Малды союға дайындау

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Факультет: ВиА

Тақрыбы: Сойыс малдарын қабылдау және тапсыру ережелері. Сойыс малдарын өңдеу кәсіпорындары және оларға қойылатын ветеринариялық- санитариялық талаптар.

Жоспар

I. Кіріспе бөлім

•1. 1. Кіріспе

•1. 2. ЖАНУАРЛАРДЫ СОЮ АЛДЫНДАҒЫ ТЕКСЕРУДІҢ ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ-САНИТАРИЯЛЫҚ ТАЛАПТАРЫ

•II. Негізгі бөлім

•2. 1. Малды өңдеу өнеркәсібінің маңызы

•2. 2 Өндірістік цехтар

2. 3 Сойыс малды ұстау

2. 4 Сою технологиясы.

• III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

ЖАНУАРЛАРДЫ СОЮ АЛДЫНДАҒЫ ТЕКСЕРУДІҢ ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ-САНИТАРИЯЛЫҚ ТАЛАПТАРЫ

1. 3. Жануарлардың етіне союға тыйым салынады:

1. 3. 1. Сібір жарасы, эмфизематозды карбункул, ірі қара малдың обасы, түйе обасы, құтыру, сіреспе, қатерлі ісіну, брадзот, қой энтеротоксемиясы, ірі қара мен қойдың катаральды безгегі (көк тіл), африкалық шошқа обасы, туляремия, ботулизм, сапом, эпизоотиялық лимфангоит, мелиоидоз (жалған сапа), қояндардың миксоматозы және геморрагиялық ауруы, құс тұмауы.

Бруцеллезбен және туберкулезбен клиникалық ауыратын, ауру диагнозы анықталмаған, дене температурасы төмен немесе жоғары жұқпалы емес аурулармен ауыратын жануарлар; орнитозбен, тұмаумен, Ньюкасл ауруымен ауыратын құс сою кәсіпорнына жіберілуге жатпайды.

Ветеринарияда қолдану жөніндегі нұсқаулықта көрсетілген мерзім ішінде емдік және профилактикалық мақсатта антибиотиктер қолданылған жануарларды союға жіберуге тыйым салынады.

Пестицидтермен өңделген Жануарлар қолданыстағы "ауыл шаруашылығы жануарларын жәндіктер мен кенелерге қарсы өңдеуге ұсынылатын химиялық заттардың тізімінде"көрсетілген тиісті мерзім өткеннен кейін союға жіберіледі.

Мал сою үшін 30 күн ішінде жіберілмейді, ал құс балықты, балық қалдықтарын және балық ұнын тамақтандырудың соңғы жағдайынан кейін 10 күн ішінде жіберілмейді.

2. ЖАНУАРЛАРДЫҢ ҰШАЛАРЫ МЕН МҮШЕЛЕРІН СОЮДАН КЕЙІНГІ ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ-САНИТАРИЯЛЫҚ ТЕКСЕРУ ТӘРТІБІ

2. 1. Шаруашылықтардың барлық санаттарындағы жануарларды союдың еті мен басқа да өнімдері ветеринариялық дәрігер жүргізетін союдан кейінгі міндетті ветеринариялық-санитариялық сараптамаға жатады.

Малды қайта өңдеудің ағымдық процесі бар ет комбинаттарында ұшалар мен органдарға ветеринариялық-санитариялық сараптама жүргізу үшін мынадай ветеринариялық қарап-тексеру жұмыс орындары жабдықталуы тиіс:

ірі қара мал мен жылқыларды қайта өңдеу желісінде-қарау үшін 4 жұмыс орны: Бас, ішкі органдар, ұшалар, финал;

шошқаларды қайта өңдеу желісінде-қарауға арналған 5 жұмыс орны: сібір жарасына арналған субмандибулярлы лимфа түйіндері (теріні түсірумен ұшаларды кесу кезінде бұл нүкте қансырау орнының артына тікелей орналастырылады, ал ұшаларды спаркпен өңдеу кезінде-күйдіргіш пештен кейін, Сібір жарасына қарау орнын бастарды, бастарды, ішкі ағзаларды, ұшаларды тексеру орнымен біріктіреді, соңғы;

ұсақ малды қайта өңдеу желісінде-3 жұмыс орны: ішкі органдарды, ұшаларды, финалды тексеруге арналған.

Егжей-тегжейлі ветеринарлық тексеру үшін ауруға күдікті ұшалар қосалқы жолға қойылады.

Ет комбинаттарында, қасапханаларда және сою пункттерінде ветеринариялық тексеру үшін сойылған жануарлардың ұшаларын, бастарын, ливерін және көкбауырларын сою мен кесудің ағымдық желілері жоқ арнайы ілгіштерге ілінуі немесе үстелге қойылуы тиіс.

Малды өңдеу өнеркәсібінің маңызы

Малды өңдеу өнеркәсібінің маңызы Ет комбинаты - малды сою және сойыстан алынған ет азықтарын әртүрлі тамаққа, техникалық, фармацевтік, азықтық өңдеуден өткізумен айналысады.

Өнімділік қуатына қарай 5 категориялы ет комбинаты болады: І-ші категориялы - бір аусымында 50 т ет өндіреді; ІІ-ші категориялы - 30 т; ІІІ-ші категориялы-20 т; ІV-ші категориялы - 10 т; V-ші категориялы -5 т дейін. І және ІІ категориялы ет комбинаты-2 және 3 қабатты, қалғандары бір қабатты болады, 5 -6 қабатты үлкен ет комбинаттары да бар.

Мәселен Семей ет комбинаты-күніне 2000 бас ірі қара және 12 мың басқа дейін қой өткізеді. Мұндай ет комбинаттарында мал қора, негізгі өндірістік орталық және басқа қосымша мал қоятын орындары болады.

Жақсы сапалы ет алу үшін, малды сояр алдында, 1 -2 күнге дем алдыруға қою керек, бұл үшін мал қорасы пайдаланылады. Мал қорасы маңайындақарантиндік бөлімше, оқшаулауыш (изоятор) және санитарлық қасапхана (санитарная бойня) болады.

Цехтің бөлімшелері

Цехтің бөлімшелері Ірі қараның 5 -7 бас мал соятын орнының типтік жобасы: 1 -сойыс бөлімі; 2 -тері тұздау бөлімі; 3 - ішек-қарын бөлімі; 4 -суытқыш, 5 -фрейбанк; 6 экспедиция; 7 - жылыту қазаны; 8 -киім ілгіш бөлмесі; 9 -тамбур; 10 -утиль бөлімшесі; 11 шатыр. Карантиндік бөлімше - мал қорасын оқшаулаған учаскесі, түгелдей биіктігі 2 -2, 5 м тақтаймен қоршалған. қарантиндік бөлімшенің қасына ашық қоршау (загон), үсті жабық мал қора және жылы мал қора салады. Бұлардың сыйымдылық орны есеппен алғанда тәуліктік әкелінген малдың 10 пайызы сыйатындай болуы керек. Оқшаулауыш (изолятор) қарантиндік бөлімшенің және санитарлық қасапхананың қатарына жайғасады. Оқшаулауышта тұрған малды ауруынан жазылғаннан кейін, санитарлық қасапқанасына союға жібереді. Санитарлық қасапқанасы - оқшауланған үй, мұнда ауру, не болмаса жұқпалы ауруға күмәнді малды сойып-өңдейді. Оны ерекшелеу орынға жайғастырады, бірақта оқшаулауыштың жәнеқарантиндік бөлімнен алыс болмауы қажет.

Өндірістік цехтар

Өндірістік цехтарда - алғашқы өңдеу, іш-бауыр, май, ішек, шұжық, кулинарлық, пельмендік, консервілік, мұздатқыш, тері тұздау цехтары болады. Мұздатқыш қасапқана (хладобойня) - мал шаруашылығы жақсы дамыған аудандарға салынады. Ол біріншіден мұздатқан етті кейін сақтайтын орын болып есептелсе, екіншіден - онда малды алғаш өңдеу, етті тобарсыту және мұздату жұмыстары жүргізіледі. Ет біраз уақытқа дейін ұша және жартылай ұша түрінде сақталады. Бұл мекемеде ет-май ғимараты, оның ішінде сою-бөлу, май, ішек-қарын, мұздатқыш цехтары, ет сақтау камерасы бар. Қасапхана-бір қабатты ет өңдейтін мекеме. Мұнда малды алғаш өңдеу жұмысын жүргізеді, яғни ет, май, тері қан және ішек-қарын азықтүліктерін алады. Мынадай бөлімшелер бар: сою-бөлу, ішек-қарын, тері тұздау, ет және май бөлімшесі. Мал соятын орын. Кішілеу келген аудандардың және ірі шаруашылықтардың орталығында салады. Оның жанында мал базасы, оқшаулауыш, сою-бөлу, ішек-қарын, тері тұздайтын бөлімше және кішкентайлау келген мұздатқыш болу керек.

Сойыс малды ұстау

Егерде сойыс малы тәулік бойы су ішпесе, ұлпалардың ылғалдығын жоғалту барасында олар 3 -4 пайызға дейін тірі салмағын төмендетеді және Сонымен қатар, сойғанда терісі нашар сыпырылады (осы себептен болуы мүмкін бұрын аталарымыз соғымды сояр алдында, бір шелектей соғымға су ішкізеді) . Малды сою алдындағы ұстау уақыты, оларды қандай түрлі көлікпен тасып әкелінгеніне байланысты болады. Егерде малдар ұзақ уақытқа дейін азықтандырылмаса және суарылмаса (жүріп келген жолда) оларды сою алдындағы ұстауға қоймайды. Егерде мал 100 шақырымнан артық қашықтықтан әкелінсе, оларды 15 сағатқа, ал Малды союға дайындау. Малды сою алдында дем жылқыларды 5 сағатқа қояды. Әкелінген мал алдыру себеппен, оларды мал шарбаққа қамайды. ластанған болса, оларды жуады. Ірі қара және ұсақ қара малды 24 сағатқа дейін, ал Малды сояр алдында ұруға болмайды.

Өйткені жылқыны және шошқаны 12 сағатқа дейін ұстайды. қоздыру, қорқыту және денесін ауырту, малдың Осы уақыттың ішінде оларды азықтандырмайды, бұлшық етіне қан келуін жылдамдатып, тамырларда алайда сусыз болмауы керек, соңғы рет союға 2 қан бөгелуі мүмкін. Осы себептен сою уақытында сағат уақыт қалғанда суарады. Мұндағы мақсат-ішек толық қансырату нашар болып, еттің түсі қаралау -қарынын ластан тазарту, өйткені сою уақытында және ылғалдылау болады. Мұндай етте микробтар етті ластамау. Екіншіден, ағзада зат тез өсіп жетіледі, ет нашар сақталатын болады. Осы алмасуүдерісінде пайда болған әртүрлі керексіз себептерден малды айдағанда жұмсақ қамшы, не алмасу заттарын сыртқа шығару. Мұның барлығы болмаса электрайдағыш (25 В) қолданады. еттің жақсы пісіп жетілуіне пайдалы қасиетін тигізеді.

Сою технологиясы.

Сою технологиясы. Малды алғаш өңдеуді сою-бөлу цехында өткізеді. Алғаш өңдеу түсінігіне мынадай операциялар кіреді: есеңгірету, қансырату, терісін түсіру және күйдіру (қылшығын) ішкі мүшелерін шығару, ұшаны екі бөліп кесу, еттің сапасын бағалау және ұшаны өлшеу.

Малды жансыздандыру

Малды жансыздандыру - бұл үшін электр есеңгіретуді қолданады. Мал 5 -7 минут шамасын да электронаркоз алады. Жансыздандыру дегеніміз - малдар организіміне әсер етіп, олардың қозғалу қабілетгілігін жоғалту. Жансыздандыру түрлері: электр тоғымен, көмір қышқыл газ әсерімен және бас миларына механикалық әсер ету арқылы (балғамен немесе өткір пышақпен) . Естен тандыру кезінде малдардың жүрегі тоқтап қалмауы тиіс, өйткені канның шығуы төмендейді, ал ет тез бұзылады. Малды жансыздандыру Ірі қара малды электр тоғымен жансыздандыру сызбасы. 1 -сигнал шамы: 2, 10 -бас тоқты сөндіргіштер. 3 - амперметр. 4 - бокс электродтары. 5 - вольтметр: 6 - магниттік қосқыш 7 - катушка, 8 -трансформатор. 9 - қосу кнопкасы: 11 -басқару трансформаторы; 12 -майды сөндіргіш ВМ-5; 13 - сақтандырғыш; 14 -бокс қалқаны.

Малдан қан шығару (қансыздандыру)

Малдан қан шығару (қансыздандыру) . Ірі қара малы мен шошқа жансызданғаннан кейін, ал қой сойылғаннан кейін (жансыздандыру операциясы) аспалы жолға көтеріледі. Әдетте ірі қара мал лебедканың (ауыр жүк көтеретін шынжыр) көмегімен, ал шошқа мен кой элеватормен көтеріледі. Бұл орайда алдымен ірі қара малдын артқы екі аяғына, ал шошқа мен қойдың артқы бір аяғына шынжыр байланады. Егерде ірі қара малдың 4, 2% жылқыдан 3, 5% және қойдан 3, 2% тірі салмағынан қан алынса, онда қансырату жақсы деп есептелінеді. Бұл мөлшер шамамен денедегі барлық қанның 50 -60% болып есептелінеді. Түгелдей қансырату болмаса, бұлшық етте көп қан қалады. Сол себептен ет шығымы жоғары болуы мүмкін. Дегенмен, мұндай еттің тауарлық құны төмен, нашар сақталып, тез бүлінеді. Малды асып сою тәсілінде, қансырату өте жақсы өтеді және ет, тағы басқа мүшелер малдәрігерлік тазалық жағынан да жақсарады. Қансырату деңгейіне көптеген факторлар әсерін тигізеді, олардың ішінде ең маңыздысы: малдың сояр алдындағы жайы, яғни тыныштық сақтау, ұрмау-соқпау.

Ұсақ малдың терісін сыпыру

Ұсақ малдың терісін сыпыруға арналған үздіксіз жұмыс істейтін қондырғылар а - барабанды: 1 -барабан, 2 - ілгектер, б - екі конвейерлі: 1 -тасымалдағыш конвейер, 2 -көлбеу конвейер, в - үш конвейерлі: 1 -тасымалдагыш конвейер, 2 -аяқ тарды бекітетін конвейер, 3 -теріні сыпыратын конвейер. Тері түсіру. Қансыратудан кейін, ірі қара малдың ұшасын конвейірмен жылжытады. Ұшаның ең бірінші терісін басынан түсіріп, аяқтарын кесіп алады (забеловка туш) . Ұшаның басқа мүшелерінде қалған теріні механикалық тәсілмен сыпырып түсіреді. Жоғарыдай тері түсіру аумағы, барлық тері аумағымен салыстырғанда ірі қара малдікі 20 -25%, қойдікі 40%, шошқанікі 35 -40% дай болады. Тері түсіру операциясын өте тыңғылықты және байқап жүргізеді, өйткені бұдан ұшаның тауарлық түрі байланысты. Теріні қалай болса солай түсірсе, біріншіден ұшаның етін-майын кескілеп құнын кетірсе, екіншіден терінің өзі тесік-тесік болып, оның терілік шикізаттық құны төмендейді. Терілердің өз құрылысымен және қасиеттерімен малдың түріне және жасы мен жынысына баиланысты айырмашьшықтары бар. Ол тумаған немесе өлі туған бұзаулардың, сүт еміп жүрген бұзаулардың, сүттен жем-шөпке көшкен бұзаулардың, сиырдың тері, бұқаның, шошқаның және ұсақ мадың терілері деп бөлінеді

Ішкі мүшелерді алу

Ішкі мүшелерді алу (нутровка) . Ішкі мүшелерді қансыратудан кейін, 45 минуттан соң алу керек. Өйткені малдың ішек-қарнында өте көп микробтар болады, олар жақын жатқан ұлпаларға тез тарайды да, олардың ыдырап және улы заттар пайда болуына әкеп соқтырады. Егер де ішек-қарын қансыратудан соң 2 сағаттан артық уақытта алынса, малдәрігерлік ереже бойынша, ұшаны бактериялогиялық зерттеуден өткізіп тексереді. Ішкі мүшелері малды сойғаннан кейін неғұрлым тез уақыттың ішінде алу қажет (30 минуттың ішінде) . Ішкі мүшелері алу ұшаның көлденең не тік қалыпта орналасуында іске асырылады. Ол үшін алдымен мынадай даярлық жұмыстар жүрізіледі: екі артқы аяқтың арасындағы қашықтықты ұзарту (керу), кеуде сүйегін арамен кесу, шап сүйекті шабу, тік ішекті айналдыра кесіп, қуықты байлап қою керек. Ішкі мүшелерді конвейерлі және конвейерсіз үстелде алуға болады. Конвейерлі үстелдің жылдамдығы мен жұмыс конвейерінің жылдамдығы бірдей (синхронды) болуы қажет. Алдымен пышақпен үшаның ішін жарып, содан кейін іш майды, ішек-қарынды, өкпе-бауырды, жүректі, өнешті, кеңірдекті және көк етті алу қажет. Ішкі мүшелерді алатын конвейерде мал дәрігері ішкі органдарды қарайды. Асқазанды бөлшектеп, майсыздандырьш, субөнімдер цехына, ішектер ішек цехына жіберіледі. Ішкі мүшелерді абайлап алу керек, ішек-қарын, өкпе-бауырды және ұшаның ішкі қабатын бүлдіруге, ластандыруға болмайды. Ірі қара мал конвейер үстелінің конструкииясы табақша тәріздес.