Апаттың салдары

Әлемде орын алған төтенше жағдайлар

Түркиядағы 100 жылдағы ең жойқын жер сілкінісі

АСТАНА. ҚазАқпарат - Бүгін Түркия мен оған көршілес бірқатар мемлекетте 7, 8 балдық жер сілкінісі болып, Түркия мен Сирияда 1000-нан астам адам көз жұмды, 6 мыңнан астам адам зардап шекті. Жүздеген үй мен ғимарат қирады. Үйінді астында қалған, жарақат алған, қайтыс болғандар саны сағат санап артып жатыр. Ал қираған ғимараттар астында қаншаа адам қалғаны әлі белгісіз. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев болған қайғылы жағдайға байланысты Түркия президентіРежеп Тайип Ердоғанға көңіл айту жеделхатын жолдады. Сонымен қатар ол Қазақстанның Түркияға көмек қолын созуға дайын екенін жеткізді.

Жалпы Түркия жер сілкінісі болу ықтималдығы жоғары аймақ қатарында екені белгілі. Сейсмологтардың айтуынша, ел аумағында жер сілкінісі екі күннің бірінде болады. Бірақ олардың магнитудасы аз болғандықтан, тұрғындар оны сезе бермейді. Алайда бүгінгі болған магнитудасы 7, 8 балдық жер сілкінісі тек Сирия мен Түркияда ғана емес, оларға көршілес жатқан мемлекеттерге де сезілді. Мамандар мұны соңғы жылдардағы ең күшті жер сілкіністерінің бірі болуы мүмкін екенін айтып отыр. Жалпы бүгінгі оқиғаның жай-жапсары толығырақ ҚазАқпарат шолуында. Түркияның оңтүстік-шығысында және Сирияның солтүстігінде болған жер сілкінісі салдарынан осы уақыттағы соңғы мәліметтерге қарағанда кем дегенде 1300-ге жуық астам адам қаза тапты. Түркия президенті Режеп Тайип Ердоған Түркияда қаза тапқандардың саны 912-ге жеткенін айтты. Соңғы дерек бойынша, Түркияның әртүрлі қалаларында кем дегенде 2000-ға жуық ғимарат қираған. Сейсмологтар бұл Түркиядағы соңғы уақыттағы ең жойқын жер сілкіністерінің бірі болуы мүмкін екенін айтып отыр.

Түркияның қай аймақтары зардап шекті?

Бұған дейін Түркия Ішкі істер министрі Сүлейман Сойлу 10 қаланың зардап шеккенін айтты, олардың қатарында Газиантеп, Кахраманмарас, Хатай, Османие, Адияман, Малатия, Шанлыурфа, Адана, Диярбақыр және Килис шаһарлары бар. Аталған аймақтарда кем дегенде 1710 ғимарат қираған немесе зақымдалған. Апат пен төтенше жағдайларды басқару басқармасының хабарлауынша, Түркияның Сириямен шекаралас Кахраманмараш провинциясы жергілікті уақыт бойынша таңғы төрттер шамасында 7, 8 балдық жер сілкінісінің ошағына айналды. Көп ұзамай Газиантеп провинциясында магнитудасы 6, 6 болатын тағы бір жер сілкінісі тіркелді. Жерасты дүмпулері жарты сағат ішінде әртүрлі аймақтарда, соның ішінде Түркияның астанасы Анкарада, Адана, Невшехир, Газиантеп, Кайсери, Мерсин, Хатай өңірлерінде сезілді. Al Arabiya телеарнасының хабарлауынша, жер сілкінісін Ирак пен Ливанның кейбір аймақтарының тұрғындары да сезген. Сонымен қатар Израильде де жер асты дүмпулері байқалған.

Қазақстан Түркияға көмек көрсетуге дайын

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Түркияның оңтүстік-шығысында жер сілкінісі салдарынан жүздеген адамның қаза табуына байланысты осы елдің президенті Режеп Тайип Ердоғанға көңіл айту жеделхатын жолдады. «Түркия Республикасында болған аса күшті жер сілкінісі салдарынан көптеген адамның қаза тапқаны туралы суыт хабарды зор күйзеліспен қабылдадым. Осындай қиын сәтте жақындарынан айырылған отбасыларға, сондай-ақ бүкіл түрік ағайындарымыздың ауыр қайғыларына ортақтасып, Қазақстан халқының және жеке өзімнің атымнан көңіл айтамын», -делінген жеделхатта.

Сонымен қатар Президент Қазақстанның Түркияға тиісті көмек көрсетуге дайын екенін жеткізді.

Бұдан бөлек Мемлекет басшысы Үкіметке Түркияның оңтүстік-шығысында болған жойқын жер сілкінісінің салдарын еңсеруде шұғыл көмек көрсетуді тапсырды. Қазіргі кезде Сыртқы істер министрлігі мен Төтенше жағдайлар министрлігі түрік билігімен байланыс орнатты.

Чернобыль

Атом станцияларындағы апаттар туралы сөйлескенде ойға келетін бірінші сөз - "Чернобыль". Апат 1986 жылы 26 сәуірде болды және жарылыс болған сәттен бастап алғашқы минуттарда ЧАЭС кезекші ауысымының құрамынан және өртті сөндіру үшін келген өрт есептеулерінен 31 адам қаза тапты.

Чернобыль

Апаттан кейінгі он жыл ішінде тағы 4000 таратушы мен жергілікті тұрғындар қайтыс болды. Бірақ ең көп адам станциядан алыстап бара жатқан радиоактивті бұлттан зардап шекті. Әр түрлі есептеулер бойынша олардың саны 600 000-нан миллионға дейін. Айта кету керек, бұлт тек КСРО мен Еуропаның аумағында ғана емес, сонымен бірге АҚШ-та да тіркелген. Апат жағдайлардың үйлесуіне және станцияның өзінде көптеген бұзушылықтардың, соның ішінде құрылыс қателіктерінің жиынтығына әкелді. Станцияда электр қуатын реактордан дизельді генераторларға ауыстыру бойынша сынақтар жүргізілуі керек еді, бірақ олар станцияда оқытылмаған бригада жұмыс істеген күнге ауыстырылды. Нәтижесінде, реактордың қуаты көшкін тәрізді өсе бастаған кезде, жағдайды жоюдың орнына апаттық қорғаныс қосылды, бұл бәрін нашарлатты

Чернобыль апаты өз ізін қалдырды:

:* Беларусь Республикасы аумағының 23 % ;

* Украина аумағының 4, 8 % ;

* Ресей аумағының 0, 5 %.

Радиоактивті заттармен ластану аймақтарыБеларусь, Украина, Ресей аумағында

Негізгі радиоактивті элементтерЧернобыль шығарындылары

Радиоактивті шлейфтердің таралуы ЧАЭС жарылысынан кейінгі алғашқы күндері

Фукусима атом электр станциясындағы жарылыс

2011 жылдың 11 наурызында 21 ғасырдағы ең ірі техногендік апаттардың бірі болды

АПАТТЫҢ СЕБЕБІ

2011 жылдың 11 наурызында Жапонияның Хонсю аралына жақын жерде 9 балдық жер сілкінісі болды, содан кейін жер сілкінісі-жер сілкінісі болды. Нәтижесінде цунами пайда болды, ол аралдың жағалауына түсіп, жолындағы барлық нәрсені сыпырып тастады. Осы табиғи апаттың салдарынан Жапонияда айтарлықтай қирау болды. Бірақ ең ауыр зардаптардың бірі Фукусима-1 атом электр станциясындағы апат болды. Қазіргі уақытта апаттың негізгі себебі Жапония станцияда жұмыс істейтін қызметкерлердің қателіктерін, төтенше жағдайда әрекет етуге дайын низкойстігін атады. Сондай-ақ айыпталды елдің премьер-министрі, Наото Кана, апатты жою процесінде дұрыс әрекет етпеген.

Бірінші энергия блогындағы жарылыс

Жер сілкінісі нәтижесінде станцияның үш энергетикалық блогы апаттық қорғаныс жүйесінің әсерінен жұмысын тоқтатты. Бір сағаттан кейін электрмен жабдықтау, оның ішінде резервтік станциялардан, реакторлардың жылу бөлуін бұру үшін қажет болды. Өз кезегінде, жылу бөлінбегендіктен, будың әсерінен пайда болған қысым көтеріле бастады. Біріншіден, төтенше жағдай бірінші энергия блогында пайда болды, онда буды герметикалық қабыққа шығару арқылы жоғары қысым босатылды. Сонымен қатар, қысым күшейе түсті, ол көп ұзамай рұқсат етілген нормадан 2 есе асып түсті. Буды атмосфераға төгу туралы шешім қабылданды, ал АЭС-ке иелік ететін ТЕРСО компаниясының өкілдері бу радионуклидтерден сүзіледі деп мәлімдеді. Бірақ жағдай нашарлай берді және 12 наурызда бірінші энергия блогында сутектің пайда болуына байланысты жарылыс болды. Жарылыстан кейін бірден өнеркәсіп алаңындағы радиация деңгейі айтарлықтай өсті. Ал АЭС айналасындағы ауа сынамаларынан радиоактивті цезий табылды.

Үшінші және екінші энергия блогындағы жарылыстар

Көп ұзамай Жапонияның бас хатшысы радиацияның ағуы туралы деректерді растады. 13 наурызда үшінші энергия блогындағы жағдай күрделене түсті, онда апаттық салқындату жүйесі жұмысын тоқтатты. Сутектің жарылу қаупі қайтадан пайда болды. Жарылыстың алдын алу үшін үшінші энергия блогы, біріншісі сияқты, бор қышқылымен араласқан теңіз суымен салқындатыла бастады. Алайда, бұл көмектеспеді және 14 наурызда үшінші энергия блогында сутегі жарылысы болды, ол реактордың қабығына да зақым келтірмеді. Сонымен қатар, екінші энергия блогында да осындай жағдай орын алды, онда апаттық салқындату жүйесі де істен шықты. 15 наурызда екінші энергия блогында сутегі жарылды. Бұл ретте радиация деңгейі сағатына 8217 мкЗв дейін өсті.

Төртінші энергия блогындағы өрт

15 наурызда 4 блокта өрт болды, онда пайдаланылған ядролық отын сақталды. Сол күні барлық қызметкерлер эвакуацияланды, төтенше жағдайды жою үшін тек 50 инженер қалды. Болашақта бақылаудан шыққан жағдайға қарсы күресу үшін Ұлттық әскерлер жіберіліп, әлем елдері тиісті көмек көрсетті.

АПАТТЫ ЖОЮ

Штаттық жүйелер жұмыс істей бастауы үшін электрмен жабдықтауды қалпына келтіру қажет болды. Оны қалпына келтіру үшін су басқан турбиналық бөлімшелерден суды сорып алу керек болды. Мұның бәрі судағы радиация деңгейінің өте жоғары болуымен қиындады. Сұрақ туындады: бұл суды қайда айдау керек. Ол үшін тазарту қондырғыларын салу туралы шешім қабылданды. Фукусима 1-ге иелік ететін Компания АЭС-тің алғашқы үш блогынан жоғары радиоактивті су ыдыстарын босату үшін теңізге 10 мың тонна төмен радиациялық суды төгуге тура келетінін айтты. АЭС реакторлары тоқтап, бассейндерден пайдаланылған ядролық отынды алу басталды. Кейінірек "Фукусима-1" АЭС реакторларын толық бөлшектеу көзделеді.

Апаттың салдары

Барлық оқиғалардың нәтижесінде радиацияның ағуы пайда болды. Үкімет халықты атом электр станциясының айналасындағы 20 шақырымдық аймақтан эвакуациялауға мәжбүр болды. Фукусима-1 атом электр станциясынан 30 шақырым жерде тұратындарға эвакуациялау ұсынылды. Жапония, "Фукусима-1" және оның айналасы радиоактивті элементтермен ластанған. Олар сондай-ақ ауыз суда, сүтте және басқа да тағамдарда табылды. Норма рұқсат етілгеннен төмен болды, бірақ қайта сақтандыру үшін оларды пайдалануға уақытша тыйым салынды. Теңіз суы мен топырақта радиация анықталды. Планетаның кейбір аймақтарында радиациялық фон көтерілді. Қоршаған ортаның ластануынан басқа, қаржылық шығындар бар. ТЕРСО компаниясы апат кезінде зардап шеккендерге өтемақы төлеуге міндетті.

Бхопал апаты: 20 000 адамның өміріне арналған коммерциялық құпия

Бірінші дүниежүзілік соғыстың төрт жылында химиялық қаруды қолданудан шамамен 1, 3 миллион адам зардап шекті деп есептеледі. Ал 1984 жылдың 2 желтоқсанынан 3 желтоқсанына қараған түні Үндістанның Бхопал қаласында жарты миллионнан астам адам бір сағат ішінде уланды. Қазіргі техногендік апат соғыстан да қорқынышты болды. Сондықтан Бхопал апаты Хиросима химия өнеркәсібі деп бекер айтылмаған. Нысан: Union CARBIDE India Limited химиялық зауыты, Бхопал қаласы, Үндістан. Химиялық зауыт инсектицидті (жәндіктер зиянкестерін өлтіретін) өндіруге маманданған .

Күні: 1984 жылғы 3 желтоқсан, жергілікті уақыт бойынша 00. 30.

Зардап шеккендер: шамамен 20 000 адам:

апат болған күні 3787 өлім, екі апта ішінде 8000 және келесі жылдары 8000. Тағы 558125 адам созылмалы ауруға шалдыққан, оның 200 000 - нан астамы балалар.