрделене түсті, онда
апаттық салқындату жүйесі жұмысын
тоқтатты. Сутектің жарылу қаупі қайтадан
пайда болды.Жарылыстың алдын алу үшін
үшінші энергия блогы, біріншісі сияқты, бор
қышқылымен араласқан теңіз суымен
салқындатыла бастады.Алайда, бұл
көмектеспеді және 14 наурызда үшінші
энергия блогында сутегі жарылысы болды,
ол реактордың қабығына да зақым
келтірмеді. Сонымен қатар, екінші энергия
блогында да осындай жағдай орын алды,
онда апаттық салқындату жүйесі де істен
шықты.15 наурызда екінші энергия
блогында сутегі жарылды. Бұл ретте
радиация деңгейі сағатына 8217 мкЗв дейін
өсті.
Төртінші энергия
блогындағы өрт
15 наурызда 4 блокта өрт болды, онда
пайдаланылған ядролық отын сақталды.
Сол күні барлық қызметкерлер
эвакуацияланды, төтенше жағдайды
жою үшін тек 50 инженер
қалды.Болашақта бақылаудан шыққан
жағдайға қарсы күресу үшін Ұлттық
әскерлер жіберіліп, әлем елдері тиісті
көмек көрсетті.
АПАТТЫ ЖОЮ
Штаттық жүйелер жұмыс істей бастауы үшін
электрмен жабдықтауды қалпына келтіру
қажет болды. Оны қалпына келтіру үшін су
басқан турбиналық бөлімшелерден суды
сорып алу керек болды. Мұның бәрі судағы
радиация деңгейінің өте жоғары болуымен
қиындады. Сұрақ туындады: бұл суды қайда
айдау керек. Ол үшін тазарту қондырғыларын
салу туралы шешім қабылданды. Фукусима 1-
ге иелік ететін Компания АЭС-тің алғашқы үш
блогынан жоғары радиоактивті су ыдыстарын
босату үшін теңізге 10 мың тонна төмен
радиациялық суды төгуге тура келетінін
айтты. АЭС реакторлары тоқтап,
бассейндерден пайдаланылған ядролық
отынды алу басталды. Кейінірек "Фукусима-1"
АЭС реакторларын толық бөлшектеу
көзделеді.
Апаттың салдары
Барлық оқиғалардың нәтижесінде радиацияның
ағуы пайда болды. Үкімет халықты атом электр
станциясының айналасындағы 20 шақырымдық
аймақтан эвакуациялауға мәжбүр болды.
Фукусима-1 атом электр станциясынан 30
шақырым жерде тұратындарға эвакуациялау
ұсынылды. Жапония, "Фукусима-1" және оның
айналасы радиоактивті элементтермен
ластанған. Олар сондай-ақ ауыз суда, сүтте
және басқа да тағамдарда табылды. Норма
рұқсат етілгеннен төмен болды, бірақ қайта
сақтандыру үшін оларды пайдалануға уақытша
тыйым салынды. Теңіз суы мен топырақта
радиация анықталды. Планетаның кейбір
аймақтарында радиациялық фон көтерілді.
Қоршаған ортаның ластануынан басқа,
қаржылық шығындар бар. ТЕРСО компаниясы
апат кезінде зардап шеккендерге өтемақы
төлеуге міндетті.
Бхопал апаты:
20 000 адамның
өміріне арналған
коммерциялық
құпия
• Бірінші дүниежүзілік соғыстың төрт жылында
химиялық қаруды қолданудан шамамен 1,3
миллион адам зардап шекті деп есептеледі. Ал
1984 жылдың 2 желтоқсанынан 3 желтоқсанына
қараған түні Үндістанның Бхопал қаласында
жарты миллионнан астам адам бір сағат ішінде
уланды. Қазіргі техногендік апат соғыстан да
қорқынышты болды. Сондықтан Бхопал апаты
Хиросима химия өнеркәсібі деп бекер
айтылмаған.Нысан: Union CARBIDE India Limited
химиялық зауыты, Бхопал қаласы,
Үндістан.Химиялық зауыт инсектицидті
(жәндіктер зиянкестерін өлтіретін) өндіруге
маманданған .
• Күні: 1984 жылғы 3 желтоқсан, жергілікті уақыт
бойынша 00.30.
• Зардап шеккендер: шамамен 20 000 адам:
• апат болған күні 3787 өлім, екі апта ішінде 8000
және келесі жылдары 8000. Тағы 558125 адам
созылмалы ауруға шалдыққан, оның 200 000 —
нан астамы балалар.
• Бұл оқиғалардың барлығы түнде болды, сондықтан бүкіл халық
тыныш ұйықтады. Бірақ адамдар бірден улы заттың әсерін
сезінді. Жөтел оларды тұншықтырды, көздері қызып кетті, тыныс
алу мүмкін болмады. Бұл апаттан кейінгі алғашқы сағаттарда
жаппай өлімге әкелді. Көтерілген дүрбелең де көмектеспеді.
Барлығы қорқып, не болып жатқанын түсінбеді. Дәрігерлер
адамдарға көмектесуге тырысты, бірақ қалай екенін білмеді.
Өйткені, зауыт басшылығы коммерциялық құпияға байланысты
газдың құрамын ашқысы келмеді. Таңертең бұлт сейілді, бірақ
артында көптеген мәйіттер қалды. Бұл тек бастамасы болды.
Келесі бірнеше күнде мыңдаған адамдар қайтыс болды, сонымен
қатар табиғат қатты зардап шекті: жануарлар жаппай қырылды.
Апаттың себептері:
• Апаттың ресми себебі ешқашан анықталған
жоқ. Атмосфераға өлімге әкелетін газдың
шығуы судың метилизоцианаты бар
цистернаға түсуінен туындағаны ғана белгілі.
Бұл сұйықтықтың қайнауына әкелді және
жоғары қысымды булану қорғаныс клапанын
бұзды. Су оған өте қауіпті затқа қалай енгені
әлі белгісіз. Бұл туралы екі нұсқа бар. Егер сіз
бірінші сенсеңіз, бұл жай ғана қорқынышты
апат. Бір күн бұрын қоршаған аумақты жуу
жүргізілді, құбырлар мен клапандар ақаулы
болғандықтан, су МИЦ бар контейнерге түсті.
Екіншісі Бхопалия апатының реттелгенін
айтады. Жосықсыз қызметкерлердің бірі өз
себептерімен су шлангісін контейнерге қосуға
болады, бұл реакцияны бастады. Бірақ бұл
нұсқалардың қайсысы шындық екенін ешкім
білмейді. Ақшаны үнемдеуге деген үнемі
ұмтылыс осы техногендік апаттың нақты себебі
болғаны анық.
Апаттың салдары:

• Бұл апат тарихтағы ең қауіпті деп
танылғандықтан, оның ауқымы туралы айтады.
Алғашқы сағаттарда улы газ 3787 адамның
өмірін қиды, осы бақытсыз оқиғадан екі апта
ішінде 8000 адам қайтыс болды, келесі
жылдары тағы 8000 адам қайтыс болды. 2006
жылы жүргізілген зерттеулер қорқынышты
статистиканы көрсетті: шығарылғаннан кейін
бүкіл уақыт ішінде МИЦ улануынан туындаған
созылмалы ауруларға байланысты дәрігерлерге
барудың 558 125 жағдайы тіркелді. Сонымен
қатар, Бхопал апаты нағыз экологиялық апатқа
айналды. Токсиндер қоршаған ортаны бірнеше
жыл бұрын уландырды. Зауыт иесі компания
зардап шеккендерге орасан зор ақша төледі,
бірақ бұл енді ештеңені түзетпейді.
Апаттан кейінгі зауыт:
• Оқиғадан кейін де кәсіпорын бірден
жабылмады. Ол МИЦ қорлары толық
пайдаланылғанға дейін жұмысын
жалғастырды. 1986 жылы зауыт жабылып,
оның жабдықтары сатылды. Бірақ ешкім тіпті
қауіпті аймақты толығымен жоюға тырысқан
жоқ. Ол жай ғана бүкіл қаланың өмірін
уландыратын химиялық қалдықтар полигонына
айналды. Бүгінгі күнге дейін зауыт аумағында
400 тоннадан астам улы заттар бар, олар
жерге еніп, су мен өсірілген өнімдерді
тұтынуға жарамсыз етеді. 2012 жылы Үндістан
билігі қалдықтарды жою туралы шешім
қабылдады, бірақ әзірге бұл тек жоспарларда.
Осылайша, адамзат тарихындағы ең
қорқынышты техногендік апат Бхопал апаты
(Үндістан) болды. Бұл ел үшін 1984 жыл өлімнің
символына айналды. Үш он жылдан кейін де
бұл апаттың салдары бүкіл жергілікті
тұрғындар үшін өзекті болып табылады.

Ұқсас жұмыстар

Үсуге шалдығу кезінде алғашқы көмек

Көздің жарақаттануы

ҚҰЛАҚТАҒЫ БӨГДЕ ЗАТТАР

Жарақаттардың түрлері

Атом электр станцияларында электр энергиясын алу

Алғашқы медициналық көмектің негізгі мақсаты - адам өмірін құтқару

Тыныс алу жолдарындағы немесе өңештегі бөгде заттар

Қаладағы экстремалдық жағдайлар және олардың түрлері

Зардап шегушіні қарау

Химиялық күйіктер

Пәндер