Қан тобы жүйесінің факторлары

Презентация қосу

«Қалыпты физиология» кафедрасы

БӨЖ
Тақырыбы: Қан құюдағы физиологиялық негіздер.Гемотрансфузия.

Орындаған: Нысанбаев Е.
Тобы: В-ЖМҚ-07-22
Қабылдаған: Сатыбалд
М.

Шымкент 2023
Жоспар:
I.Кіріспе
-Қан туралы жалпы ұғым
II.Негізгі бөлім
Қан топтары және анықтау әдістері
Резус жүйе
Гемотрансфузия және оған байланысты асқынулар
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қан – ашық қызыл түсті сұйықтық, ол тұйық тамырлар жүйесінде айналады және
дәнекер ұлпасының бір түрі болады. Органихмде 5 л қан болады. Қан плазмадан (55%) –
жасуша аралық заттың сұйықтығы мен форменді элементтерден (45%) – эротроцит,
лейкоцит және қан (тромбоцит) пластинкаларынан тұрады. Қан плазмасы – қанның
сұйықтық бөлімі, белоктар коллоидты ертіндісі. Оның құрамына (90-92%) органикалық
және анорганикалық заттар (8-10%) кіреді. Плазмадағы органикалық заттардан ең көбі
белоктар (орта есеппен 7-8%) – албуминдер, глобулиндер және фибриноген.Одан басқа, қан
плазмасы құрамында глюкоза, май, майтекті заттар, аминқышқылдар, зәр және сүт
қышқылы, ферменттер,гормондар т.б. болады. Ал органикалық заттар қан плазманың 0,9-
1,0% бөлімін құрайды. Бұл негізінен натрий, калий, кальций, магний т.б тұздары.
Адамның қан топтары

1930 жылы австралиялық
ғалым Карл Ландшейнер
қан топтарын ашқаны үшін
Нобель сыйлығын алған.
Адамның қан топтары
Эритроциттің липопротеидті мембранасының бетінде
гликопротеидті спецификалық антиген- агглютиноген
орналасқан.

Қан тобы жүйесінің факторлары. Қазіргі уақытты 15 жүйе
анықталған:
AB0 жүйесі,
резус фактор,
антиген Даффи
антиген Келл,
антиген Кидд
Қан топтары
Қан топтары

0 (I) қан тобы
Қан тобы

А (II) қан тобы
Қан топтары

B (III) қан тобы
Қан топтары

AB (IV) қан тобы
Қан тобын анықтау
Қан тобын цоликлондар Анти А және Анти В көмегімен анықтау
Құрғақ пробиркаға венадан қан алып, тыныштыққа қояды сарысу бөліну
үшін 20-30 минутқа.
Ақ пластинкаға (планшетке) солдан оңға қарай : анти –А, анти – В,
және анти – Д цоликлондарын тамызамыз. Жоғарғы жағына қан тобын
анықтайтын адамның фамилиясы мен инициалдарын жазады.
Анти — А, Анти – В, Анти- Д цоликлондарын үлкен тамшымен (0,01
мл) тамызады.
Антитела тамшылары жанына зерттейтін қаннан кіші тамшыдан (0,01-
0,03) құямыз да араластырамыз.
Пластинканы 3 минут шайқап тұрып бақылаймыз, цоликлондар мен эритроциттер
агглютинациясы бастапқы 3 – 5 секундта байқалады.
Анти – А цоликлоны және анти – В цоликлондарымен агглютинация жоқ болса, онда қан 0
(I) топқа жатады. Егер тек анти – А цоликлонымен агглютинация (+) байқалса, онда қан А
(2) топқа жатады
Егер тек анти – В цоликлонымен агглютинация (+) байқалса, онда қан В (3) топқа жатады
Егер анти – А цоликлоны және анти – В цоликлондарымен агглютинация бар болса (+),
онда қан АВ (4) топқа жатады.
Резус-фактор (rhesus) — адамдар мен макака-резус маймылының (аталуы
осыған байланысты) эритроциттерінің құрамында болатын антиген.
Резус-факторды 1940 ж. австриялық иммунолог К.Ландштейнер (1868 —
1943) мен америкалық ғалым А.Винер (1907 — 78) ашты. Адамдардың
85%-нда эритроцит құрамында оң Резус-фактор, ал 15%-нда теріс Резус-
фактор. болады. Rh-тің құрамында Д, С, Е, ал Hr-те д, с,
е агглютиногені бар. Резус-фактор тұқым қуалайды және өмір бойына
өзгермейді. Қан құйғанда қан топтары сияқты Резус-фактор да қатаң
есепке алынады, себебі, бұл кезде Rh — Hr агглютиногендер жүйесінде
арнайы антидене түзіледі; организмге антигенді қайталап құйғанда,
“антиген — антидене” реакциясы пайда болуы мүмкін, ал бұл
организмнің қалыпты қызметін бұзады
Резус факторды анықтау
Резус факторды анықтау күнделіті өмірде антирезусты сарысу немесе
моноклональды анти-Д-антидене көмегімен анықталады.
Қан өңделген саусақтан алынады
Антирезусты сарысу тамшысы пробирка түбіне себіледі
Сол жерге зерттелетін қан тамшысын құяды
Жеңіл қимылдармен пробиреа ішінде араласуын қамтамасыз ету
Эритроциттер енгізген соң 3 мин соң 2-3 мл физиологиялық ерітінді
құйылады
3 рет араластырамыз
Rh+ - сұйықтықта агглютинация болуы;
Rh- - сұйықтықта агглютинация жоқ
Резус факторды Анти-Д-антиденемен анықтау
Тарелкаға реагенттің 1 тамшысын құю-0,1мл
Оның жанына зерттелетін қан көлемін орналастыру
Зерттелетін қанды реагентпен араластыру
3 мин өткен соң нәтижесін қарау
Гемотрансфузия
Гемотрансфузия-адам ағзасындағы биологиялық сұйықтықты немесе
қанды донордан реципиентке құюдың дербес,басқа жағдайы.
Донор мен реципиенттің қаны қан тобы және резус фактор бойынша
сәйкес болу қажет.
«Қанды,оның компоненттерін дайындау,өңдеу,сақтау,өткізу
номенклатурасын,сондай ақ,қанды,оның компоненттері мен
препараттарын сақтау,құю ережелерін бекіту туралы»ҚР ДСМ 2012
жыл 26 шілдесінің №501 бұйрығымен бекітілген
Гемотрансфузия
Қанды және оның компоненттерін құю көлемін төмендету үшін МҰ-да
қанды үнемдейтін технологиялар және аллогендік қан компоненттерін
құю баламалары қолданылады, оларға мыналар жатады:
1) қанды немесе оның компоненттерін аутологиялық құю (бұдан әрі -
аутогемотрансфузия);
2) басқарылатын гемодилюция;
3) реинфузия;
4) гемопоэз бен лейкопоэз, коагуляциялық гемостаз факторларының
синтезін ширату.
Консервіленген қанның құюға жарамды, жарамсыздығын білу, яғни
қан құяр алдында сауыт сыртына қарап баға беру (плазмасының
тазалығы, мөлдірлігі) ләзім. Бұзылған қан құйылғанда талма, сепсис
болуы мүмкін екендігін есте сақтау керек. Кейбір адамдар басқа адамның
белогіне, қанына өте сезімтал келеді. Сол себепті 2—3 рет басқа адамның
қанын қабылдаған адамның сезімталдығын еске ала отырып, осы адамда
қан құю кезінде анафилактикалық талманың пайда болуы мүмкін
екенін ескеріп, мұндай жағдайдың белгілерін — қышыну, терінің ісінуі,
есекжем (крапивница), бронхоспазм сияқты аурулар пайда болатынын
білу керек.
Қан құйғанда науқас адамда пирогендік реакция болуы мүмкін.
Биорганикалық химиялық заттар, микробтардың кейбір заттары
пирогендер деп аталады. Қан құйғанда осындай пирогендер реакциясы
пайда болады да, науқас адамның денесі қызып, басы ауырып, жүрегі
қағып, қалтырайды. Мұны емдеу пайда болған белгілеріне байланысты
келеді және т. б. асқынулар.
Қорытынды
Қан — ағзадағы ішкі сұйық ортаның бірі. Ол қантамырларының
тұйық жүйесін бойлай ағып, тасымалдау қызметін атқарады. Бұл
салмақтың шамамен 7 пайызы. Ересек еркектерде қан көлемі шамамен
5,9 л, әйел үшін - 3,9 литр. Адам 3 литр немесе одан сәл жоғары
мөлшерде қан жоғалтса өлімге ұшырайды. Медицинада адам өмірін
сақтап қалу мақсатында науқас адамға қан жеткіліксіз болса, қан құяды.
Менің ойымша, бұл дұрыс және керек ем. Көп адамдар қарсы,себебі, сан
жылдар бойы қан құю барысында көптеген адамдар қайтыс болған. Ол
кезде адам қанының құрамы, резус жүйенің бар екендігі мәлім емес еді.
Медицинаның дамуы арқасында, қазіргі таңда бұл қолға алынған және
аса ұқыпты байыппен жасалады.
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Қасымбеков В.Қ қалыпты физиология 2016.
2.Қалыпты физиологиядан тәжірибелік сабақтарға жетекшілік нұсқаулар.
Сайдахметова А.С., Рахыжанова СО. Семей, 2006 г. -174 бет.
3.Willms Janice L. Physical Diagnosis: bedside Evaluation of diagnosis and
Function.- Baltimore, 2009.- Перевод заглавия: Физиологическая диагностика.
4.Plaut D. C. Connectionist Modelling in Cognitive Neuropsychology: a Case
Study.- Lawrenge Erlbaum Associates, Publichere. - [S. I.] : Hove (UK), 2008.-
Перевод заглавия: Моделирование связи в познавательной нейрофизиологии
(исследование).

Ұқсас жұмыстар

:1)Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекция түрлері және оларға сипаттама 2)Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық ,жалпы физиологиялық факторлары(температура,гормондар,ингибиторлар,интерферондар)

Оргагизмнің арнайы және арнайы емес қорғаныш реакциялары 2.Кан топтарының түрлері және оның сипаттамасы

Антигендердің қасиеттері

АНТИГЕНДІК ЖҮЙЕЛЕР

Ұрық жапырақшаларының туындылары

Мезгілінен бұрын босану

Өсу факторлары

ауруханаішілік инфекциялардың маңызды қоздырғышы

Трансплантациялық антигендер

ПСИХИКАЛЫҚ БЕЛСЕНДІ ЗАТТАР

Пәндер