Ассимиляция немесе пластикалық алмасу

Презентация қосу

КАЗАХСКО-РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ
УНИВЕРСИТЕТ

Зат және энергия
алмасу

Орындаған: Өзбеков Бекарыс

Қабылдаған: Тоқтамысова Айман
Тобы: 201-Б ОЗ
Қоғамдық Денсаулық Сақтау
Алматы 2023
Зат және энергия
алмасу
Зат алмасу
• Зат алмасу (метаболизм) деп тірі ағзада өтетін барлық химиялық
реакциялардың жиынын айтамыз. Зат алмасу нәтижесінде ағзаға қажет
заттар түзіледі және энергия бөлінеді. Ағза мен сыртқы орта арасында
әрқашан зат және энергия алмасуы үздіксіз жүріп отырады. Күрделі
қоректік заттар ас қорыту мүшелерінде қорытылып құрылысы жай заттарға
айналған соң ащы ішектен қанға және лимфаға өтеді. Қан және лимфа
ағыны арқылы ұлпаларға жеткізіледі. Әр мүшенің жасушалары өзіне тән
және өсіп-өнуіне қажетті қарапайым заттарды түзеді. Қоректік заттардың
ыдырауынан пайда болған энергияны жасушалар әр-түрлі физиологиялық
үрдістер үшін жұмсайды. Артық түскен заттарды өзіне қор етіп жинайды
(мысалы, гликоген, май). Ал жасушалардың тіршілік етуі нәтижесінде
түзілген керексіз заттар өкпе, тері ішек арқылы сыртқа шығарылып
отырады. Зат алмасу өзара тығыз байланысқан екі қарама-қарсы
құбылыстан тұрады: 1) Ассимиляция немесе пластикалық алмасу 2)
Диссимиляция немесе энергетикалық алмасу Ассимиляция деп жай
заттардан күрделі қосылыстардың түзілу реакцияларының жиынтығын
айтамыз. Бұл реакциялар энергияны қажет етеді. Пластикалық алмасу
нәтижесінде жасушалардың құрамы жаңарады. Ал диссимиляцияда күрделі
заттар ыдырап энергия бөлінеді. Бөлінген энергия ағзаның тіршілігін
сақтап, ой және дене еңбектерін орындаға жұмсалады.
• Жасушадағы қандай да болса, бір заттың белгілі бір
тәртіппен ферменттік айналуға түсуін – метаболизмдік
жол, ал осы кезде пайда болатын аралық өнім –
метаболиттер деп аталады. Метаболизмнің қарапайым
молекулалардан күрделі құрылымдық заттардың түзілу
реакциясы – анаболизм, ал бұған қарама-қарсы өтіп
жататын процесті катаболизм дейді.
зат алмасу –
организмде жүріп
жататын барлық
химиялық
процестердің
жиынтығы.

Метаболизм
Бұл организмнің тіршілік қабілетін сақтау
және сыртқы ортамен қарым-қатынасын

организмге қоректік заттардың еніп,
олармен ферменттер әсерінен ыдырауын

пайда болған жай заттардың клеткалар
мен органдарға тасымалданып
• олардың тотығуын
• энергия бөлініп шығуын, клетка
құрамындағы түзілістердің
биосинтезделуін және қорытылған
өнімдердің организмнен бөлініп
метаболиз
м
• Қарапайым молекулалардан
анаболиз күрделі құрылымдық
м заттардың түзілуі

• Күрделі құрылымдық
катаболиз заттардың қарапайым
м
заттарға ыдырауы
Жасыл өсімдіктерде фотосинтез нәтижесінде түрлі
көмірсулар түзіледі.

Жануарлар, әдетте осы көмірсулармен қоректенеді .
Қарапайым қанттар қанмен жануарлар денесіне таралып,
күрделі полисахарид – гликогенге айналады.

Метаболизм нәтижесінде көмірсулар (пируват)
органикалық қышқылға, одан әрі майға, көмірсудан пайда
болған органикалық қышқылдар аммиак азотымен
реакцияласу нәтижесінде

амин қышқылына, май, белоктар метаболизм нәтижесінде
ыдырап, соңында несеп зәрі, аммиак, көмірқышқыл газы,
т.б. қарапайым заттарға айналады.
Адам мен жануарлар организміндегі
метаболизм процесін реттеуде
жүйке жүйесінің атқаратын
(әсіресе, үлкен ми сыңарлары
қыртысының) маңызы зор.
Организмнің дамуы, өсуі, т.б.
Метаболизм заңдылықтарына
бағынады. Адамда метаболизм
процесінің ауытқуы байқалса, адам
ауруға шалдығады.
қанттар
мен
полисаха
ридтердің
синтезі

глицерин
Пластикалық крахмал
мен май
және
кышқылда немесеанабол целлюлоза
рынан изм –
ның түзілуі;
майдың биологиялықс
интезреакция
ларының
жалпыжиынт
ығы аминқышкылы
мен қанттардан
органикалық нуклеин
қышқылдардан кышқылдары
аминқышқылы азоттық
ның, негіздерінің
синтезделуі.
энергияға бай
қосылыстардың
түзілу
реакцияларының
жиынтығы. Энергетикалық
алмасу немесе
диссимиляция
(катаболизм)

Ұқсас жұмыстар

Зат және энергия алмасу туралы

Ағзадағы қуат алмасу

ЖАНУАРЛАР ОРГАНИЗМІНДЕ ЗАТ АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫ(РАХИТ, ОСТЕОХОНДРОЗ)

Зат және энергия алмасу

Зат пен қуат алмасу

Биологиялық жүйедегі зат алмасу. Фотосинтез фазалары

ЖАСУШАДАҒЫ ЗАТТАР МЕН ЭНЕРГИЯНЫҢ АЛМАСУЫ

Көмірсулардың катаболизмі

Кребс циклі

Генетикалық ақпарат - организмдердің ұрпаққа беретін қасиеттері жөніндегі ақпарат

Пәндер