МӘЖІЛІСТІҢ ҚҰҚЫҚ

Презентация қосу

МӘЖІЛІСТІҢ
ҚҰҚЫҚ
МӘРТЕБЕСІ
Мәжіліс — парламенттің төменгі палатасы.
Ал парламент — заң шығару билігін жүзеге
асыратын Қазақстанның ең жоғары өкілдік
органы. Ол тұрақты жұмыс істейтін екі
палатадан тұрады: Сенат (жоғарғы) және
Мәжіліс (төменгі).
• Мәжіліс конституциялық заңда
белгіленген тәртіппен сайланатын
жүз жеті депутаттантұрады.
Парламент депутаты бір мезгілде
екі Палатаға бірдей мүше бола
алмайды. Мәжіліс депутаттарының
өкілеттік мерзімі — бес жыл [1].
• Мәжілістің тоқсан сегіз депутатын
сайлау жалпыға бірдей, тең және
төте сайлау құқығы негізінде
жасырын дауыс беру арқылы
жүзеге асырылады. Мәжілістің
тоғыз депутатын Қазақстан халқы
ассамблеясы сайлайды. Мәжіліс
депутаттарының кезекті сайлауы
Парламенттің жұмыс істеп тұрған
сайланымы өкілеттігінің мерзімі
аяқталардан кемінде екі ай бұрын
өткізіледі.
МӘЖІЛІС ТАРИХЫ

• 1995 жылғы 30 тамызда өткізілген бүкіл халықтық референдум
нәтижесінде Қазақстан Республикасының
жаңа Конституциясы қабылданды. Ол Парламентті заң шығару
қызметiн жүзеге асыратын, қос Палатадан: Мәжіліс
пен Сенаттан тұратын жоғары өкiлдi орган ретінде айқындады.
• Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаев: «Қолданыстағы Конституцияны қабылдағаннан кейін
Қазақстандағы экономикалық реформаны жүргізу үшін «даңғыл
жол» ашылды. Бейнелеп айтқанда, барлығын да басқарған, бірақ
ештеңені басқара алмаған Жоғарғы Кеңестің орнына, осы
жылдардың ішінде елдің бет-бейнесін өзгерткен заңдарды
қабылдаған қос палаталы кәсіби Парламент келді», - деп атап
көрсетті.
• Конституцияда «Парламент» деген ұғым алғаш рет ресми түрде
бекітілді. Ел Президенті Конституция қабылданғаннан кейін
«Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Конституциялық
заң күші бар Жарлыққа қол қойды, оған сәйкес қос палаталы
Парламентке депутаттар сайлауы болып өтті.
• Парламенттің қос палаталы құрылымы саяси жағынан толысқан,
еліміздің саяси болмысындағы жаңа элементке айналды және
әлемдік практикада қабылданған парламентаризмнің
қағидаттарына сай болды. Ең бастысы, Қазақстанда қос
палаталы Парламентті құру қабылданатын заңдардың сапасын
жақсартуға мүмкіндік берді.
МӘЖІЛІС ҚАНДАЙ ҚЫЗМЕТ
АТҚАРАДЫ?

Парламенттің қарастыратын мәселелері алдымен Мәжілісте,
кейін Сенатта қаралады:

республикалық бюджетті бекітеді, оған өзгерістер мен
толықтырулар енгізеді;

мемлекеттік салықтар мен алымдарды белгілейді және оларды
алып тастайды;

Қазақстанның әкімшілік-аумақтық құрылысына қатысты
мәселелерді шешеді;

мемлекеттік наградалар мен шендерді, лауазымдарды
тағайындайды
президенттің
қол қоймай,
Республиканың
мемлекеттік қайтарып берген
халықаралық республикалық
қарыз және өзге рақымшылық заңдар немесе
шарттарын референдум
елдерге көмек жасау заң баптары
ратификациялай өткізу туралы
көрсету мәселелерін бойынша қайта
ды және бастама
мәселелерін шешеді; талқылау
олардың күшін көтереді.
шешеді; өткізеді және
жояды.
қайта дауыс
береді;
ТЕК МӘЖІЛІСТІҢ АТҚАРАТЫН
МЫНАДАЙ МІНДЕТТЕРІ БАР:
үкімет енгізген заң жобаларын қарастыру;

премьер-министр тағайындауға келісім беру;

Республика Президентінің кезекті сайлауын хабарлау

Мәжіліс депутаттарының басым даусымен не жалпы санының кемінде
бестен бірінің бастамасы бойынша Мәжіліс Үкіметке сенімсіздік білдіре
алады.
• , оған енгiзiлетiн өзгерiстер
мен толықтырулар Палатаның
ПАРЛАМЕНТ жалпы отырыстарында Мәжiлiс
депутаттары жалпы санының
МӘЖIЛIСIНIҢ көпшiлiк даусымен
РЕГЛАМЕНТI қабылданады және Парламент
Мәжiлiсiнiң қаулысымен
бекiтiледi.
Парламент Мәжілісінің жалпы отырыстары ашық болып
табылады және Мәжілістің интернет-ресурсында онлайн
режимде трансляциялануы мүмкін.

Осы Регламентте көзделген жағдайларда Палата жабық
отырыстар өткізуге құқылы.

Парламент Мәжiлiсiнде жұмыс қазақ және орыс
тiлдерiнде жүргiзiледi.
ПАРЛАМЕНТ
МӘЖIЛIСIНIҢ ЖАЛПЫ
ОТЫРЫСТАРЫ

• Парламент Мәжiлiсiнiң
жалпы отырысын Мәжiлiс
Төрағасы шақырады.
• Мәжілістің жалпы
отырыстары сәрсенбі және
бейсенбі күндері 13 сағат
00 минуттан 15 сағат 00
минутқа дейін үзіліспен
сағат 10-нан 18-ге дейін
өткізіледі.
• Мәжіліс немесе
Мәжілістің Бюросы жалпы
отырысты өткізудің өзге
уақыты туралы шешім
қабылдай алады.

Ұқсас жұмыстар

Прокуратураның ұйымдық құрылымы

Мемлекет және заң

Қазақстан Республикасының Парламенті

Қазақстан құқықтық мемлекет

Қазақстан Республикасының Парламенті қандай орган

Мәжіліс депутаттарының кезекті сайлауы

Пәндер