Тіс алмасуы

Презентация қосу

Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-
түрік университеті
Стоматология кафедрасы

Асқорыту жүйесі.
Сүт тістерінің құрлысының ерекшеліктері. Тістердің
шығуы мен алмасуы.

Тексерген: Талханбаева З.
Орындаған: Пернебеков Р.
Топ: СТК-206
Асқорыту жүйесі құрылымының жалпы
қабаттары
• I. шырышты қабық (tunica mucosa)
• II. Шырышасты негіз (tela submucosa)
• III. Бұлшықетті қабығы (tunica muscularis)
• IV. Серозды қабық (tunica serosa) немесе
адвентициалды (tunica adventitia)
• Гистогенез ішек түтігінің эктодермальды қабаты ауыз
қуысы мен тік ішектің соңғы бөлігінің көп қабатты
эпителийіне, ал эндодермальды қабық асқазан – ішек
жолдары мен бездердің шырышты қабығының бір
қабатты эпителийіне айналады.
• Мезенхима ас қорыту мүшелерінің дәнекер және тегіс
бұлшықет тіндерін және олардың тамырларын тудырады.
• Мезодерма спланхнотомасының висцеральды парағы
органдардың серозды қабығына айналады. Кейінірек,
шырышты қабықтың бұлшықет қабаты қалыптасады және
шырышты қабық шырышасты негізден бөлінеді.
Шырышты қабық (tunica mucosa)
I. шырышты қабық үш қабаттан тұрады:
• 1.Эпителий (ас қорыту түтігінің алдыңғы және артқы
бөліктерінде көп қабатты жалпақ, ал ортаңғы бөлігінде бір
қабатты цилиндр тәрізді).
• 2.Шырышты қабықтың меншікті қабаты (lamina propria
mucosae) БТДТ тұрады.
• 3.Шырышты қабықтың бұлшықет қабаты (lamina muscularis
mucosae) тегіс бұлшықет жасушаларының 1 -3 қабатынан
тұруы мүмкін.
Шырышасты негіз (tela submucosa)
• II. Шырышасты негіз БТДТ тұрады, бұл үстіңгі
шырышты қабықтың қозғалғыштығын және онда
қатпарлардың пайда болуын қамтамасыз етеді.
Мұнда қан мен лимфа тамырларының үлкен
кластерлері және шырышты қабықтың жүйке
плексусы (plexus submucosus) бар.
Бұлшықетті қабығы (tunica muscularis)
• III. Бұлшықет қабығы әдетте екі қабаттан тұрады:
• 1. ішкі қабаты дөңгелек(циркулярлы),
• 2. сыртқы бойлық.
• Асқорыту каналының алдыңғы және артқы бөліктерінде
бұлшықет тіндері негізінен жолақты, ал орташа тегіс.
• Бұлшықет қабаттары арасында қан және лимфа
тамырлары бар CT және бұлшықет аралық жүйке
плексусы (plexus nervosum intermuscularis).
Серозды қабық (tunica serosa) немесе адвентициалды (tunica adventitia)
• IV. Серозды қабығы ас қорыту каналының көп
бөлігін киеді, перитонийдің висцеральды
жапырағы. Ол тамырлар мен жүйке элементтері
бар негізден және мезотелийден тұрады.
• Дене қуыстарының сыртында (өңеш, тік ішектің
бөлігі) дәнекер тіннен тұратын адвентициалды
қабықпен ауыстырылады.
Сол жақта-асқазанның түбі! Оң жақта-
пилориялық бөлім!
1-эпителий,
2-шұңқырлар, 3-бездер (түбінде -
тармақталмаған және пилорикалық
пилорич. бөлім-тармақталған)
Сүт тістердің дамуы
• Тістер-ауыз қуысының шырышты қабығының туындылары.
Гистологиялық тұрғыдан эмаль, дентин, Цемент және
целлюлозадан жасалған.
• Ұзын тәжді тістің денесі эмаль мен дентиннен тұрады және
эмальдың үстінде цементпен қапталған, бұл тістерге сары түс
береді.
• Тістердің дамуы. Тістер пренатальды кезеңде салынады. Көп
қабатты жалпақ эпителийінен эпителий сымы – тіс пластинасы
астындағы мезенхимаға сіңеді. Оның алдыңғы бетінде қақпақтар
түрінде шығыңқы жерлер пайда болады-тіс (эмаль мүшелері).
Қақпақтың ішінде мезенхима өсіп, тіс папилласын құрайды.
Жарып шығуы
• Әр тістің бүршігінің айналасында мезенхима тіс қапшығын құрайды.
Эмаль органы эпителий жасушаларынан тұрады, олар сыртқы және ішкі
беттерінде бір қабатты қабатта жатыр, ал ортасында көп қабатты
синцитий түзеді.
• ішкі жасушалар жасушаларға бөлінедіэмал түзгіштер-энамелобласттар
(амелобласттар). Көп торлы жасушалар азаяды, ал сыртқы қабат
жасушалары эмаль кутикуласына айналады.
• Тіс папилласының мезенхимасы тістің дентині мен целлюлозасын
тудырады. Эмаль органына іргелес тіс папилласының бөліктерінде
мезенхималық жасушалар жасушаларға айналады, дентин түзушілер –
одонтобласттар.
• Тіс папилласының терең жерлерінің мезенхимасы мен қан
тамырларына бай дәнекер тіндерге бөлінеді. Оған нервтер өседі. Тіс
целлюлозасы пайда болады.
Тіс алмасуы
• Целлюлоза-тіс қуысында және тамыр арналарында орналасқан тіс целлюлозасы.
БТДТ құрылды, одонтобласттар периферияда орналасқан. Целлюлозаның аралық
және Орталық қабаттарында адвентициалды жасушалар, фибробласттар,
макрофагтар, аргирофильді және коллаген талшықтары бар.
• Целлюлозада сезімтал жүйке ұштары бар қан тамырлары мен жүйке талшықтары
тармақталады.
• Энамелобласттар эмальды дентинге қарай қояды. Даму процесінде әр
энамелобласттың үстіндегі эмаль бағанасы өседі, жасушаның өзі қысқарады және
алыстайды. Атқылау кезінде энамелобласттар азаяды және эмаль кутикуламен
жабылған эмаль болып шығады. Атқылау кезінде кутикула бұзылады.
• Эмаль-тәждің беткі қабаты. Минералды тұздарға малынған эмаль эмаль
призмаларының пішінін алады-қалыңдығы 3 -5 мкм, жабысқақ затпен
дәнекерленген с тәрізді иілген таяқшалар. Органикалық заттар 3-4% құрайды
және эмаль матрицасын құрайды.
• Дентин тістің негізгі бөлігін құрайды. Дентиноидты сүйек тінінен
тұрады, мұнда 78% минералдар мен 28% органикалық, негізінен
коллаген. Дентин целлюлоза шекарасында орналасқан
одонтобласттар шығарады. Одонтобласт процестері дентинге еніп,
оны тамақтандыратын дентин түтіктерінде жатыр.
• Цемент 30% органикалық және 70% бейорганикалық заттардан
тұрады. Жасушасыз цемент аморфты заттан және коллаген
талшықтарынан тұрады, олар периодонтқа және одан әрі жақ
альвеолаларының сүйек тініне өтіп, тісті альвеолаға мықтап бекітеді.
• Жасушалық цемент құрамында цементоциттер бар және құрылымы
бойынша өрескел талшықты сүйек тініне сәйкес келеді. Цементтің
құрамында қан тамырлары жоқ, тамақтану периодонттан диффузды.
Пайдаланыланылған әдебиет:ф
• Пищеварительная система Доцент Харченко С.В. Кафедра
гистологии
• html 2&menu=Gistologiya_embriol_cit_afanasev_2012 сайты
2&menu=Gistologiya_embriol_cit_afanasev_ сайты
• Курс_возрастной_гистологии_Пуликов
• http://nsau.edu.ru/images/vetfac/images/ebooks/histology/
histology/r5/t25(1).html сайты

Ұқсас жұмыстар

Тіс эмальының химиялық құрамы

Тістің органикалық заттары

Тіс қатты тіндерінің өлеттенуі

АРАЛАС ТАСТАР

Газдардың қанмен тасымалдануы

Өкпенің ауа көлемдері

Тыныс жеткіліксіздігі

ДӘРУМЕН - АДАМ

Медицинада олардың қосылыстарының қолданылуы

Судың адам ағзасына пайдасы

Пәндер