Бастауыш сыныпта етістікті оқыту тәсілдері

Презентация қосу

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Бастауыш сыныпта етістікті оқыту тәсілдері

Серік Інжу

Пәні: Қазақ тілін оқыту әдістемесі (каллиграфия)
Мамандық: 0105000 «Бастауыш білім беру»
Біліктілік: 0105013 «Бастауыш білім беру мұғалімі»
Топ: ҚБ-405
Ғылыми жетекшісі: Дүйсен А.Қ
КІРІСПЕ

Курстық жұмыстың өзектілігі- Бастауыш сынып оқушыларын қажетті білім негіздерімен қаруландырып, оқу
материалдарының мазмұнын бүгінгі күннің талабына сай меңгерту үшін оқудың тиімді әдіс-тәсілдерін дұрыс таңдап
алып, ұтымды қолдану талап етіледі.

Курстық жұмыстың міндеті:
Озат мұғалімдердің іс-тәжірибелеріне, ғалым-әдіскерлердің еңбектеріне және жүргізілген эксперимент
жұмыстарының нәтижесіне сүйене отырып, мұғалімнің қазақ тілі сабақтары барысында бірнеше әдістерді пайдалана
отырып, оқу жүйесін тиімді де тартымды ұйымдастырудың тиімді әдіс-тәсілдерін ұсыну;

Курстық жұмысын жазуда мынандай ғылыми-зерттеу әдістері пайдаланылды:
- қазақ тілін оқытуға байланысты ғылыми-әдістемелік еңбектерге талдау жасау және қорытындылау;

Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, екі тараудан, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 ЕТІСТІКТІҢ ҚАЗАҚ ТІЛ БІЛІМІНДЕ ЗЕРТТЕЛУІ
1.1 Етістік және оның түрлері

Мектеп өмірінде мұғалім-басты тұлға.Мектеп мұғалімі Қазақ тіліндегі етістіктердің басқа
сөздермен байланысуының осы ерекшелігіне қарай етістікті сөз тіркестері:

1) қабыса байланысқан етістікті сөз тіркестері,

2) Меңгеріле байланысқан етістікті сөз тіркестері дейтін екі топқа белінеді. Етістікті сөз
тіркестері демеулер мен көмекші есімдердің қатысуы арқылы да құралады.

Бұларды меңгеріле байланысқан етістікті сөз тіркестерінің құрамында қараймыз.

Сөз тіркестерінің бұл көрсетілген топтары бүдан әрі де бірнешеге таралып кетеді.
Етістік іс-әрекетті , қимыл –қозғалысты жай-күйді білдіріп, не істеді? Қайтті? Не
істейді? Қайтеді? Не істеп отыр? деген сұрақтарға жауап беретін сөздер табын
айтамыз.

1.Педагогикалық және әлеуметтік – гуманитарлық.

Оның бұл қызметі балаға барлық бағытта көмектесу: оның әлеуметтік қалыптасуы мен дамуына жағдай
тудыруға,баланың тұлғалық өзекті мәселесін шешуге, оны әлеуметтік өмірге Мысалы: оқы, жаз, сыз, бар, кел,
жүр отыр, тұр, күл, қинал, қажы, шарша, ойла, сөйле т.б.
Етістіктер құрамына жасалу жолына қарай екіге бөлінеді.

1.Негізгі етістік.

2.Туынды етістік.

Негізгі етістік-құрамы жағынан түбір және жұрнаққа бөлінбейтін, қосымшасыз етістіктер.

Мысалы: оқы , ал. бер, кел, жүр, тұл, біл, айт т.б.
1.2 Етістікті мектепте оқытудың мақсаты мен міндеттері

Сонымен 3-4 сыныпта морфология тарауы бойынша білім берудің мақсаты - оқушыларға морфорлогияның үлкен бір күрделі де өте
жиі қолданылатын саласы - етістік екенін,

оның орны мен рөлін таныту, оның қазақ тіліндегі алатын орнын,

етістіктің жасалу жолдарын, жіктелу ерекшелігін, сөйлемдегі
қызметін айыруды үйрету
және осы білімді оқушылардың қарым-
қатынас қабілеті мен сөйлеу мәдениетін
қалыптастырудың негізі ретінде игерту.

Осы мақсаттан туындайтын міндеттер:
- етістіктің және оның категорияларының өзара байланысы мен ерекшеліктерін таныту арқылы тілдік машықтарын
арттыру;
- оқушыларға етістіктің жалпы тіл жүйесіндегі орнын таныта отырып, олардың лингвистикалық дүниетанымын кеңейту;
- етістікті оқыту барысында оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін шыңдау;
- етістіктен алған білімдерін күнделікті қарым-қатынас жасауда қолдана білуге үйрету;
1.3 1-сыныпта етістікті зерттеу әдістемесі

Етістіктің лингвистикалық
ерекшеліктері өте күрделі, сондықтан
бастауыш сыныптарда оқушылар
сөйлеудің белгілі бір бөлігіне тән
кейбір категориялармен ғана
танысады.

Материалды іріктеу кезінде сөйлеу
және орфографиялық есептерді
Етістікті зерттеуге дайындық
саналы түрде шешу үшін оның
оқушылардың сөздің, атап айтқанда
қажеттілік дәрежесі ескеріледі.
етістіктің лексикалық мағынасына
Етістіктердегі жұмыстың дайындық
назар аударуын дамытудан тұрады.
кезеңі шартты түрде сауаттылықты
оқыту кезеңіне жатады.
2 БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ЕТІСТІКТІ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
2.1 Бастауыш сыныптарда етістікті зерттеудің әдістемелік аспектісі

2 сыныпта сөзге сұрақ сөздің нені білдіретінін анықтау үшін қойылады: зат, заттың әрекеті немесе оның белгісі.

Сұрақты сөзге қоюға, мұғалім көрсеткен сұраққа жауап беретін сөздерді таңдауға, сұрақтың өзгеруіне сәйкес
сөзді өзгертуге үйрету маңызды.

Етістікпен жұмыс істеудің қажетті шарты-белгілі бір етістіктерді қолдана отырып сөйлемдер құру және
оларға сұрақтар қою.
3 сыныпта негізгі міндеттер - "сөйлеудің бөлігі ретінде етістік" ұғымын қалыптастыру, сандар мен шақтар
бойынша етістіктердің өзгеруімен танысу, оқушылардың етістіктердің уақытша формаларын қалыптастыру
қабілетін игеру.
Бастауыш сынып оқушыларына арналған етістіктің шақтарын анықтаған кезде негізгі көрсеткіш етістік
жауап беретін сұрақ болып табылады.

"Етістік" тақырыбын зерттеу барысында жүйелі түрде тапсырмамен жаттығулар жасалады: етістіктерді уақыт
бойынша өзгерту.

4 сыныпта-етістіктің белгісіз формасын үйрену, етістіктердің конъюгациясын игеру, етістіктердің екпінсіз жеке
жалғауларын жазу дағдыларын қалыптастыру.
2.2 Зат есім мен етістікті байланыстыра оқыту

3-сыныпта етістік тақырыбын өткенде, эуелі 2-сыныпта берілген материалдар еске түсіріледі, яғни заттің әр
алуан іс-әрекетін, қимыл процесін білдіретін сөз табы етістік екені, етістіктерге қойылатын сұрақтар, етістік
дара, күрделі болып бөлінетінін, етістіктің зат есіммен байланысы туралы берілген түсініктер кеңейтіле түседі.
Оқулықтағы 337-жаттығу осы мақсатқа орай берілген. Жаттығуда зат есіммен етістіктің байланысқан түрін
де байқауға болады.

Ой — ойла

Ем - емде.

Арқан - арқанда

Үтік - үтікте

Бұл сөздерге сұрақ қою арқылы салыстыра отырып, нәтижесінде осы етістіктердің түбірі зат есімнен жасалып
түрғаын аңғартамыз. Немесе төмендегі кестені пайдаланып, негізгі етістіктер мен туынды етістіктерді
салыстыру арқылы теңгереміз.
2.3 Бастауыш мектепте қазақ тілі сабақтарында етістікпен ойындар
әдістемесі

3-4 сыныптың негізгі тақырыптарының бірі-сөйлеу бөліктерін зерттеу. Оқушылар зат есімді, сын есімді,
етістікті зерттегенде қиындықтарға тап болады. Балаларға зерттелген материалды есте сақтауды
жеңілдету үшін сабақты қызықты, қол жетімді, түсінікті ету керек, бұл балалардың белсенділігін
арттыруға, білімді игеруге, шиеленісті жеңілдетуге көмектеседі.

Жаттығу ойындары әдеттегі жаттығуларға жақын. Олар үшін материал-бұл ойын-сауық шарадтары мен
жұмбақтар емес, тек ерекше түрде ұсынылатын қарапайым жаттығулар. Әдетте балалар
тапсырмаларды өте қиын және скучно алады, бірақ грамматика бойынша білімді бекіту, күшті
орфографиялық дағдыларды қалыптастыру үшін қажет.Бұл жерде жұмыстың ойын түрі оларға
қиындықтарды жеңуге көмектеседі.
"Етістіктерді табу"ойыны
Мақсат. Етістік ұғымын бекіту, мәтіндегі етістікті табу мүмкіндігі.
Мазмұны. Тақтада мәтін жазылған. Балаларға барлық етістіктерді табуға және жазуға шақырылады.
Тапсырманы дұрыс және жылдам орындайтын адам жеңеді.
ҚОРЫТЫНДЫ

Ойындар-сабақты қызықты, қол жетімді, түсінікті етуге
Етістікті үйрену кезінде бастауыш сынып оқушыларының мүмкіндік береді, балалардың белсенділігін арттыруға, білімді
сөйлеуін байыту әдістемесі балалардың сөйлеуіне жаңа сөздер- игеруге, шиеленісті жеңілдетуге, сабақта жағымды
етістіктерді олардың мағыналарының, коннотацияларының эмоционалды фон қалыптастыруға көмектеседі. Мұның бәрі
және стилистикалық реңктерінің барлық түрлерінде енгізу балалардың оқу материалын жақсы меңгеруіне және
бойынша жұмысты қамтиды. нәтижесінде оқушылардың сауаттылық деңгейін арттыруға
ықпал етеді.

Ұқсас жұмыстар

БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ЗАТ ЕСІМДІ МЕҢГЕРТУДІҢ ЖОЛДАРЫ

Дүниетану теориясы мен әдістемесі

Бастауыш сыныпта қазақ тілін оқытуда жаңа технологияларды қолдану

Бастауыш мектепте сөз таптарын оқытудың тиімді әдіс - тәсілдері

Бастауыш сыныптарда қазақ тілі пәнінен мазмұнды суреттермен жұмыс

Бастауыш мектептегі

Бастауыш мектепте компьютерлік технологияны қолданудың қазіргі жағдайы

Теңдеуді шешудің тәсілдері

Бастауыш сынып математикасында шама ұғымын оқыту әдістемесі

Бастауыш сыныпқа сан есімді оқыту

Пәндер