Эксперименттік зерттеулер

Эксперименттік зерттеулер. Рандомизацияланған бақыланатын зерттеулер, дизайны, қолданылуы.

«ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ

АКЦИОНЕРНОЕ ОБЩЕСТВО «НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ»

ҚДС21-006к. Сапарбек Қазбек

Жоспар

1. Эксперименттік зерттеулердің анықтамасы, жіктелуі.

2. Рандомизацияланған клиникалық зерттеулердің дизайны.

3. Қосу және алып тастау критерийлері.

4. Рандомизациялау, соқырлату (ослепление) .

5. Негізгі және бақылау топтарының айырмашылықтары.

6. Эксперименттік зерттеудің күшті және әлсіз жақтары.

Шаблоны презентаций с сайта presentation-creation. ru

Медицина, әсіресе 19-20 ғасырдың екінші жартысында аурулардың пайда болу және таралу себептерін анықтауда айтарлықтай жетістіктерге жетті, бұл оларды диагностикалаудың, емдеудің және алдын алудың жаңа әдістерін жасауға негіз болды, көптеген, оның ішінде аурушаңдықты, және ең алдымен жұқпалы ауруларды азайтуға мүмкіндік артты.

Бұл эпидемиологиялық зерттеу әдістерінің нәтижесі деп айтуымызға негіз бар.

Эпидемиологияның зерттеу әдістерінің бір тобы -эксперименттік әдістер болып табылады. Ғалымдар жалпы тұжырымдарға сәйкес келсе де, ауруларды емдеу және алдын алу әдістерінің әлеуетті тиімділігін бағаланда эксперименттің керек екенін түсінген.

Эксперимент - зерттелетін құбылыстың табиғи ағымында араласу көмегімен себептік гипотезаларды тексерудің жалпы ғылыми әдісі болып табылады.

Интервенция нәтижесін бағалау үшін экспериментке міндетті түрде салыстыру топтары алынады - тәжірибелік және бақылау.

Барлық басқа факторлар үшін салыстыру топтары бірдей болуы керек.

Мақсаты ауруларды емдеу, диагностикалау және алдын алу үшін ұсынылатын құралдар-дың, әдістердің және схемалардың ықтимал түрде тиімділігін бағалау болып табылады.

Шаблоны презентаций с сайта presentation-creation. ru

Эксперименттік зерттеу - эпидемиологияның аналитикалық динамикалық (перспективті) әдістеріне жатады.

Оның әртүрлі бақылау зерттеулерінен басты айырмашылығы зерттеу авторы өзін қызықтыратын құбылыстарды пассивті бақылаушы емес, оның өзі кейінгі өзгерістерді бағалау үшін зерттелетін объектілерге әсер етеді. Бұл ретте автор әсер ету объектісі мен сипаттамаларын таңдауда еркін.

Мысалы, егер препаратты қолданудың әсері зерттелетін болса, зерттеуші препаратты, оның дозасын, қолдану жиілігі мен ұзақтығын таңдайды.

Шаблоны презентаций с сайта presentation-creation. ru

Алынған нәтижелер өлім-жітімнің төмендеуі, сауығу жиілігінің артуы, ремиссиялар, емдеу кезеңінің қысқаруы, аурудың дамуының алдын алу сияқты т. б. жағдайлардың шешімімн жеңілдетіге көмектсеседі.

Бірақ, медициналық эксперименттердің нәтижесіне зерттеуші бақылауы ғана емес, қорытындылардың сенімділігіне айтарлықтай әсер етуі мүмкін басқа да белгілі, дұрыс анықталмаған немесе белгісіз факторлар да әсер етеді. Мүмкін болатын қателерді азайту үшін, салыстыру топтары құрастырылатын ең біртекті үлгіні таңдау қажет.

Шаблоны презентаций с сайта presentation-creation. ru

Эксперименттік әдістер

Бақыланатын

Бақыланбайтын

Модельдеу(үлгілеу)

Табиғи

Бұл термин қазір рандомизацияланған бақыланатын сынақтарға сілтеме жасау үшін жиі қолданылады. Ал рандомизацияланған бақыланатын зерттеулер қазіргі уақытта эксперименталды эпидемиологиялық зерттеулерді жобалаудағы стандарты б. т. Бұл ретте эксперименттік және бақылау топтарын арнайы құру, дозаланған бақылауға араласу, бақылауды ұйымдастыру және нәтижелерді бағалау жүргізіледі. Бұл зерттеулер - себеп-салдарлық байланысты дәлелдеудің тамаша тәсілі. Әртүрлі зерттеушілер әртүрлі үлгілерде, әртүрлі уақытта, әртүрлі жағдайларда қайталанатын бірнеше амалдарға қолайлы болып табылады.

Вставьте заголовок слайда

Көптеген сарапшылар рандомизацияланған бақыланатын эксперименттерді келесідей бөледі:

Рандомизацияланған бақыланатын клиникалық зерттеулер - эксперимент пациенттерге, әдетте клиникаларда жүргізіледі.

Рандомизацияланған бақыланатын далалық сынақтар (қатаң бақыланатын эпидемиологиялық эксперименттер) - белгілі бір аумақта (қауымдастықта) тұратын адамдардың үлгісі қатысқан кезде.

Далалық сынақтардың клиникалық сынақтардан айырмашылығы, олар әлі ауырмаған, пациент болып табылмайтын адамдармен жұмыс істейді.

Сонымен қатар, кей сарапшылар популацияның араласуы бойынша зерттеулерді қолданады. Мысалы, кариестің алдын алу үшін алдын ала суды фторидтеу. Популяциялық профилактикалық араласу деп те аталады. Бұл популяция деңгейіндегі далалық сынақты кеңейтілген түрі.

Шаблоны презентаций с сайта presentation-creation. ru

Тарихқа шолу

1897 жылы Роберт Кох пен Эмиль фон Берингтің шәкірті дат дәрігері және ғалымы Иоганнес Андреас Гриб Фибигер дифтерия бойынша докторлық диссертациясымен жұмыс істеу кезінде терапевтік агенттің алғашқы клиникалық бақыланатын сынамасын жүргізді. (Беринг жасаған дифтерия сарысуына) . Сонымен қатар, алғаш рет салыстыру топтарын құру науқастарды госпитализациялау күніне сәйкес, аздаған дәрежеде ғана кездейсоқ болды.

Копенгагендегі Дания мемлекеттік «Сарысулар институтының» қызметкері Торвальд Мадсен профилактикалық, толық жасушалы көкжөтелге қарсы вакцинаның далалық бақыланатын сынақтарының нәтижелерін алғаш рет анықтаған. Сынақ 1923-1924 жылдардағы Солтүстік теңіздегі Фарер аралдарында көкжөтел эпидемиясы кезінде жүргізілді. Вакцинацияланған және вакцинацияланбаған адамдарда көкжөтелмен аурушаңдық бірдей болғанымен, вакцинацияланғандарда ауру әлдеқайда қалыпты, сондықтан вакцина тобындағы өлім-жітім айтарлықтай төмен екендігі анықталды.

Өткен ғасырдың бірінші жартысында ғана атақты ағылшын статистикі Брэдфорд Хилл пациенттерді топтарға рандомизациялау кездейсоқ сандар кестесіне негізделген әдісті жасады.

Эксперименттік зерттеулерді жоспарлаудың әртүрлі нұсқалары бар, олар келесі факторлармен анықталады

Зерттелетін әсерді салыстыру

Кездейсоқ таралу

Бетперделік процедуралар

Эксперименттік зерттеудің және нәтижелерді статистикалық талдаудың негізгі кезеңдері:

Әдебиеттерді талдау.

Зерттеудің негізгі мақсаты мен міндеттерін анықтау.

Жұмыс гипотезасын тұжырымдау.

Зерттеу әдістемесін жасау

J. L. Fleiss формуласы зерттеуге қосылатын қатысушылардың іріктеме көлемін есептеу үшін пайдаланылады.

мұндағы: n - әр топқа енгізілетін қатысушылар саны;

С - альфа қатесінің қажетті мәніне және зерттеудің статистикалық қуатына тәуелді коэффициент. Стандартты медициналық зерттеулерде 80% қуат көрсеткіштері және 5% альфа қателері пайдаланылады, бұл кезде коэффициент мәні 7, 85 тең; pc - бақылау тобындағы оқиғаның пайда болу жиілігі (ықтималдылығы) ; pe - әсер ету тобындағы оқиғаның пайда болу жиілігі (ықтималдылығы) ; qc = 1 - дана; qe = 1 - pe; d = pc - pe - санның модулі пайдаланылғандықтан, бұл көрсеткіштің оң мәні әрқашан формулаға ауыстырылады.