Эксперименттік зерттеулер

Презентация қосу

«ҰЛТТЫҚ
АКЦИОНЕРНОЕ
МЕДИЦИНА
ОБЩЕСТВО
УНИВЕРСИТЕТІ»
«НАЦИОНАЛЬНЫЙ
АКЦИОНЕРЛІК
МЕДИЦИНСКИЙ
ҚОҒАМЫ
УНИВЕРСИТЕТ»

Эксперименттік зерттеулер.
Рандомизацияланған бақыланатын
зерттеулер, дизайны, қолданылуы.
ҚДС21-006к.Сапарбек Қазбек
Жоспар

1. Эксперименттік зерттеулердің анықтамасы, жіктелуі.
2. Рандомизацияланған клиникалық зерттеулердің дизайны.
3. Қосу және алып тастау критерийлері.
4. Рандомизациялау, соқырлату (ослепление).
5. Негізгі және бақылау топтарының айырмашылықтары.
6. Эксперименттік зерттеудің күшті және әлсіз жақтары.

Шаблоны презентаций с сайта presentation-creation.ru
Медицина, әсіресе 19-20 ғасырдың екінші жартысында аурулардың
пайда болу және таралу себептерін анықтауда айтарлықтай жетістіктерге
жетті, бұл оларды диагностикалаудың, емдеудің және алдын алудың жаңа
әдістерін жасауға негіз болды, көптеген, оның ішінде аурушаңдықты,
және ең алдымен жұқпалы ауруларды азайтуға мүмкіндік артты.
Бұл эпидемиологиялық зерттеу әдістерінің нәтижесі деп айтуымызға
негіз бар.
Эпидемиологияның зерттеу әдістерінің бір тобы –эксперименттік
әдістер болып табылады. Ғалымдар жалпы тұжырымдарға сәйкес келсе
де, ауруларды емдеу және алдын алу әдістерінің әлеуетті тиімділігін
бағаланда эксперименттің керек екенін түсінген.
1 2 3
Эксперимент - Интервенция нәтижесін Мақсаты ауруларды
зерттелетін бағалау үшін экспериментке емдеу, диагностикалау
құбылыстың табиғи міндетті түрде салыстыру және алдын алу үшін
ағымында араласу топтары алынады – ұсынылатын құралдар-
тәжірибелік және бақылау.
көмегімен себептік дың, әдістердің және
гипотезаларды Барлық басқа факторлар схемалардың ықтимал
үшін салыстыру топтары
тексерудің жалпы бірдей болуы керек. түрде тиімділігін
ғылыми әдісі болып бағалау болып
табылады. табылады.

Шаблоны презентаций с сайта presentation-creation.ru
Эксперименттік зерттеу – эпидемиологияның аналитикалық
динамикалық (перспективті) әдістеріне жатады.
Оның әртүрлі бақылау зерттеулерінен басты айырмашылығы зерттеу
авторы өзін қызықтыратын құбылыстарды пассивті бақылаушы емес,
оның өзі кейінгі өзгерістерді бағалау үшін зерттелетін объектілерге
әсер етеді. Бұл ретте автор әсер ету объектісі мен сипаттамаларын
таңдауда еркін.
Мысалы, егер препаратты қолданудың әсері зерттелетін болса,
зерттеуші препаратты, оның дозасын, қолдану жиілігі мен ұзақтығын
таңдайды.

Шаблоны презентаций с сайта presentation-creation.ru
Алынған нәтижелер өлім-жітімнің төмендеуі, сауығу жиілігінің
артуы, ремиссиялар, емдеу кезеңінің қысқаруы, аурудың дамуының
алдын алу сияқты т.б. жағдайлардың шешімімн жеңілдетіге
көмектсеседі.
Бірақ, медициналық эксперименттердің нәтижесіне зерттеуші
бақылауы ғана емес, қорытындылардың сенімділігіне айтарлықтай
әсер етуі мүмкін басқа да белгілі, дұрыс анықталмаған немесе
белгісіз факторлар да әсер етеді. Мүмкін болатын қателерді азайту
үшін, салыстыру топтары құрастырылатын ең біртекті үлгіні
таңдау қажет.

Шаблоны презентаций с сайта presentation-creation.ru
Эксперименттік
әдістер

Бақыланатын Модельдеу(үлгілеу)
Бақыланбайтын Табиғи

Бұл термин қазір рандомизацияланған бақыланатын сынақтарға сілтеме жасау үшін жиі
қолданылады. Ал рандомизацияланған бақыланатын зерттеулер қазіргі уақытта эксперименталды
эпидемиологиялық зерттеулерді жобалаудағы стандарты б.т. Бұл ретте эксперименттік және бақылау
топтарын арнайы құру, дозаланған бақылауға араласу, бақылауды ұйымдастыру және нәтижелерді
бағалау жүргізіледі. Бұл зерттеулер - себеп-салдарлық байланысты дәлелдеудің тамаша тәсілі. Әртүрлі
зерттеушілер әртүрлі үлгілерде, әртүрлі уақытта, әртүрлі жағдайларда қайталанатын бірнеше амалдарға
қолайлы болып табылады.
Вставьте заголовок
слайда
Көптеген
Көптеген сарапшылар
сарапшылар рандомизацияланған
рандомизацияланған бақыланатын
бақыланатын
эксперименттерді
эксперименттерді келесідей
келесідей бөледі:
бөледі:
Рандомизацияланған
Рандомизацияланған бақыланатын
бақыланатын клиникалық
клиникалық зерттеулер
зерттеулер ––
эксперимент
эксперимент пациенттерге,
пациенттерге, әдетте
әдетте клиникаларда
клиникаларда жүргізіледі.
жүргізіледі.
Рандомизацияланған
Рандомизацияланған бақыланатын
бақыланатын далалық
далалық сынақтар
сынақтар (қатаң
(қатаң
бақыланатын
бақыланатын эпидемиологиялық
эпидемиологиялық эксперименттер)
эксперименттер) –– белгілі
белгілі бір
бір
аумақта
аумақта (қауымдастықта)
(қауымдастықта) тұратын
тұратын адамдардың
адамдардың үлгісі
үлгісі қатысқан
қатысқан
кезде.
кезде.
Далалық
Далалық сынақтардың
сынақтардың клиникалық
клиникалық сынақтардан
сынақтардан айырмашылығы,
айырмашылығы,
олар
олар әлі
әлі ауырмаған,
ауырмаған, пациент
пациент болып
болып табылмайтын
табылмайтын адамдармен
адамдармен
жұмыс
жұмыс істейді.
істейді.
Сонымен
Сонымен қатар,қатар, кей
кей сарапшылар
сарапшылар популацияның
популацияның араласуы
араласуы
бойынша
бойынша зерттеулерді
зерттеулерді қолданады.
қолданады. Мысалы,
Мысалы, кариестің
кариестің алдын
алдын алу
алу
үшін
үшін алдын
алдын алаала суды
суды фторидтеу.
фторидтеу. Популяциялық
Популяциялық профилактикалық
профилактикалық
араласу
араласу деп
деп те те аталады.Бұл
аталады.Бұл популяция
популяция деңгейіндегі
деңгейіндегі далалық
далалық
сынақты
сынақты кеңейтілген
кеңейтілген түрі.
түрі.

Шаблоны презентаций с сайта presentation-creation.ru
Тарихқа шолу
1897
1897 жылы
жылы Роберт
Роберт Кох
Кох пен
пен Эмиль
Эмиль фон
фон Берингтің
Берингтің шәкірті
шәкірті дат
дат дәрігері
дәрігері және
және ғалымы
ғалымы
Иоганнес
Иоганнес Андреас
Андреас Гриб
Гриб Фибигер
Фибигер дифтерия
дифтерия бойынша
бойынша докторлық
докторлық диссертациясымен
диссертациясымен жұмысжұмыс
істеу
істеу кезінде
кезінде терапевтік
терапевтік агенттің
агенттің алғашқы
алғашқы клиникалық
клиникалық бақыланатын
бақыланатын сынамасын
сынамасын жүргізді.
жүргізді.
(Беринг
(Беринг жасаған
жасаған дифтерия
дифтерия сарысуына).
сарысуына). Сонымен
Сонымен қатар,
қатар, алғаш
алғаш рет
рет салыстыру
салыстыру топтарын
топтарын құру
құру
науқастарды
науқастарды госпитализациялау
госпитализациялау күніне
күніне сәйкес,
сәйкес, аздаған
аздаған дәрежеде
дәрежеде ғана
ғана кездейсоқ
кездейсоқ болды.
болды.
Копенгагендегі
Копенгагендегі Дания
Дания мемлекеттік
мемлекеттік «Сарысулар
«Сарысулар институтының»
институтының» қызметкері
қызметкері Торвальд
Торвальд
Мадсен
Мадсен профилактикалық,
профилактикалық, толықтолық жасушалы
жасушалы көкжөтелге
көкжөтелге қарсы
қарсы вакцинаның
вакцинаның далалық
далалық
бақыланатын
бақыланатын сынақтарының
сынақтарының нәтижелерін
нәтижелерін алғаш
алғаш рет
рет анықтаған.
анықтаған. Сынақ
Сынақ 1923-1924
1923-1924 жылдардағы
жылдардағы
Солтүстік
Солтүстік теңіздегі
теңіздегі Фарер
Фарер аралдарында
аралдарында көкжөтел
көкжөтел эпидемиясы
эпидемиясы кезінде
кезінде жүргізілді.
жүргізілді.
Вакцинацияланған
Вакцинацияланған және және вакцинацияланбаған
вакцинацияланбаған адамдарда
адамдарда көкжөтелмен
көкжөтелмен аурушаңдық
аурушаңдық бірдей
бірдей
болғанымен,
болғанымен, вакцинацияланғандарда
вакцинацияланғандарда ауруауру әлдеқайда
әлдеқайда қалыпты,
қалыпты, сондықтан
сондықтан вакцина
вакцина тобындағы
тобындағы
өлім-жітім
өлім-жітім айтарлықтай
айтарлықтай төмен
төмен екендігі
екендігі анықталды.
анықталды.
Өткен
Өткен ғасырдың
ғасырдың бірінші
бірінші жартысында
жартысында ғана
ғана атақты
атақты ағылшын
ағылшын статистикі
статистикі Брэдфорд
Брэдфорд Хилл
Хилл
пациенттерді
пациенттерді топтарға
топтарға рандомизациялау
рандомизациялау кездейсоқ
кездейсоқ сандар
сандар кестесіне
кестесіне негізделген
негізделген әдісті
әдісті жасады.
жасады.
Эксперименттік зерттеулерді жоспарлаудың әртүрлі нұсқалары бар, олар келесі
факторлармен анықталады
1. Зерттелетін әсерді салыстыру
2. Кездейсоқ таралу
3. Бетперделік процедуралар
Эксперименттік зерттеудің және нәтижелерді статистикалық талдаудың негізгі
кезеңдері:
4. Әдебиеттерді талдау.
5. Зерттеудің негізгі мақсаты мен міндеттерін анықтау.
6. Жұмыс гипотезасын тұжырымдау.
7. Зерттеу әдістемесін жасау
J. L. Fleiss формуласы зерттеуге қосылатын қатысушылардың іріктеме көлемін
есептеу үшін пайдаланылады.
мұндағы: n – әр топқа енгізілетін қатысушылар саны;
С – альфа қатесінің қажетті мәніне және зерттеудің
статистикалық қуатына тәуелді коэффициент.Стандартты
медициналық зерттеулерде 80% қуат көрсеткіштері және
5% альфа қателері пайдаланылады, бұл кезде коэффициент
мәні 7,85 тең; pc – бақылау тобындағы оқиғаның пайда болу
жиілігі (ықтималдылығы); pe – әсер ету тобындағы
оқиғаның пайда болу жиілігі (ықтималдылығы); qc = 1 –
дана; qe = 1 – pe; d = |pc – pe| - санның модулі
пайдаланылғандықтан, бұл көрсеткіштің оң мәні әрқашан
формулаға ауыстырылады.
Есеп-1
Стандартты химиотерапиядан кейін бір жыл ішінде
зерттелетін аурудың қайталану көрсеткіші 40% (0,4)
болатыны әдебиеттерден белгілі деп есептейік. Жаңа
химиотерапия режимін клиникалық тиімді деп санаймыз,
егер емдеуден кейін бір жыл ішінде қайталану көрсеткіші
20% (0,2), яғни стандартты терапиямен салыстырғанда 2
есе төмен болса.
Сонымен, ұсынылған формула бойынша әр топтағы
науқастардың саны келесідей есептеледі:
Осылайша, стандартты емдеу режимімен салыстырғанда
жаңа химиотерапия режимін қолдану кезінде аурудың
қайталану ықтималдығының статистикалық маңызды
төмендеуін (40%-дан 20%-ға дейін) анықтау үшін зерттеу
әрбір бақылауға 92 адамды қосуды талап етеді. Яғни іріктеу
көлемі 184 адам болады. Пациенттердің зерттеуден бас
тарту мүмкіндігін ескере отырып (науқаспен байланысын
жоғалту, бақылау мен емдеуден бас тарту, өлім және басқа
да себептер) әрбір топта сынаманы 25%-ға көбейткен жөн
болар еді.
• Бұл гипотезалық зерттеудің нәтижелері 1-кестеде келтірілген
(негізгі топтағы 96 пациент және бақылау тобының 102 пациенті
зерттеуді аяқтады).
Аурудың Ауру Барлығы
қайталануы бар қайталанбаған
науқастар саны науқастар саны
Негізгі топ (жаңа 21 75 96
химиотерапия
режимі)
Бақылау тобы 39 63 102
(стандартты
химиотерапия
режимі)
Барлығы 60 138 198
Уақыт осьі
Бақылауға алынған Нәтиже бар

Нәтиже жоқ
Таңдама

Нәтиже бар

Нәтиже жоқ
Салыстыру үшін

Бақыланатын эксперименталды зерттеу дизайны
Қосу/алып тастау критерийлері пациентті клиникалық
сынаққа қабылдауға болатын сипаттамалар болып табылады.
Мұндай сипаттамаларға жыныс, жас, белгілі бір ауру, кезең мен
ұзақтығы, алдыңғы емдеу ерекшеліктері және т.б.
Әдебиеттер

1. Aschengrau A., Essentials of Epidemiology in Public Health, 3rd
Edition, 2008. Глава 7
2. Basic epidemiology / R. Bonita, R. Beaglehole, T. Kjellström. 2nd
edition., 2006, глава 3
3. Общая эпидемиология с основами доказательной медицины,
Покровский В.И. и др, 2012, 252-266 стр
4. Эпидемиология, Н.И. Брико, В.И. Покровский и др. 2015, 61-64
стр
Назарларыңызға рақмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Клиникалык зерттеулерді жоспарлау

Мәліметтерді талдау

Себепті тергеу

Психологияның табиғи және гуманитарлық мәні

Химиялық эксперименттің түрлері

Әдістемені әзірлеу

Психологиялық зерттеудің әдістемесі

Әдістанымның жалпы сипаты

ХИМИЯ ҒЫЛЫМДАРЫ ИНСТИТУТЫ

Зертханалық жануарларды пайдалану тәсілдері және виваримен танысу

Пәндер