Фейербах философиясының негізгі мазмұны материализмді қуаттау

Презентация қосу

Л.Фейербах
«Христиандықтың
мәні». Діннің тағдыры
мен пайда болу туралы
ілімі.
Орындаған: Кеңесбек Ақжан
Тобы: ВМ-203
Тексерген: Сембаев Руслан
Л.Фейербах кім?
Фейербах Людвиг (28.7.1804, Ландсхут, Бавария –
13.9.1872, Рехенберг) — классикалық неміс
философиясының ірі өкілі. Неміс материалист
философы және атеисі. Алғашқыда Г.В. Гегель
идеализмінің ықпалында болып, кейіннен жалпы
дінге және христиан дінінің қағидаларына
қарсылықпен, материалистік көзқарастарымен
белгілі болды. Фейербах Гегель диалектикасының
идеалистік сипатын аша отырып, оны сынап,
идеализмнен бас тартады. Фейербах
философиясының негізгі мазмұны материализмді
қуаттау. Адам мәселесінде Фейербах адамды жай
ғана биол. тіршілік иесі деп қарады. Таным
теориясында эмпризм мен сенсуализмді жақтады,
агностизмге қарсы шықты. Фейербах материализмі
марксизм философиясының материалистік
көзқарастарына негіз болды.
Л.Фейербах
“Христиандықтың мәні”
Кішкентайегельян мектебінің көрнекті өкілі Людвиг Фейербах болды. Фейербахтың
философиялық тұжырымдамасының негізі “Құдай бар”адам болды. Фейербахтың діні-
адам қиялының өнімі. Фейербах “христиандықтың мәні” жұмысында діни сананың
ерекшелігіне концептуалды талдау жасады, оның мәні — табиғаттан тыс және
фантастикалық бейнелерге сенуде. Дәл осы сезімдер, әсіресе адамның табиғаттың дүлей
күштеріне тәуелділік сезімдері діни табынуда шешуші рөл атқарады. Сонымен қатар
Фейербах дінді жойып қана қоймай, оны қайта реформалауға тырысты. Сондықтан ол
адамға деген махаббат дінін қолдайды. Гносеология мәселелерінде Фейербах танымдағы
тәжірибе мен сезімнің рөліне баса назар аударды. Ол неміс классикалық
философиясының бұрынғы дәстүрінен және әсіресе гегельмен тану теориясының
мәселелерін түсіндіруден айтарлықтай ерекшеленді. Фейербах бұрынғы философия
әлемді игерудегі ақыл-ойдың рөлін жоғарылатады деп есептеді.
Дінге жалпы сипаттама
Дін (ағылш. Religion) дегеніміз сенушілерінің әрекеті
мен ойлауын, моралы мен сенімін белгілеуді және
шектеуді көздейтін, табиғаттан тысқары, яғни
тылсым, трансцендентті құдіретке, рухани нышан-
түсініктерге нанатын және сиынатын, бақи, періште,
шайтан секілді тылсым құбылыстарды шын деп
есептейтін мистикалық түсінік жүйесі, әлеуметтік-
мәдени құбылыс болып, оның көбінесе тауап ететін
қасиетті заты, не орыны, киелі кітабы, пайғамбары,
діни наным жүйесі, сиыну ережелері мен культтары,
саяси-мәдени ұйымдары болуы мүмкін. Дегенмен,
діннің тұтастай дәл неден құралатыны туралы
ғылыми келісім жоқ, әр діннің өз ерекшелігі бар,
бәрін бір түсінікпен түсіну мүмкін емес.
Әлемде 10 000 түрден астам дін бары белгілі. Жер шары тұрғындарының 84
пайызы ең үлкен делінген 5 дінге сенеді. олар: Христиан, Ислам, Индуизм,
Буддизм, және мәлім түрдегі Халықтық діндер
Діннің әсеріне ұшырамаған және ешқандай дінге тән емес адамдардың сенімі бәлкім
атеизм - яғни Құдайға сенбейді, сондықтан дінге сенбейді; немесе бәлкім агностицизм -
Құдайды бар деп есептейді, бірақ ол тегі қандай, қалай екені туралы пікірлерге күдікпен
қарайтын, сондықтан дін атаулыға да сеніп кетпейтін, сыни ойлайтын адам, және бәлкім
скептик - Құдайға және дінге сенуге де, сенбеуге де келіспейтін, бәлкім рас, бәлкім өтірік,
мұны адамзат анықтай алмайды деп есептейтін адам. Дінге сенбейтін немесе қатыссыз
адамдардың саны қазіргі әлемде жаппай өсу үстіндеде. Әсіресе дамыған елдерде
агностикатер мен атеистердің саны артып барады. Ал даму үстіндегі және дамымаған
елдерде дінге сенушілер негізінен тұрақты сандық шамада сақталуда.
Дінді практикалық және теориялық тұрғыдан зерттейтін пән салалары: теология, ғылыми
дінтану, салыстырмалы дінтану, әлеуметтану, философия қатарлылар. Теология мәлім бір
дінге сенген күйде оны түсіндіру және ақтау үшін дінді зерттесе, дінтану діндердің
сыртында тұрып, әртүрлі діндердің ерекшеліктері мен жағдайын, қоғамға ықпалын
зерттейді, ал әлеуметтану дінді әлеуметтік құбылыс ретінде зерттесе, философия діннің
жаплы ерекшелігін, немесе дінге қатысты жалпы фундаменталды проблемаларды
зерттейді. Бұдан басқа әртүрлі діни теориялар бар, олар діннің шығу тегі мен діннің
жұмыс істеу формасына, сондай-ақ діни құбылыс пен сенімнің онтологиялық негіздеріне
әртүрлі түсіндіру жасайды.
Діннің пайда болуы
Діннің пайда болуы қазіргі ғылыми зерттеулер бойынша 40-50 мың жыл бұрынғы
тас дәуіріне жатқызылып жүр. Бұл кезеңнің мәдени ескерткіштеріне жан-
жануарларға табыну, аңшылықта қолданылатын сиқыршылық белгілері сақталған.
Сондай-ақ, сол кезеңде қайтыс болған адаммен бірге еңбек құралдары мен әшекей
бұйымдарын бірге жерлеу дәстүрі болған
Қайтыс болған тайпа көсемдерінің әруағына табыну
Алғашқы қоғамдық құрылыстың даму осы кезде пайда болды. Өлген соң олардың жаны
сатысында жер өңдеу мен мал шаруа- әруаққа айналады деп түсіндірілді. Ал Египетте
шылығы өзара бөлінді. Осы кезеңде мемлекет басқарушы фараондар тірі кезінде-ақ
жерден мол өнім алуды тілеу және
табыну обекъектісіне немесе құдайға айналды. Осы
жаңбырдың көп болуы туралы
Жаратушыдан сұрау дәстүрлері пайда кезеңде табынуды жүзеге асырушы ерекше
болды. Сол үшін адамдарды қызметкерлер-абыздар пайда болды. Абыздар ежелгі
құрбандыққа шалу да жүзеге асты. діни рәсімдерді жүзеге асыруды қамтамасыз ететін
Ежелгі Египетте Осирис Құдайға ерекше білімді, құпияларды білуші, әруақтармен
табыну, Вавилонда Димузи, Гректерде
Диониске табыну пайда болды. байланысты қамтамасыз етуші адамдар ретінде
танылды
Заратуштра негізін салған ең көне діни және философиялық ілім. Бұл дін Заратуштра
пайғамбардың насихаттық кітабы «Авестада» айтылған Ахұра Мазда ұғымын өзек етіп
өрбиді. Осыдан 3000 жыл бұрын
Орта Азияда пайда болып, кейін Иран, Ауғанстан, Үндістан, Ирак, Таяу Шығыс елдері
аумағына таралған. Қасиетті кітабы - «Авеста». Заратуштра ілімі ізгілік пен қарулықты бір-
біріне қарама-қарсы қою арқылы өрбиді, дүниедегі барлық процестерді осы «мәңгілік екі
бастаудың» күресімен байланыстырады. Бір ғана Жаратушы Ие-Ахура Маздаға
сыйынуды уағыздайды. Оттың адам баласының бойын тазартудағы рөлін жоғары бағалайды.
Заратуштраның діні бойынша жаратушы от бейнесінде өмір сүреді, сондықтан олар маздаған
отқа табынған. Кейде бұл дінді мазда жолындағылар дейді. Мазда ұғымы маздаған от
ұғымынан шыққан болса керек.
Әлемдік діни-философиялық дүниетаным мен
Заратуштраның діни-этикалық ілімі, көзқарастардың бастауы ретінде танылған
философиялық ой-пікірлері ұзақ уақыт бойы
Заратуштра ілімін зерттеуге дүниежүзінің
адамзаттың рухани азығы болып келді.
Заратуштра идеялары әлемдік діндер мен грек белгілі ойшылдары атсалысқан. Қазақ
ойшылдарының философиялық жүйелерінің философтары Заратуштрашылдық ілімін әлі
қалыптасуына түрткі болды. Кейін ислам зерттей қойған жоқ. Қазақ философтарының
дініндегі сопылық ағым өкілдері де ішінде заратуштра ілімін зерттеуге
Заратуштрашылдықтың кейбір рәсімдерін С.И.Оспановтың докторлық диссертациясы
қабылдап алып, жергілікті халықтың ежелгі және оның «Арғытектену негіздері: тәңірлік
сенімі мен мұсылмандық шарттарын бір- пен жаратуштралық ілімді зерттеудің ғылыми-
бірімен шебер ұштастыра білді. практикалық мәселелері» атты
монографиясының және Қ.Затов кандидаттық
диссертациясының «Зороастризм және қазақ
наным-сенім бастаулары» үлесі үлкен.

Ұқсас жұмыстар

Классикалық неміс

ФИЛОСОФИЯ ИРРАЦИОНАЛИЗМ

ТАБИҒАТ ФИЛОСОФИЯСЫ

Неміс классикалық философиясының негізін қалаушы көрнекті ғалым

K. Маркстің экономикалық ілімі

Неміс классикалық философиясы

Ортағасырлық христиан философиясының негізгі даму кезеңдері

ФИЛОСОФИЯНЫҢ БАҒЫТТАРЫ - МАТЕРИАЛИЗМ ЖӘНЕ ИДЕАЛИЗМ ФИЛОСОФИЯНЫҢ БАҒЫТТАРЫ

Немістің классикалық философиясы

Аралығындағы орыс философиясы

Пәндер