Кәсіпкерлік мәмілелер: түрлері, әріптестік формалары және шарттардың жіктелуі

КӘСІПКЕРЛІК МӘМІЛЕЛЕР

Жоспары:

´1. Кәсіпкерлік мәмілелер және олардың түрлері

´2. Кәсіпкерлік жүйесіндегі әріптестік

´3. Шарттардың жіктелуі, оны дайындауға қойылатын негізгі талаптар, шарт тауарларының құрылымы мен мазмұны.

Мәміле деп азаматтар мен заңды тұлғалардың азаматтық құқықтары мен міндеттерін белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталған әрекеттерін айтады. Яғни, мәміле мақсаты азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, осындай құқықтар мен міндеттерді өзгерту не болмаса оларды тоқтату болып табылады.

Мәмілеге мынадай белгілер тән:

Мәміленің көптеген түрлері бар. Олардың ішінде келесілерді бөліп көрсетуге болады:

Мәмілелер біржақты және екі немесе көпжақты болуы мүмкін

Мәміледе мәміле жасаудың мақсаттары туралы шарттардың болуына немесе болмауына байланысты себепті немесе абстрактілі мәміле болып бөлінеді.

Консенсуалды және нақты мәмілелер. Егер консенсуалдық мәмілелерді жасау үшін тараптардың қол қоюы жеткілікті болса, нақты мәмілелер үшін тараптардың келісімімен қатар мәміле затын қарастыру қажет.

Кәсіпкерлік жүйесіндегі әріптестік

Мәмілемен немесе келісім шартпен рәсімделген кәсіпкерлердің арасындағы қатынастар әріптестік байланыстарды сипаттайды. Ол қандай-да бір бизнес-жобаны немесе кәсіпкерлікқызметті іске асыру кезінде туындайды және оның нысанын бизнес- әріптестер ұсынады

Өндіріс сферасындағы әріптестік;

Сауда немесе тауар айырбасы сферасындағы әріптестік;

Қаржылық қатынастар сферасындағы әріптестік.

Кәсіпкерліктегі барлық әріптестік байланыстарды мынандай үш негізгі қызмет сферасы ( кәсіпкерлік әріптестік бағыттары) бойынша топтастыруға болады :

Өндіріс сферасындағы әріптестік

´Өндіріс сферасындағы әріптестіктің негізгі түрлеріне бірлескен кәсіпкерлікті, өндірістік кооперацияны, мердігерлік (қосалқы мердігерлік) өндірісті, келісім шарт ( контракт) бойынша басқаруды, жобалық қаржыландыруды жатқызуға болады.

Сауда немесе тауар айырбасы сферасындағы әріптестік.

Сауда сферасындағы әріптестікке тауар айырбас операцияларын жатқызуға болады.

Қаржылық қатынастар сферасындағы әріптестік.

Әріптестік нысандарына факторингті, коммерциялық трансфертті, венчурлік қаржыландыруды, сақтандыруды т. б. жатқызуға олады.

Шарттардың жіктелуі, оны дайындауға қойылатын негізгі талаптар, шарт тауарларының құрылымы мен мазмұны.

Шарт дегеніміз екі немесе одан да көп адамның азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісімі. Шартты тек жеке тұлғалар ғана емес, азаматтар мен заңды тұлғалар, сондай- ақ, заңды тұлғалар өзара бір - бірімен жасаса алады.