Эмбриональды дамудың алғашқы кезеңдері

Презентация қосу

Ұрықтану.Құрсақішілік даму.
Эмбриональды дамудың алғашқы
кезеңдері. Ұрықтың қалыптасуы
мен дамуы.
Орындаған: Абильда
Айханым
Тексерген:Наурызбаева
Жадыра
Жоспар:

0 Ұрықтану
0 Құрасақішілік даму
Эмбриональды дамудың алғаш
0 кезеңдері.
0 Ұрықтың қалыптасуы мен
дамуы
Ұрықтану — аталық және аналық жыныс
клеткаларының қосылуынан зиготаның пайда
болуы. Ал бұл жаңа организмнің бастамасы
болып табылады. Ұрықтану негізіне жынысты
көбею және ата-анасынан ұрпағына тұқым
қуалайтын белгілердің берілуі жатады.
Ұрықтану көптеген өсімдіктерге де тән. Оның
іске асуына ең алдымен гаметалар дамитын
жыныс органдарының түзілуі (гаметангий)
әсер етеді. Кейде бұл процесті жыныс процесі
деп біріктіріп қарайды. Ұрықтану
бактерияларда, көк жасыл балдырларда және
саңырауқұлақтарда болмайды. Төменгі
сатыдағы өсімдіктерде жыныс процесі әр
Ұрықтану алуан. Кейбір жасыл балдырларда ұрықтану
гамета түзбей-ақ екі бір клеткалы
организмдердің қосылуы нәтижесінде жүзеге
асады (гологамия). Пішіні мен көлемі бірдей
талшығы бар гаметалардың қосылуы изогамия
деп аталады. Бұл көптеген балдырларға тән.
Бір клеткалы балдырлар (мысалы,
хламидомонадалар) өздері гамета түзе
отырып гаметангийге айналады. Көп клеткалы
Ұрықтанған екі жыныс жасушаларынан
біржасушалы ұрық – зигота пайда болады. Зигота
жатыр түтігі арқылы жатырға өтіп, бөліне бастайды.
Жасушалардың хромосомаларында өзгерістер
болады. Адамның дене жасушаларында
хромосома саны тұрақты 46 болатыны мәлім.
Жетілген жыныс жасушаларында – 23.
Ұрықтанғаннан соң аталық және аналық жыныс
жасушаларының хромосомалары жұптасып саны
46-ға жетеді.
ота
Зиг гия Ұрықтың дамуын зерттейтін ғылымды
ри оло
б
Эм ды эмбриология (грекше «embrіon» – ұрық, «logos» –
о н аль
бри
ілім, ғылым) дейді.
Эм ық
нал ьд
қ ри о
тэм Адам ағзасының өсуі мен дамуында негізінен 2
Пос
кезеңді ажыратады. Біріншісі – ұрықтық даму
(эмбриональдық). Бұл ағзаның ұрықтанған
жұмыртқа жасушасынан бастап туғанға дейінгі
уақытты қамтиды. Ұрықтық даму анасының ішінде,
яғни жатырда өтеді. Екіншісі – туғаннан бастап, өз
тіршілігін жойғанға (өлгенге) дейінгі кезең. Әрбір
ағзаның жеке дамуын ғылыми тілде онтогенез
(грекше «ontos» – жекелей, «genes» – шығу тегі)
дейді.
Құрсақішілік даму
Ұрықтанғаннан бастап жұмыртқадан
жарып шыққанға немесе туғанға
дейінгі ұрықтың даму мерзімі.
Бұл кезде медициналық
қызметкердің әртүрлі белсенді
әрекеті мен тіпті сөзі де пациент
үшін өзінде көптеген физикалық
және психикалық тәуекелдерді
Құрсақішілік жасырып тұрады. Өкінішке орай,
даму науқастарды емдеу үдерісінде
хирургтардың басты назарында
оталар мен таңулар,
антисептикалық, антибиотиктік,
ортопедиялық және басқа іс-шарлар
тұрады, бұл ретте пациенттердің
психогенді харақаттануының алдын
алуға жеткіліксіз көңіл бөлінеді.
Құрсақішілік даму кезеңдері
Эмбриональді
Фетальді
Ұрықтық кезең
Ұрықтық кезең – ұрықтану мезгілінен бастап, Жүктіліктің 2-
айының соңына дейін созылады. Бұл кезеңде ұрықтың дамуы
өте қарқынды жүреді. Ұрықтың бейімделушілік қабілеті әлі
толық жетілмегендіктен, ұрық зақымдаушы факторлардың
әсеріне өте сезімтал келеді. Оттек жетіспеушілігі, дененің
қызуы, микробтар, вирустар, антиметаболиттер, есірткі, т.б.
зиянды заттар эмбрион дамуының бұзылуына, оның өліміне
немесе туа біткен мүгедектікке әкелуі мүмкін.
Эмбриональді кезеңде болады:
Тіннің басталуы
Біріншілік қызметтің қалыптасуы
Дене мүшелерінің және ішкі
ағзаларының қалыптасуы
Эмбриогенездің басталуы - ұрықтану, ұрық
жұмыртқасы мен сперматозоидтардың
бірігуі ретінде анықталады. Бұл процестің
өтуі үшін жұмыртқа кірпікшелер мен
перистальтиканың көмегімен жатырға
шығарылатын овуляция болуы керек.
Ұрықтану жұмыртқа жолында овуляцияға
жақын сағаттарда (немесе бірнеше күннен
кейін) жүреді.
Гаструляция кезеңінде ұрық жапырақтары
Эмбрионды оқшауланады, нәтижесінде үш қабатты
дамудың құрылым пайда болады — эктодерма
(сыртқы қабат), энтодерма (ішкі қабат),
алғашқы
мезодерма (аралық қабат). Ерте даму
кезеңдері сатысында эмбриональды жасушалар
әртүрлі бағыттарда дами алады, бірқатар
факторлардың әсерінен олар біртіндеп
детерминацияланады (тек бір ғана белгілі
бағытта дами алады).
Ұрықтың дамуының алдында ұрық алды
кезеңі болады. Бұл кезеңде жұмыртқаның
пісіп жетілуі, өсуі және белгілі бір пішінге
енуі жүреді. Ал ұрықтың дамуынан кейін
қарапайым бір жұмыртқа клеткасынан
жеке өмір сүруге қабілетті және әр түрлі
органдар мен ұлпалардан тұратын көп
жасушалы ағза пайда болады, яғни,
постэмбрионалдық даму жүреді. Мысалы,
кейбір жануарларда (тікентерілілерде)
ұрық дамудың ерте кезеңінде қабықшадан
шығады, ал негізгі даму процесі
постэмбрионалды кезеңде жүреді. Барлық
Ұрықтың жануарларда ұрықтың дамуы ұрық
ұрықтанудан (қараңыз Ұрықтану) немесе
дамуы жұмыртқаның белсенділігінің артуынан
(қараңыз Партеногенез) бөлшектену,
гаструляция, нейруляция, гистогенез,
органогенез, системогенез кезеңдерінен
өтеді. Бір жасушалы ұрықтың бөліну
арқылы көп жасушалы ұрыққа айналу
Гаструляция процесі кезінде ұрық
жапырақшасында жекелену жүреді, яғни, ішкі
бөлікте — энтодерма, сыртқы бөлікте —
эктодерма, ал ортасында — мезодерма
қалыптасады. Жүйке түтігінің түзілуін
нейруляция дейді. Ұрық жапырақшаларынан
жануарлар ағзасы тіндерінің қалыптасуы —
гистогенез, ал тіндерден органдардың түзілуін
— органогенез, органдардан жүйелердің
қалыптасуын — системогенез деп атайды.
Ұрықтың дамуының ерте кезеңінде
эмбрионалды жасушалар көптеген бағыттарда
дамуға қабілетті болады.
Назарларыңыз
ға рахмет

Ұқсас жұмыстар

Жүктілікпен байланнысты гипартензиялар

Адам эмбриогенезі. Дамудың қауіпті кезеңдері

Мүшелердің және мүшелер жүйелерінің туа біткен ақаулықтары

Адам эмбриогенезі. Дамудың қауіпті кезеңдері туралы

Жыныс жүйесі. Эмбриональдық даму кезеңдері

Жұмыртқа жасушасы

Балалар ауруларының пропедевтикасы

Эмбрионның сары қабы

Нерв жүйесінің онто - және филогенезі

Дамудың қауіпті кезеңдері

Пәндер