Қосарлы ұрықтану

Ақмәмбетова Ләззат Жұмамұратқызы

Ақтөбе қаласы «№19 орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

РЕСПУБЛИКАЛЫҚ АШЫҚ «ӘДІСТЕМЕЛІК ВЕРНИСАЖ» ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР ФЕСТИВАЛІ

Конкурстың атауы - «Үздік презентация»

«Жасырылған құпия сұрақтар»

Жынысты көбею дегеніміз?

Жыныссыз көбеюден жынысты көбеюдің айырмашылығы?

Партеногенез және оның ерекшелігі

Жыныс жасушалары мейоздық жолмен бөлінеді, ол неше кезеңнен тұрады?

Жыныс жасушаларының жыныс бездеріндегі даму процесі:

Аталық жыныс жасушаларының даму процесі:

Сперматогенез неше кезеңнен тұрады?

Аналық жыныс жасушаларының даму процесі:

Сүтқоректілердің бір ғана жұмыртқасының ұрықтануы?

Notes: Үй тапсырмасы. Оқушылар ұялы телефон көмегімен QR- кодта жасырылған сұрақтарды оқи отырып, сұрақтарға жауап береді.

Сабақтың тақырыбы: Ұрықтану. Гүлді өсімдіктердегі ұрықтану ерекшеліктері

Гүлді өсімдіктердің құрылысы?

Гүлдің генеративті бөлігі

♀

♂

Аналық құрылысы

Аналық - гүлдің жеміс түзуге қатысатын негізгі бөлімі гүлдің дәл ортасында орналасады. Аналықтың ұшын аузы, ортаңғы жіңішкерген жері мойын, түп жағында жуандаған жерін жатын дейді.

Аталық құрылысы

Аталық - гүлдің көбеюге қатысатын бөлімі. Әрбір аталық - аталық жіпшесінен және тозаңқаптан тұрады. Аталықтың жіңішкерген жері - жіпшесі. Тозаңқап бір-бірімен байланысқан екі бөліктен құралған. Әр бөлігінде 2-ден тозаң ұясы бар. Тозаңқапта мыңдаған тозаң түтікшелері (дәндері) түзіледі, пісіп жетілгенде тозаңдары сыртқа шашылады.

Гүлді өсімдіктің ұрықтануы

1. Тозаңдану

2. Жатынға түсуі

3. Ұрықтану

4. Жеміс және тұқым

Ұрықтану дегеніміз - аналық жыныс жасушасы мен (жұмыртқа жасушасы) аталық жыныс жасушасының (сперматозоидтар) қосылу үдерісі.

Спермий - аталық жыныс жасушалары

Жұмыртқа жасуша - аналық жыныс жасушалары

Ұрықтану

Қосарлы ұрықтану - бір мезетте диплоидті хромосома жиынтығы бар жасушадан ұрық дамып, триплоидті хромосома жиынтығы бар жасушадан эндосперм қабатының түзілуі.

Қосарлы ұрықтану

Навашин С. Г. (1898 жылы)

Жұмыртқажасуша

Орталық

жасуша

1 - тапсырма. Жадыны дамытуға арналған ойын

(топтық жұмыс)

1- топ. Суреттен гүлдің аталық пен аналық бөліктерін жазып көрсетеді.

2- топ. Суреттен гүлдің ұрықтануына қатысатын мүшелерді жазып көрсетеді.

3- топ Берілген терминдердің ішінен гүлдің «аналық» және «аталық» бөліктерін белгілейді.

2- тапсырма https://kahoot. com/ сайты арқылы тест тапсырмасы (топтық жұмыс) .

Сергіту сәті «Кім көп біледі» ойыны

Notes: Оқушылар «гүл» тіркесі бар қыздардың аттарын атап жарысады. 1-топ «Гүл» тіркесі есімнің басында кездесетін, 2 - топ «Гүл» тіркесі есімнің соңында кездесетін, 3-топ «Гүл» аттарымен аталатын қыз есімдерін айтады.

Биологиялық диктант

1. Аталық және аналық жыныс жасушасының қосылуы ұрықтану д. а. (Ұрықтану) 2. Гүлді өсімдіктердегі қосарлы ұрықтануды алғаш С. Г. Навашин ашты. 3. Аталық гаметалар тозаңқаптың тозаң түтікшелерінде дамып жетіледі. 4. Тозаңқаптаң екі гаплоидты жасуша: вегетативті және генеративті жасушалар болады.

5. Триплоидты хромосома жиынтығы бар жасушадан эндосперм қабатының түзілуін қосарлы ұрықтану д. а.

6. Аналық жыныс жасушалары жатында дамиды. Оның ішінде тұқым бүршігі орналасқан.

Notes: Биологиялық диктант (жеке жұмыс) Әр оқушы жеке- жеке орындап, жұмыстарын жұптарымен алмасып тексереді