Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес шаралары: анықтамасы, тарихи дамуы және алдын алу жолдары

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес шаралары

Сыбайлас-жемқорлық деген параға сатып алу, пара ретінде, "corruptio" деген латын сөзін алып, анықтауға мүмкіндік береді.

Рим құқығында сондай- ақ "corrumpire" түсінік болған, ол жалпы сөзбен айтқанда бүлдіру, бұзу, зақымдау, жалғандау, параға сатып алу денег түсінік берген де, құқыққа қарсы іс- әрекетті білдірген.

Орыс тілінің түсіндірме сөздігі сыбайлас-жемқорлықты пара беріп сатып алу, лауазымды адамдардың, саяси қайраткерлердің сатқындығы ретінде сипаттайды.

Сыбайлас жемқорлық - мемлекеттік құрылымдардың экономика аясында қылмысты құрылымдармен біте қайнасуы, сондай-ақ мемлекеттегі лауазымды адамдардың, қоғамдық және саяси қайраткерлердің сатылғыштығы. Өзінің қызметтік мәртебесі мен өкілеттіктерін жеке, топтық және өзге де бейқызметтік мүдделер үшін пайдалану жолымен жеке игіліктерді алу әрекеті көрінісі.

Сыбайлас жемқорлық - бұл жеке бас мақсаттарында пайда көру үшін, мемлекетік билікті пайдалану.

ББҰ-ның халықаралық сыбайлас жемқорлықпен күресу туралы анықтамасы

Сыбайлас жемқорлық субъектілері

Жауапты мемлекеттік лауазымға ие болатын тұлғалар

Мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілетті тұлғалар

Лауазымды тұлғалар

Мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілетті тұлғаларға теңестірілген тұлғалар

Сыбайлас жемқорлықтық тарихи дамуы. Ежелгі тарихқа тереңірек үңілсек, б. з. б. IV-III-мыңжылдықтарда Алдыңғы Азияда өмір сүрген Шумерлердің сына жазуында Шумер патшасы Урукагин-нің өз «қызметтері» үшін сыйақы дәмететін соттар мен шенеуніктердің іс-әрекетін тиюға тырысқаны туралы айтылған.

Б. з. . б. III-II мыңжылдықтарда Мысыр, Өзен аралығы, Үндістан, Қытай, Иудей халықтарының діни кітаптарында да жемқорлық туралы сөз болады . Ал, Карфаген, Рим империясы, Византия, Осман империясы секілді өз заманы-ның құдіретті мемлекеттерінің ыдырап, жойылып кетуінің ең басты себептерінің бірі осы сыбайлас жемқорлық екенін көреміз.

Сыбайлас жемқорлықтың себептері:

шенеуніктердің әрекеттеріне, табыстарына және шығындарына қатаң бақылаудың жеткіліксіздігі

сот жүйесінің жетілмегендігі

бюджеттік саладағы жұмысшылар жалақысының төмендігі

жетілмеген экономика мен қоғамдық бақылаудың болмауы

ұлттық дәстүрлер мен менталитет

Сыбайлас жемқорлық - жеке нормотивтік шешім емес немесе жанама мүліктік және онымен байланысты басқа да мүлікті алу үшін олардың заңсыз тұлғалардың сондай-ақ парақорлық жеке және заңды қамтамасыз ету адам игіліктер мен артықшылықтары айтылған.

“СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ КҮРЕСТУРАЛЫ ”

2. 07. 1998 жыл

“СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ІС ҚИМЫЛ ТУРАЛЫ”

18. 11. 2015 жыл

СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ЗАҢДАР