Бүйрек трансплантациясы: тарихы, көрсеткіштері, қарсы көрсеткіштері және донор таңдау критерийлері

СӨЖ

Қабылдаған: Рахымбердиев Д. С

Орындаған: Жақсылық С. М

Алякпарова С. Қ

Ташбаева С

Тобы: ЖМ - 003

Бүйрек трансплантациясы

Трансплантация әдісі көне заманнан белгілі. Тері қабатының орнын ауыстырып салу әрекеті алғаш рет б. з. б. 1500 жылы жасалған. Клиникалық тәжірибеде бұлшық етті, сіңірді, қан тамырларын, жүйке талшықтарын, сүйек кемігін, т. б. ауыстырып салу жиі қолданылады. Трансплантацияның ерекше бір түрі - қан құю Ең жиі алмастырылатын орган - бүйрек болып саналады.

Бүйрек трансплантациясы - адам денесіне немесе жануарға (реципиент) басқа адамнан немесе жануардан (донор) алынған бүйректі ауыстыру арқылы орындалатын хирургиялық операция.

Адамдағы бүйрек трансплантациясының жиі кездесетін түрлері:

Гетеротопиялық

Аллогенді

Тарихы

Алғаш рет бүйрек трансплантациясын венгер хирургі Эмерих Ульманмен 1902ж жануарға жасалды. Кейінірек бүйрек трансплантациясындағы жұмыстары үшін Алексис Каррель 1912ж Нобель сыйлығына ие болды.

Адамға жануардан 1-ші рет бүйрек алмастыру операциясын Матье Жабулен жасаған. Ол бүйректің нефротикалық синдромы бар пациентке шошқа бүйрегін салған болатын. Нәтижесі фатальді болатын.

Ал адамнан адамға бүйректі 1-ші рет 1933ж Ю. Ю. Воронамен жасалынды. Ол 6 сағат бұрын өлген 60 жасар еркектің бүйрегін 26 жасар қызға салған, нәтижесі өліммен аяқталды.

Кейінірек көптеген трансплантация нәтижесіз болды. Тек 1943ж Питер Медавардың тін сәйкестігі мен иммунитет туралы теорияларының ашылуымен және Ландштейнердің қан топтарын ашуымен Трансплагтология дами бастады.

1947ж Девид Хьюм және Чарльз Хафнагель, Эрнест Ландштейнер жедел бүйрек жетіспеушілігі бар қызға жасаған бүйрек трансплантациясы сәтті өтіп нәтижелі болды.

Көрсетілімі:

Терминальді созылмалы бүйрек жетіспеушілігі.

ТСБЖ кезінде бүйрек алмастырушы терапия қолданылады. Олар: Гемодиализ, перитонеальді диализ және бүйрек трансплантациясы. Соңғысы алдыңғы екеуімен салыстырғанда жақсы нәтиже береді

Қарсы көрсетілімі

Қарсы иммундық реакция;

Қатерлі ісіктер;

Активті инфекциялар;

Декомпенсация сатысындағы экстраренальді аурулар;

Медициналық талаптарды орындамау;

Психикалық өзгерістер.

Трансплантант таңдаудың негізгі критериялары

АВ0 жүйесі бойынша қан топтарының;

HLA аллелдерінің (әдетте, А, В, Dr) ;

Салмақтарының;

Жасының;

Жынысының сәйкестігі;

Донордың трансмиссивті инфекциялардан таза болуы.

Соңғы жылдары донорлық бүйрекке қойылатын талаптар өзгеруде. Яғни, донорлық бүйректі егде жастағы, қант диабеті, АГ-сы болған пациенттерден алына береді. Мұндай донорларды Маргинальді немесе критериилері кеңейтілген донорлар деп атайды.

Қазіргі кезде көбінесе гетеротопиялық трансплантация жүргізіледі. Және де трансплантант мықын ойығында орналастырылады, әдетте оң жақта. Пациенттің өзінің бүйректерін алып тастамайды. Бірақ мына жағдайларда алынып тасталынады:

Өзінің бүйректерінің көлемінің трансплантантқа кедергі болуы;

Жоғары нефрогенді гипертензия;

Қансырау мен іріңдеудің себебі болған бүйрек поликистозы болған жағдаларда.