Қазақстандағы мемлекеттік және жекеменшік жоғары оқу орындарының салыстырмалы талдауы

Ұлттық немесе жеке меншік жоғары оқу орындары туралы салыстырмалы талдау

Орындаған : Махажанов А.

Әль-Фараби атындағы ҚазҰУ Механика-математика факультеті

«Қазіргі уақытта елімізде жалпы 127 жоғары оқу орны бар, оның ішінде 70 - жеке меншік. Жалпы білім алушылардың саны 624 263 адамды құрайды. Қазіргі уақытта жоғары оқу орындарының 55%-ы жеке меншік ұйымдар. Оларда 391 309 адам оқуда (47 421-ы мемлекеттік тапсырыс бойынша) ».

2001 ж. 5 шілдеде Қазақстан Республикасы

Президентінің Жарлығымен 8 Жоғары оқу

орындарына ерекше мәртебе берілді. Олар:

1) Қазақ ұлттық университеті;

2) Еуразия ұлттық университеті;

3) Қазақ ұлттық аграрлық университеті;

4) Қазақ ұлттық техникалық университеті;

5) Қазақ ұлттық медицина университеті;

6) Қазақ ұлттық өнер академиясы;

7) Қазақ ұлттық консерваториясы;

8) Қазақ ұлттық музыка академиясы.

Ұлттық статистика бюросының мәліметіне сәйкес, Қазақстанда биылғы оқу жылында жұмыс істеп тұрған жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім мекемесінің саны - 116. Оның ішінде 105 ұйым магистранттарды, 73 ұйым докторанттарды және 18 ұйым-резидентура тыңдаушыларын даярлайды. Жоғары білім беру бағдарламаларын жүзеге асыратын ұйымдардың 72, 4 пайызы - жекеменшікте, 25, 9 пайызы - мемлекеттік, 1, 7 пайызы - шетелдік меншікте.

Жеке өз ойым жекеменшік оқу орнында оқу-оқымау әр адамның өз таңдауына байланысты. Ешкім күштеп оқы деп жатқан жоқ. Қолынан келетіндер оқу орындарын ашып, заң бойынша жұмыс жасап жатыр. Ал сапасыз, талапқа сай емес университеттерді министрлік жауып жатыр. Мысалыға көп елде жекеменшік университеттердің білім деңгейі жоғары. Соның бірі әдемдік деңгейде көш бастап тұрған Harvard University, Oxford университеттері жекеменшік. Сондықтан мемлекеттік университеттердің де, жекеменшік университеттердің де арасында мықтылары да, сапасыздары да бар. Сапа меншікке байланысты емес. Оны басқаратын ректоратқа, ғылыми кеңеске байланысты деп ойлаймын.