Қан құю ережелері

Презентация қосу

Қалыпты және паталогиялық физиология
кафедрасы

Презентация
Тақырып:Қан құюдағы физологиялық негіздер.Гемотрансфузия

Орындаған:Турсынбай Мерей
Тобы:ЖМҚБ-10-22
Қабылдаған:Джамашева Г.Ш

Шымкент 2023
Жоспары:

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
2,1. Қан құю ережелері
2,2. Қан топтары
2,3.Гемотрансфузия
III. Қорытынды.
IV. Пайдаланылған әдебиеттер.
Кіріспе
1901 жылы Ландштейнер бір адамның қанын
екінші адамға құйған кезде эритроциттердің
агглютинацияланатынын желімделген
эритроциттер жарылып олардан гемолизин
қанды ерітетін улы зат бөлініп шығатынын бұл
гемолитикалық шокқа апарып соғатынын
анықтады. Бір түрге жататын екі жануардың
қанын алмастырғанда да эритроциттер
агглютинациясы пайда болады мұны
изогемоагглютинация дейді.

Х.Қ.Сәтбаева,А.А.Өтепбергенов,Ж.Б.Нілдібаева Адам физиологиясы 218-
219 бет
• Эритроциттердің желімдену себебін Прага
университетінің профессоры Ян Янский ашты. Ол
организмнен тыс жерде тәжірибе жасап, көптеген
адамдардык кандарын алма кезек араластырып,
мүнын нәтижесінде адам канында, яғни оның
эритроцитінің мембранасында 2 түрлі (А жэне В)
агглютиноген, ал плазмада сол аглютиногендерге
сәйкес келетін 2 түрлі агглютинин желімдейтін альфа
(а) не бета в) болатынын анықтады. А - агглютиногені
бар эритроциттерді плазмалық а - агглютинин
жабыстырса, В - агглютиногені бар эритроциттерді в -
агглютинин жабыстырады

Х.Қ.Сәтбаева,А.А.Өтепбергенов,Ж.Б.Нілдібаева Адам физиологиясы 218-219 бет
• Қан араластырган кезде аттас агглютиноген мен
агглютинин бір-бірімен кездесе қалса, эритроциттер
бір-бірімен желімденіп, үйме-агрегат қүрады.
Желімденген эритроцит жарылып, оныңң ішіндегі
гемоглобин плазмага шыгады, сөйтіп осындай
эритроциттер гемолизге ұшырайды. Мұндай қан улы
болады. Демек, бір адамның канында әрі
желімденетін, әрі желімдейтін аттас заттар (А -
агглютиноген а - агглютининмен, В - агглютиноген
в - агтлютининмен) болмайды.

Х.Қ.Сәтбаева,А.А.Өтепбергенов,Ж.Б.Нілдібаева Адам физиологиясы
218-219 бет
• Қан топтарын анықтау
• А, В агглютиногендері болмаса, олардың жоғын "О" мен
белгілейді. АБ агтлютиногендері жок "О" плазмада а, в
агглютининдері бар қан I топка жатады, ал "А" агглютиногені бар
қанда в агглютинині болады, мұндай қан II топ болып белгіленеді.
Ill топтағы канда В - агглютиноген, а агглютинин болады. Егер
қанда А жэне В агтлютиногендердін екеуі де болса, ондай қаңда
агглютининдер болмайды (0). Ол қан IV топка жатады.

Н.Торманов ,С.ТвлеухановАДАМ ФИЗИОЛОГИЯСЫ 182-183бет
• Заттық шыныны ақ қағазға қойып, оның әр ұяшаларына
құрамына сәйкес агглютининдері I - α және β, II- β, III- α бар
стандартты I, II, III топтың қан сары суларын бір тамшыдан
тамызады. Шыны таяқшамен I топтық қан сарысуына
зерттелетін қанның бір тамшысы қосылады, одан кейін
таяқшаның II топтық қан сары суына бір тамшы қан, III топтық
қан сары суынада бір тамшы қан ендіріледі. Оларды қызғылт
түске боялғанға дейін таяқшамен
араластырады.Агглютинацияны 1-5 минуттан кейін анықтайды.
Агглютинация болса, тамшы мөлдір, ал эритроциттер - түйін
түрінде жабысқан болады. Қан топтары агглютинацияның болуы
және болмауына байланысты анықталады.

А.С Сейдахметова С.О. Рахыжанова ФИЗИОЛОГИЯДАН ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАРҒА НҰСҚАУЛАР 101-102бет
• Шыны таяқшамен I топтық қан сарысуына
зерттелетін қанның бір тамшысы қосылады, одан
кейін таяқшаның II топтық қан сары суына бір тамшы
қан, III топтық қан сары суынада бір тамшы қан
ендіріледі. Оларды қызғылт түске боялғанға дейін
таяқшамен араластырады.Агглютинацияны 1-5
минуттан кейін анықтайды. Агглютинация болса,
тамшы мөлдір, ал эритроциттер - түйін түрінде
жабысқан болады. Қан топтары агглютинацияның
болуы және болмауына байланысты анықталады.
• 1.Агглютинация ешбір стандартты сары сумен де болмаса-
қандағы агглютиногендердің болмағаны (0); ендеше қан I топқа
жатады .
• 2.Егер I және III топты, құрамында α, β және α агглютинин ібар,
сары сулармен агглютинация байқалса - Аагглютиногенінің бар
болғаны. Бұл қанның II тобына сай .
• 3. Егер I (α, β) және II (β) топтарында агглютинация байқалса,бұл
- қанда В агглютиногенінің болғаны. Қан III топқа жатады
• 4. Егер I, II және III қан топтары сары суларымен агглютинация
байқалса, онда - қанда А және В агглютиногендерінің болғаны,
бұлзерттелген қан ІҮ топқа жатады

А.С Сейдахметова С.О. Рахыжанова ФИЗИОЛОГИЯДАН ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАРҒА НҰСҚАУЛАР 101-102бет
А.С Сейдахметова С.О. Рахыжанова ФИЗИОЛОГИЯДАН ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАРҒА НҰСҚАУЛАР 102бет
Гемотрансфузия (басқа грек тілінен
қан және лат. трансфузия —қан құю)
- трансфузияның ерекше жағдайы,
онда донордан реципиентке
құйылатын биологиялық сұйықтық
қан немесе оның компоненттері
болып табылады Бұл процесс
алмастыру терапиясының бір түрі
болып табылады.
Гемотрансфузия алмастырушы және
ынталандырушы әсерімен қатар
қанның ұюын арттырады және улы
заттарды бейтараптандырады
Алексеев, Вячеслав. «Кровавая» работа врачей, ученых и природы
Ол тамырлар арқылы (жедел жағдайларда — артериялар
арқылы) (сонымен қатар қан препараттарын қолдану
арқылы) эритроциттерді, лейкоциттерді, қан плазмасы
ақуыздарын алмастыру үшін, сондай-ақ айналымдағы
қан көлемін, қан жоғалту кезінде оның осмостық
қысымын қалпына келтіру үшін (осы мақсаттар үшін қан
алмастырғыштарды да қолдануға болады).
Қан жоғалтудан басқа, көрсеткіш гемотрансфузиясы,
күйік, инфекция, улану және басқалар болуы мүмкін.
Трансфузия тікелей және сақтау үшін донордың қанын
алдын ала жинау арқылы болуы мүмкін.

Алексеев, Вячеслав. «Кровавая» работа врачей,
Қан құюға заманауи тәсіл компоненттік
құюдан тұрады (плазма, эритроциттік
масса, лейкоциттік масса, тромбоциттік
масса, жуылған эритроциттер, және басқа
да сирек кездесетін компоненттер).
Тексерілмеген қанды құю кезінде
реципиенттің қанына донордағы ауру
қоздырғыштары енуі мүмкін. Осыған
байланысты қазіргі уақытта қан
компоненттерін карантиндеу әдісі кеңінен
қолданылады.

Алексеев, Вячеслав. «Кровавая» работа врачей,
Автогемотрансфузия-реципиентке өз қанын немесе
оның компоненттерін құю — шұғыл және жоспарлы
хирургиялық операциялар кезінде қолданылуы мүмкін.
Оның гомологты донорлық қан құюдан белгілі бір
артықшылықтары бар: донорлық қанның реципиенттің
денесімен үйлесімсіздігінен туындайтын асқыну қаупін
жояды, реципиенттің гемотрансмиссивті
инфекциялармен ластануы, сондай-ақ пациент үшін
психологиялық тұрғыдан қолайлы болуы мүмкін және
медициналық мекемеге қолжетімді донорлық қан қорын
сақтайды

Алексеев, Вячеслав. «Кровавая» работа врачей, ученых и природы
Интернет желісі
Интернет желісі
Резус фактор

• Көптеген адамдардың қанының құрамында Rh деген
агглютиноген табылған. Осындай Rh бар адамдарды оң
резусты деп атайды. Егер осындай канды Rh- теріс қаны
бар адамга құятын болса, айтарлықтай реакция
байқалмағанмен, бірақ қанында резус-антиденелер пайда
болады, екінші рет Rh құйғанда, асқыну болуы мүмкін.
Rh* анықтаушы ген Rh- қараганда доминантты деп
аталады. Демек, Rh әкеден, Rh шешеден туган балада Rh
болады.

Н.Торманов ,С.ТвлеухановАДАМ ФИЗИОЛОГИЯСЫ 182-183 б
Н.Торманов ,С.ТвлеухановАДАМ ФИЗИОЛОГИЯСЫ 182-183 б
• Осы жағдайда Нәрестенін агглютиногені плацент
арқылы ананың қанына енетін болса, ананын ағзасында
антидене (агглютинин) пайда болады. Rh қарсы. Егер
осы антидене плацент арқылы қайтып нәресте қанына
келетін болса, агглютинация пайда болып, эритроцит
бұзылады. Нәресте туарда өліп калады. Бірінші бала
тірі тууы мүмкін, ал келесі балалар жатырда өліп қалуы
мүмкін. Резус-сәйкестік болмауы емдеу аркылы
түзетіледі. Rh әйелдерге анти-резус гаммаглобулинді
енгізу арқылы нәрестедегі Rh бейтараптандырады.

Н.Торманов ,С.ТвлеухановАДАМ ФИЗИОЛОГИЯСЫ 182-183 б
ҚАННЫҢ АҒЗАДАҒЫ ФУНКЦИЯЛАРЫ
Қан қан тамырларының тұйық жүйесі бойынша үздіксіз айналалып, ағзадағы
түрлі функцияларды атқарады:
Тасымалдаушы — қанды айналдыру; оның бірнеше кіші функциялары бар:
Демалу – оттегіні тіндерден және көмір қышқылды газды тіндерден өкпеге
тасымалдау;
Қоректендіру — қоректендіру заттарды тіндер жасушаларына жеткізеді;
Экскреторлық — зат алмасудың қажетсіз заттарын ағзадан шығару үшін өкпе
мен бүйрекке тасымалдау;
Термореттегіш — дене температурасын реттейді;
Қорғаныс — бөтен антигендерден жасушалық және гуморалдық қорғанысты
қамтамасыз ету;
Гомеостатикалық — гемеостазды (ағзадағы ішкі ортаның тұрақтығы) –
қышқылды-негізгі тепе-теңдікті, су-электролиттік балансты және тағы басқаны
сүйемелдеу;
Механикалық — ағзаларға қан келу арқылы тургорлық кернеуді беру.

Цитология және гистология. Оқу құралы. Сапаров Қ.Ә. - 128 бет.
Пайдаланылған әдебиеттер

1.Н.Торманов ,С.ТвлеухановАДАМ ФИЗИОЛОГИЯСЫ
182-183 бет.
2.Алексеев, Вячеслав. «Кровавая» работа врачей,
ученых и природы.
3.А.С Сейдахметова С.О. Рахыжанова
ФИЗИОЛОГИЯДАН ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАРҒА
НҰСҚАУЛАР 102бет.
4. Цитология және гистология. Оқу құралы. Сапаров
Қ.Ә. - 128 бет.
5.Интернет желісі.

Ұқсас жұмыстар

Қан құюдан кейінгі асқынулар

Word – мәтіндік редакторы

Қан тобы

Тромбоциттерді құю

Гематология және қан құюдағы заманауи медициналық құрал - жабдықтар

Қан эритроциттері

Пәндер