Мәліметтер қорымен жұмыс

Презентация қосу

Жоспар:
І. КІРІСПЕ.

. ІІ. ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН ЖОБАЛАУ, ЖАЛПЫ ТҮСІНІК
- Деректер моделі және түрлері
-Кестелерді байланыстыру және байланыс түрлері
-Деректер қорын басқару жүйесі (ДҚБЖ) ақпараттарды кестелік өңдеу
ІІІ. ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН ҚҰРУ
- Кесте құру
- Сұраныс (Запросы) құру
- Форма құру Есептер (Отчеты) жасау
- Макрокомандалар құру
Кіріспе.
Microsoft Access жүйесінің деректер қорын жобалауға да және оны пайдалануға да
ыңғайлы жақсы мүмкіндіктері бар. Access-ті қолданбалы программалар ішіндегі
қолдануға арналған ең қолайлы құрал болып табылады.
Деректер қорының маңыздылығы ол мәліметтер қорын енгізіп, сол мәліметтерден
керекті мәліметтерді тез және оңай алу үшін қолданады құру негізінде деректер қорын
басқару жүйесінің қолдану аясы кең, оның мәнінің жоғары болуын және қазіргі кезде
мәліметтерді сақтау және өңдеу жұмыстарын соңғы жылдарда шыққан программалық
өнімдер арқылы жылдам әрі тиімді ұйымдастыруға болатынын анықтау.
Access терезесімен жұмыс істеуіне бағытталған, өте қолайлы программа болып
табылады. Access кестелері, формалар, сұраныстар, есептер, макростар және
модульдер сияқты мәліметтер базасының объектілерімен жұмыс істейді.Осы мақсатқа
жетудегі негізгі міндеттері төмендегідей:
1) Деректер қорын басқару жүйесінің негізін ашу;
2) Деректер қоры теориясымен танысу және ДҚБЖ түрлерін қарастырып, олардың
ішінен жүйе құру үшін ең тиімді болып табылатынын таңдап алу;
3) Microsoft Access деректер қорын басқару жүйесінде «Хирургия бөлімі» қосымшасы
бойынша мәліметтер қарастыру;
4) Microsoft Access – те кестелер, сұраныстар, формалар, арқылы ақпараттық жүйе
құру.
ДЕРЕКТЕР ҚОРЫ.
Деректер қоры дегеніміз – мәліметтерді сақтауға арналған ұйымдасқан құрылым. Бұл деректер
қорының құрылымына ақпаратпен қатар, оларды ұйымдастыруға, қолдануға арналған тәсілдер
мен әдістер кіреді

1)Ғылыми зерттеуге
арналған;

ДК пайдалануы
2)Автоматталған бойынша келесі 3)Ұйымдастырушы
жобаларға басқарудағы
класстарды бөліп ақпараттық жүйелер;
арналған;
айтуға болады:

4)Техналогиялық
процессорды баспаға
арналған.
Деректер моделі мен түрлері.

Негізгі.
Қосымша

2. Желілік Реляциялық
Иерархиялық
модель - модель
модель -

1. бъектіге
Постреляциялы Көп өлшемді
бағытталғ
қ модель модель
ан модель
кестенің әрбір элементі –
деректердің бір элементі;

Реляциондық үрдіс.
«Реляциондық» термині
(латын тілінен relatio – кестеде барлық өрістер дара болып
қатынас) табылады, яғни бір түрге ие болады;
Қатынас деп –картеж
деп аталатын элементтер
жиынын айтады,
қатынасты бейнелеудің
көрнекті формасы екі
кестеде бірдей жазбалар болмайды;
өлшемді кесте болып
табылады.
Бұндай кестенің әрбір
жолын жазба, ал
бағанын өріс дейміз.
Деректердің әрбір өріс бірегей атқа ие болады;
реляциондық үрдісі
келесі қасиеттерге ие
болады

кестедегі жазбалардың тәртібі еркін
бола алады, және деректер түрінің
өрістер санымен сипатталады;
Иерархиялық үрдіс.
Жалпыдан дараға тәуелді болып орналастырылған және төңкерілген ағаштар (графтар) түзетін
элементтер жиынтығын болып тбылады. Қандайда бір программалау тілінде иерархиялық
деректер қоры құрылымын есептеу үшін тармақ мәліметтер типі пайдалынылады.
Түйін деп иерархияның берілген деңгейінде орналасқан элементтің ақпараттық үрдісі.
байланыстар,
• түйіндер,
• деңгейлер сияқты праметрлермен сипатталады.

Иерархиялық үрдіс деректерінің қасиеттері келесідей:

Төменгі деңгейдегі бірнеше түйін жоғары Иерархиялық ағаш басқа ешқандай бастауға
деңгейдегі тек бір ғана түйінмен тәуелсіз емес бір ғана бастауға (түбірге) ие
байланысты. болады.

Әрбір түйіннің өз аты (идентификаторы) Түпкі жазбадан неғұрлым дара деректер
болады. жазбасына бағытталған тек бір ғана жол бар.
Желілік үрдіс.
Мәліметтердің элементтерінің еркін графтар түріндегі өзара байланысын білдіреді. Желілік
деректер қорының схемасын сипаттауға екі тип пайдалынылады:
o жазба және
o байланыс.
Иерархиялыққа ұқсас, бірақ олардың ара қатынасы түбегейлі басқа. Желілік үрдісте әр түрлі
деңгейдегі элементтердің арасында еркін байланыс қолға алынған .
Программалау қажеттілігі шағын бизнесте әрқашан деректер қорын кеңінен енгізуді
ұстанды.
Ірі мекемелер арнайы жүйелерді программалауға өз қалауынша тапсырыс жасай алды.
Кіші мекемелер көбінесе бұндай есептерді шешпес бұрын оны дұрыс құрастыра да
алмады.
Бұл программаның бұрынғы версиялары Access 2.0, Access 95 және Access 97 сияқты
нөмірлерге ие болды. Қазір MS Access 2007 атты cоңғы версиясы 2007 жылғы Office
пакетінің құрмына жатады.
ДЕРЕКТЕР МОДЕЛІНІҢ
ҚОСЫМША ТҮРЛЕРІ.

.Постреляциялық модель -
Кестенің жазбаларында
.
Объектіге бағытталған
модель.
Объектіге бағытталған
Көп өлшемді модель –
Ол көп жүйелерге талдау жүргізу
және шешім қабылдау үшін
сақталған мәліметтердің ақпаратты жедел өңдеуге
бөлімбеушілік шектеуін модель тармақталған
түрінде беріледі. мүмкіндік береді.
алып тастайтын кеңейтілген
реляциялық моделі болып Объектіге бағытталған Қордағы мәліметтерді
табылады. деректер қорының қарастыратын көп өлшемді тәсілі
логикалық құрылымы реляциялық деректер қорын
Көп мәнді, яғни мәндерді сырттай иерархиялы пайдаланылады.
ішкі мәліметтерден құралған деректер қорына ұқсас.
өрістерден тұрады Обьектіге бағытталған деректер
қоры құрамына тармақ түрінде
берілген мәліметтер.
Кестелерді байланыстыру және байланыс түрлері:
Кестелерді байланыстырудың
- негізгі және
-қосымша кестелері болады.
Жалпы жағдайда екі кесте арасында келесі 4 негізгі байланыстар түрі орнатылуы
мүмкін:

1:1 –
К:1 –
Негізгі және 1:К – К:К –
қосымша Негізгі кестенің Бір немесе Негізгі кестенің
бірнеше негізгі
кестелердің бір жазбасы бірнеше
кестенің
өрістері кілтті қосымша жазбалары
жазбаларының
болған жолдарда жазбаның қосымша
бір жазбасы
құрылады және бірнеше жазбаға кестенің бірнеше
сәйкес келсе, оны
мұндай екі сәйкес келген жазбаларына
бірдің көпке
кестенің кілттік кезде сәйкес келгенде
байланысы деп
өрістің мәндері орындалады; орындалады
атайды;
қайталанылады;
КЕСТЕ АРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТЫҢ
СХЕМАСЫ

Тапсырыстар кестесіндегі кілт өрісі – тапсырыстар коды болады.
Онда кім, қашан, қандай бағаға нені тапсырғаны туралы айтылады.
Бұнда тағы да қай жұмысшы тапсырманы іске асырғаны туралы білуге болады.
Бір жұмысшы көп тапсырманы қабылдай алмағандықтан тапсырыстар кестесінде
қызметкер коды өрісі не бірегей, не кілт өрісі бола алмайды,
бірақ та қызметкер кестесінде бұл өріс бірегей болады. Мұндай кестелерді
реляциялық қатынасты байланысқан кестелер деп аталады.
Сәйкесінше, байланысқан кестелермен жұмыс жасай алатын басқару жүйелерін
реляциондық ДҚБЖ деп атайды, ал деректер схемасын техникалық әдебиеттерде
реляциондық қатынасты схема деп атайды
• Деректер схемасын жасап болғаннан кейін, техникалық тапсырманың «қағаздық»
кезеңі бітеді
Кестелер арасындағы
байланыс келесі
мүмкіндіктерді береді:

Байланыс
қасиеттерін орнату
Негізгі кестенің кілт үшін деректердің Онда байланысқан
Кілт өрісіндегі өрісіндегі схемасы терезесінде кестелердің аттары
мәліметтердің мәліметтерді екі кестенің және байланысқа
өшірілу немесе өшіргенде немесе өрістерін қосатын қатысатын
өзгеру мүмкіндігін өзгерткенде онымен сызықты ерекшелеп өрістердің аттары,
болдырмау, егер байланысқан алу керек, оның сонымен қоса
онымен басқа кестелердің үстінде оң мәліметтердің тұтас
кестелердің кез өрістерінде сәйкес батырмамен басып болу шартын
келген өрістері мәліметтердің ашылған контекстік қамтамасыз ететін
байланысты өшірілуі немесе менюде басқару элементтері
болады; өзгеруі автоматты байланыстардың көрсетілген;
түрде болады; өзгеру терезесі
ашылады.
Кестелер арасындағы
байланыс келесі
мүмкіндіктерді береді:

Егер онымен қоса байланысқан
өрістерді
Егер мәліметтердің - каскадты жаңарту және
тұтастығын Деректер қорын
қамтамасыз етуде - байланысқан жазбаларды алдын ала жобалау
ғана жалауша каскадты өшіруде жалаушалар осы кезеңде
қойылса, онда қойылса, аяқталады және келесі
негізгі кестенің кілт онда сәйкесінше негізгі кестенің кезеңде оны тікелей
өрісінде кілт өрісінде өшіру және өзгерту компьютерде іске
мәліметтерді операцияларына рұқсат етіледі, асыру басталады
өшіруге болмайды; бірақ ол автоматты түрде
байланысқан кестеде өтеді.
Осылайша, кестелер арасындағы
реляциондық байланысты құру
-бір жағынан мәліметтерді
қорғауын,
-ал екінші бір кестеге өзгерту
енгізгенде, бірнеше кестелердің
автоматты өзгеруін береді
Деректер қорын басқару жүйесінде қатынастарға амалдар орындау үшін екі
топ пайдаланылады:

1)Реляциялық алгебра
барлық әрекеттердің 2. Реляциялық есептер
нәтижелерінің қатынастары болып Реляциялық есептердің негізі
табылады. Реляциялық алгебра матеметиклық логикалық бөлігі
тілі процедуралық болып болып табылады..
табылады

Қатынастарға орындалатын амалдарды топқа бөледі:
1)Жиындарға қолданылатын амалдар,олар біріктіру, қиылыстыру, бөлу,
декарттық көбейту
2) Қолданатын арнайы амалдар, олар жобалау, біріктіру және таңдау. Осы
амалдардың жиынтығы толық қатынастардың алгебрасын береді.
ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН ІСКЕ ҚОСУ.

Microsoft Office
1. БАСТАУ → БАҒДАРЛАМА→
Access

Microsoft Microsoft
2. БАСТАУ → БАҒДАРЛАМА
Office – Office Access

ЖАНАМА ҚҰРУ Microsoft Office
3. МӘЗІР Access
« Бағдарламаның алғашқы экраны » терезесінде «Жаңа мәліметтер қоры» белгісін
шерту. «Жаңа мәліметтер қоры» терезесінде
- файлдың атын енгізіңіз және
- мекен жайын көрсетіңіз.
Алғашқы экранның
оң жағында жақын арада пайдаланылған мәліметтер қорының тізімі орналасады
Сіз жаңа мәліметтер қорын құрған кезден бастап, ол бұл тізімді толықтырады.
Егер «Басқалар» пунктінде тышқанды шертсеңіз, өзіңіздің мәліметтер қорыңызды
таңдап алуға болатын, файлдарды ашуға арналған стандартты терезе пайда болады.
«Жасаңыз» терезесін шерткеннен соң, біраз уақыт өткеннен кейін Access 2007
жұмыстық экраны пайда болады
Access
2007
Кестелер
режимі.

Бастысы.
Бұл жерде кестелерді
• іздеуді,
• сүзгілеуді,
• сорттауды,
• жазбалармен жұмыс істеуді, сол сияқты мәліметтерді көрсетуді таңдауды,
• алмастыру буферімен және
• шрифтің параметрлерін қою операцияларын жүргізуді қамтамасыз ететін
негізгі командалар "тіркелген
Кестелер –
деректер
қорының негізгі
объектілері. Онда
деректер Сұраныстар –
Модульдер – Visual деректерді өңдеуге
Basic for Application сақталады.
арналған арнайы
тілінде сипатталған құрылымдар.
программалық сұрыптауға,
процедурлар. сүзгілеуге, өзгертуге,
біріктіруге,.

ДЕРЕКТЕР
ҚОРЫНЫҢ
ОБЬЕКТІЛЕРІ.

Макростар – бұл Формалар
қайталанатын (Қалыптар) –
операцияларды объектісінің
орындайтын ең көмегімен қорға
қарапайым жаңадан деректерді
автоматтандыру Есеп берулер – бұл қосуға немесе бар
құралдары. формалардың деректерді көруге
(қалыптардың) болады.
керісіншесі. Олардың
көмегімен деректер
тұтынушы үшін қолайлы
түрде беріледі.
ҚҰРУ
Атауына байланысты, бұл тіркемеде мәліметтер қорының негізгі құрылымдық
элементтерін
кестелер,
формалар,
есептер және
сұраныстар, құруды қамтамасыз ететін командалар орналасады.
Нақтысында, дәл осы тіркеме мәліметтер қорының негізгі компаненттерін құру
ісінде анықтауыштық рөл атқарады.
Сыртқы мәліметтер.
Бұл тіркемедегі командалар,
мәліметтерді импорттау-экспорттауды ұйымдастыруды,
сол сияқты мәліметтерді жинауды ұйымдастыруды қамтамасыз етеді

Мәліметтер қорымен жұмыс.
Бұл тіркемеде орналасқан командалар құрылған мәліметтер қорын қолдауды
қамтамасыз етеді, яғни
макростарға енуді,
мәліметтер қорының әртүрлі элементтерін бейнелеу-жабуды,
мәліметтердің орын ауыстыруын,
сол сияқты мәліметтер қорын қолдаудың басқа да операцияларын қолдауды
қамтамасыз етеді
Сұраныстар
Деректерді өңдеу үшін арналған арнайы құрылғы. Сұраныстардың көмегімен
деректерді
сұрыптауға,
сүзгілеуге,
өзгертуге, яғни өңдеуге болады.
Сұраныстың негізгі қызметі – кестелерді байланыстыру және деректерді таңдап
алу. Бұл жерде бірнеше кестедегі деректерді өзара байланыстыруға болады.
Көптеген ДББЖ сұраныстырдың келесі түрлері қолданылады:

Сұраныстырдың келесі түрлері
қолданылады:

таңдама бойынша өзгермелі сұраныс қиылысқан
сұраныс деректерді сұраныстар
кестедегі орналастыру немесе статистикалық параметрлері
деректерді өзеріссіз өзгерту (деректерді есептердің бар
қалдырып, форма кірістіру, жою, нітижелерін сұраныстар
немесе кесте жаңарту) үшін көрсету үшін
түрінде болады; арналады; арналған;
Қарапайым сұраныс құру үшін келесі әрекеттерді орындаңыз:

• Ауысулар облысында, оның негізінде сұраныс құрылатын, кестені бөліп алыңыз.
• Бұл кестеге, оның негізінде сұраныс құруға болатын, деректер енгізіңіз.
• Құру қосымшасына өтіңіз, Басқалар тобын таңдап алыңыз, одан кейін
• Сұраныстар шебері пиктограммасында шертіңіз.

• Жаңа сұраныс шеберінің бірінші терезесінде сұраныстың түрін таңдап алыңыз, .
Формалар.

• Қажетті кестелерді құруды аяқтағаннан кейін формалар енгізуге болады,
олардың көмегімен қарапайым қолданушылар іске асыра алатын, деректерді
кестеге енгізу мен өзгертулер жүргізіледі, сонымен бірге формалар деректерді
енгізуді өте жылдам атқарады.

Формаларды құру
Access 2007-де формаларды әртүрлі әдістермен құруға болады.
Форма батырмасын қолданып, жаңадан бастаған қолданушы тышқанды бір
рет шерту арқылы форма құруына болады. Бұл тәсілді қолдану кезінде
деректер қоры көздерінің барлық өрістері формаға орналасады. Сіздердің
құрған формаларыңызды үлгі немесе құрастырушы (конструктор) режимдерін
пайдалана отырып, практикалық мақсаттарда пайдалануға немесе өзгертуге
болады.
Форма командасын пайдалана отырып, форма құру
үшін келесі әрекеттерді орындаңыз:
• Ауысулар облысына өтіп
• содан кейін деректері бар кестені немесе сұранысты тышқанмен шертіп,
• осының негізінде форма құрылады.
• «Құру» қосымшасына өтіп,
• «Формалар» топтамасын таңдап алып, содан кейін
• «Форма» пиктограммасында тышқанды шертеді.
• Аздаған үзілістен кейін Access 2007 форма құрады және оны форма
режимінде бейнелейді (7-сурет). Бұл режимде қала отырып, деректерді бір
мезгілде көрсету кезінде форма құрылымына өзгертулер енгізуге болады.
Бөлінген Формалардың құрылуы
«Бөлінген формалар» атты жаңа бір формасы пайда болды. Бұл формалардың
арқасында екі деректер көрінісі қамтамасыз етіледі:
• формалар режимінде және
• кестелер режимінде.
Бөлінген форманы құру үшін келесі іс-әрекеттерді орындаңыз.
Ауысулар облысына өтіп содан кейін деректері бар кестеде немес сұраныста
тышқанды шертіңіз, осының негізінде бөлінген форма құрылады.
Құру қосымшасына өтіп, Формалар тобын таңдаңыз, содан кейін Бөлінген
форма пиктограммасында тышқанды шертіп.
Аздаған үзілістен кейін Access форма құрады және оны алып жүруші кестемен
бірге макет режимінде бейнелейді.
Формалар шеберінің көмегімен форма құру
Форма шеберін пайдалана отырып, біршама өзгергіш форма құруға болады, және
де құру үрдісі кезінде тікелей топтастыру тәсілін және деректердің сортталуын
анықтауға болады, сол сияқты кестелер мен сұраныстардың ара қатынастары
алдын ала анықталған жағдайда формаға бірнеше кестелер мен сұраныстар
өрістерін енгізуге болады.
Форма шеберінің көмегімен форма құру үшін келесі іс-әрекетті орындаңыз:
• Ауысулар облысына өтіңіз, содан кейін деректері бар кестеде немесе
сұраныста тышқанды шертіңіз, осының негізінде форма пайда болады.
• «Құру» қосымшасына өтіңіз, «Форма» тобын таңдап алыңыз, содан кейін
ашылған мәзірден «Формалар шебері» пунктін таңдап алып, «Басқа
формалар» пиктограммасында тышқанды шертіңіз.
РЕЖИМДЕР.
• Формалар режимі. Қарапайым формалар құрылатын және түзетілетін
стандартты режим. Бұл режимді таңдап алу кезінде Негізгі қосымшасы
бейнеленеді, жұмыстық экранның сол жақ бөлігінде ауысулар облысы, ал
орталық бөлігінде ертеректе анықталған барлық өрістерімен бірге форма
көрінеді.
• Макет режимі. Орташа дайындығы бар пайдаланушыларға арналған бұл
бөлімде, сіз формалар өрісінің қасиеттерін өзгертуге (жұмыстық экранның оң жақ
бөлігінде қасиеттер терезесі бейнеленеді), формалар өрісінің пішімін
анықтауға ,сол сияқты Автоформа командалар тобындағы формалар макетін
толығымен өзгерте алуға мүмкіндік аласыз.
•
Есеп беру
Есептеу өте қарапайым (кәдімгі тізім) және өте күрделі болуы мүмкін. Кез келген
есептеулер нәтижелерін құру деректер көзін анықтаудан басталады. Екінші этапта
интерактивті режимде есеп беруді «құрастыруды» қамтамасыз ететін, есеп беру шеберін
пайдалануға болады.
• Есептеуді «Құру» қосымшасындағы «Есеп беру» тобының «Есеп беру»
командасының көмегімен құруға болады. Бұл кезде қосымша ақпараттардың
қажетінсіз–ақ есеп берудің кідіріссіз құрылуы жүзеге асырылады. Сонымен бірге
бұл есеп беруге қордағы кестелер мен сұраныстардың барлық жазбалары енеді.
• Ауысулар облысына өтіңіз, содан кейін «Есеп беруді» құру үшін пайдаланылатын
кестеде немесе сұраныста тышқанды шертіңіз.
• «Құру» қосымшасына өтіңіз, содан кейін «Есеп беру» тобының «Есеп беру»
пиктограммасында тышқанды шертіңіз.
• Бұл кезде тез арада есеп беру құрылады
• Енді пернесін басып есеп беру
нәтижесін сақтап қойыңыз. Сол үшін жазба көзі
болып табылатын есептеу нәтижесі мен кестені
жабу керек.
ҚОРЫТЫНДЫ
Деректер қорын құру барысында Microsoft Access мүмкіндіктерінің шектеусіз көп
екеніне көз жеткіздік. Оны құру да көптеген ДҚБЖ бойынша білімді керек еткені
сөзсіз. Бірақ нәтижесі айтарлықтай жоғары және қандай да болмасын кез-келген
саланы қамтитыны, сапалы өнім алуға болатыны айқын. Ол мәліметтерді енгізіп,
тиімді әрі жеңіл пайдалануға арналған.
• Деректер қорын құру барысында оны неғұрлым әмбебап, түсінікті қолдануға
ыңғайлы етіп шығаруға болады. Сол үшін жүйенің объектілері анықталып,
олардьң арасындағы байланыстар орнатылды, әр түрлі кестелерге ыңғайлы
формалар құрылды.
• «Компьютерлік орталық» қосымшасын құру негізінде деректер қорын басқару
жүйесінің қолдану аясы кең және оның мәнінің жоғары болуын дәлелдеу.
Қорыта келгенде деректер қоры – бұл көптеген деректер қорын жеңілдетуге
мүмкіндік жасайды. Сондай-ақ бұл ыңғайлы және тиімді программа болып
табылады. Тек деректер қорларын құру жүйелерімен жұмыс істеуді толық
меңгергенде ғана біз аз уақытта тиімді жүйе жасап шығара аламыз.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Острейковский В.А. Информатика.- Москва: Выс.Шк., 2001.
2. Симонович С.В., Евсеев Г.А. Общая информатика.- Москва. Инфорком пресс и
АСТ пресс – 2000г.
3. Архангельский А.Я. Язык SQL в Delphi5.– Москва: ЗАО «Издательство Бином»,
2000.
4. www.uniface.kz
5. https://stud.kz

Ұқсас жұмыстар

Мәліметтер қорының кестелері

Excel программасында мәліметтер қорымен жұмыс жасау

Мәліметтерді фильтрациялау

Мәліметтер қоры объектілерімен жұмыс істеу интерфейсі біртұтас

Мәліметтер қорымен жұмыс істеу

DELPHI ЖӘНЕ МӘЛІМЕТТЕР ҚОРЫ СЕРВЕРІ

Банк несиелері өтініштерін тіркеуге арналған автоматтандырылған жұмыс орнын құру

«КОМПЬЮТЕРЛІК КУРС» АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ҚҰРУ

Мәліметтер қоры

Жергілікті желі

Пәндер