Ерік ұғымы: психологиялық негіздері, үрдісі және қалыптасуы

Тақырып:Ерік туралы жалпы ұғым

Жоспары:

Ерік ұғымы туралы;

Ерік үрдісінің сатылары;

Ерік- бұл алға қойған мақсатты орындау жолында кездесетін қиыншылдықтар мен кедергілерді жеңуге бағытталған адамның саналы психологиялық іс-әрекеті.

Адамды әрекетке итермелейтін негізгі турткі - оның турлі қажеттері. Адам өз қажетіне байланысты алдына турлі мақсаттар қояды. Ол мақсаттарды орындау үшін түрлі әдіс-амалдар қарастырады. Өйткені, адам сыртқы дүниенің заттары мен қүбылыстарын тек танып, не оған өзінің қатынасын білдіріп қана қоймайды, сонымен бірге, оны қажетіне орай өзгерткісі келеді. Бұл үшін ол қимыл-қозғалысқа, іс-әрекетке түсіп отырады. Адамда қимыл-қозғалыстар есепсіз көп. Бүларды үлкен екі топқа бөлуге болады

Ойланып істелетін, алга мақсат қоюды қажет ететін, турлі кедергілерді жеңе білуден көрінетін қимыл-қозгалыстарды ңсихологияда ерік амалдары немесе ерік деп атайды.

Ерік қоғамдық еңбек процесінде пайда болып, қалыптасқан. Тек еңбек ету аркылы адам озінің әр түрлі амалдарын, қимылдарын корсетіп, түрлі қажеттерін отей алады. Адамның еріктік қимылдары оның омір сүріп отырған ортасының, ягни сыртқы дүние заттары мен қүбылыстарының эсер етуіне байланысты корінеді. Адам бір түрлі жағдайда әр қилы, әр түрлі жағдайда бір қилы әрекет жасайтыны мәлім. Біз коп адамдардан "не тілесем, соны істейміи" деген созді жиі естиміз. Кейбір философия мен психология ғылымдарының окілдері осындай жеке пікірлерге тас кенедей жабысып: "адам не істеймін десе де ерікті, оз қылығына озі қожа" дейді. Барлық тіршілік ерікке байланысты, ал ерік ешбір себеп дегенді білмейді, ешбір материалдық жағдайлармен байланысы жоқ, озінше пайда болған күш", - деп адамның барлық әрекеті, мүның ішінде еркі де, нақтылы айналасын қоршап түрған дүниеге, жағдайларға байланысты болатындығына жете мән бермейді.