Эмпирикалық зерттеу әдістері

Презентация қосу

ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ
ӘДІСТЕРІ ЖӘНЕ
ОЛАРДЫ ҚОЛДАНУ

Орындаған: Кожаханова
Назерке
Ғылыми химия
1. Ғылыми зерттеу жұмыстарының
әдістері мен тәсілдері

Әдіс (грек тілінен- бір нәрсеге дейін)
– Жалпы алғанда, ол мақсатқа жету
құралын, құбылысты зерттеу тәсілін,
ғылыми білімге жүйелі көзқарас
орнатуды білдіреді.
Ғылыми әдіс – құбылыстардың өзара
байланысын мен дамуын, зерттеудің
мақсаты мен міндеттеріне қол жеткізу
тәсілі.
Зерттеу әдістемесі –кез
келген зерттеуді жүргізудің
әдістерін және сол әдістерді
қолдану ережелерінің жүйесі.
Эмпирикалық зерттеу әдістері

Бақылау – зерттеу объектілерінің
объективті заттары мен құбылыстарын
жүйелі, мақсатты қабылдау болып
табылады.
Салыстыру - бұл объектілерді немесе
құбылыстарды, олардың арасындағы
ұқсастықтарды немесе
айырмашылықтарды анықтау, сондай-ақ екі
немесе одан да көп зерттеу объектілеріне
тән болуы мүмкін немесе ортақ қасиеттерін
табу мақсатында болатын процесс.
Жалпылау - жеке білімнен жалпыға
немесе аз жалпы білімнен жалпыға
өтудің логикалық процесі, сонымен
қатар психикалық әрекеттің өнімі,
объективті құбылыстардың жалпы
белгілері мен қасиеттерін көрсету
формасы.
Өлшеу – өлшем бірлігі арқылы белгілі
бір шаманың сандық мәнін анықтау.
Эксперимент\Тәжірибе – бақыланатын немесе жасанды
түрде жасалған жағдайларда зерттелетін құбылыстар
туралы білімді апробациялау.
Эксперимент жүргізіледі:
- қажет болған жағдайда объектінің бұрын белгісіз
қасиеттерін табу;
- теориялық құрылымның дұрыстығын тексеру кезінде;
- құбылысты көрсету кезінде.
Объектіні эксперименттік зерттеудің бақылаумен
салыстырғандағы артықшылықтары:
эксперимент кезінде негізгі процесті жасыратын жанама
факторларды жойып, құбылысты «таза түрінде» зерттеуге
болады;
эксперимент жағдайында объектілердің қасиеттерін
зерттеуге болады;
экспериментті қайталау мүмкіндігі бар, яғни сынақты
қанша қажет болса, сонша рет өткізу.
Материалды жинаудың және оны
алғашқы жүйелеудің бірінші кезеңінде
келесі әдістер қолданылады:
сауалнама (сауалнама, сұхбат, тестілеу),
сараптамалық бағалаулар,
зертханалық тәжірибелер.
Зерттеудің екінші кезеңінде алынған
мәліметтерді өңдеу, талдаудың сандық және
сапалық көрсеткіштерінің тәуелділігін орнату,
олардың мазмұнын түсіндіру әдістері
қолданылады.
Бұл кезеңде статистикалық талдау әдістері кеңінен қолданылады:

Корреляциялық талдау – тәуелсіз айнымалылар арасындағы
байланысты зерттеу процедурасы. Бұл шамалар арасындағы байланыс
байқалатын өзгерістердің өзара сәйкестігінде. Корреляция
коэффициенті есептеледі.

Факторлық талдау бірнеше критерийлер бойынша айнымалылардың
көп өлшемді байланыстарын орнатуға мүмкіндік береді.

Импликация шкаласының әдісі – алынған мәліметтерді өлшеу мен
бағалаудың, белгілердің саны немесе қарқындылығы бойынша
бағалаудың көрнекі түрі.
Эмпирикалық және теориялық
деңгейдегі зерттеу әдістері
Абстракция (латын тілінен аударғанда назар
аудару деген мағынаны білдіреді) заттар мен
құбылыстардың жансыз, қосалқы белгілерінен,
олардың арасындағы байланыстар мен
қатынастардан және зерттеушіні қызықтыратын
бірнеше аспектілерді таңдап алудан ойша
алшақтау.
Сәйкестендіру – теңдік сияқты қатынастармен
байланысты объектілерді арнайы классқа
біріктіру арқылы ұғымдарды қалыптастыру
(объектілердің кейбір жеке қасиеттерінен
алшақтау)
Оқшаулау – объектілермен ажырамас байланысқан
қасиеттер мен қатынастарды бөлектеу және оларды
белгілі бір атаулармен белгілеу;
Конструктивтік – нақты объектілер шекарасының
белгісіздігінен алшақтау (үздіксіз қозғалыстың тоқтауы);
Нақты шексіздік – шексіз жиынның қалыптасу процесінің
толық еместігінен (және толықтығынан), оны барлық
элементтердің толық тізбесімен нақтылаудың мүмкін
еместігінен (мұндай жиын бар деп есептеледі);
Потенциалды іске асыру - уақыт пен кеңістіктегі өмірдің
шектеулі ұзақтығына байланысты адам мүмкіндіктерінің
нақты шегінен алшақтау (шексіздік қазірдің өзінде әлеуетті
мүмкін болып табылады).
Талдау – объектіні жан-жақты
зерттеу мақсатында оны бөліктерге
бөлуге мүмкіндік беретін таным әдісі.
Синтез - керісінше, объектінің жеке
бөліктерін бір бүтінге біріктірудің
нәтижесі.
Индукция – бұл жекеден жалпыға,
жеке фактілерден жалпылауға дейінгі
қорытынды, бұл кезде сынып
объектілерінің бір бөлігі туралы білім
негізінде тұтас класс туралы
қорытынды жасалады.
Дедукция – жиынның белгілі бір
элементі туралы қорытынды бүкіл
жиынның жалпы қасиеттері туралы
білім негізінде жасалатын қорытынды.
Модельдеу – зерттеу құралы ретінде модельді
пайдалануға негізделген білім объектілерін (тікелей
зерттеу мүмкін емес, қиын немесе орынсыз) ғылыми
зерттеудің жанама әдісі.
Модельдеудің мәні зерттелетін объектіні осы мақсат
үшін арнайы жасалған басқа объектімен ауыстыру
болып табылады. Модель деп зерттеу объектісін
бейнелейтін немесе жаңғырта отырып, оның өзі білім
объектісі туралы ақпарат көзі болатындай оны
алмастыра алатын ойдан шығарылған немесе
материалды түрде жүзеге асырылған жүйе.
Модельдер зерттелетін құбылысқа, процеске
байланысты физикалық, математикалық, табиғи болуы
мүмкін.
Теориялық зерттеу әдістері

Абстрактіліден нақтыға көтерілу – ғылыми
танымның бір түрі. Бұл әдіс бойынша ойлау
нақтылықтағы нақтыдан ойлаудағы
абстрактіліге және одан ойлаудағы нақтыға
қарай бастау алады.
Идеализация әдісі – шындықта жоқ немесе іс
жүзінде жүзеге асыру мүмкін емес объектілерді
ойша құрастыру. Идеализацияның мақсаты:
нақты объектілерді олардың кейбір өзіне тән
қасиеттерінен айыру және бұл объектілерге
белгілі бір нақты емес және болжамдық
қасиеттерді беру (психикалық).
Формализация – математика тілі
сияқты жасанды тілдерді пайдалана
отырып, олардың құрылымын белгі
түрінде көрсету арқылы әртүрлі
объектілерді зерттеу әдісі.
Жалпы ғылыми әдістер
зерттеудің тарихи-логикалық әдістері
зерттелетін объектіні өзінің барлық
объективті нақтылығымен ойша жаңғыртуға,
оны дамытуда ұсынуға және түсінуге
мүмкіндік береді.
математикалық әдістер (масштабтау және
бағалау);
аксиоматикалық әдістер;
статистикалық әдістер.

Ұқсас жұмыстар

Эмпирикалық әдіс - деректер жинау, сұрыпталған айғақтарды ғылыми жүйеге келтіру

Педагогикалық зерттеу әдістері

Әдістеме деңгейлері

Зерттеудің теориялық және эмпирикалық әдістері

Ғылыми зерттеу, оның эмпирикалық зерттеуден айырмашылығы

ЭМПИРИКАЛЫҚ ӘЛЕУМЕТТАНУ

ТАҒАМ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ ФАКУЛЬТЕТІ

Ғылыми зерттеулердің әдісі

Әлеуметтанулық зерттеулер

ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Пәндер