Судың ластаушы көздері

Орындаған: Алкарова З. Тобы: ЖМҚА 02-20 Қабылдаған:Ескерова С.

Гигиена және эпидемиология кафедрасы

Судың ластануы және олардың сипаттамалары

Шымкент-2022

Жоспар

1. Кіріспе

Гидросфера

2. Негізгі бөлім

Судың ластаушы көздері

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Гидросфера - Жердің су қабаты. Гидросфера судың атмосферада таралуының жоғарғы шекарасынан литосферада жер асты суларының пайда болуының төменгі шекарасына дейін созылады. Гидросфераны Дүниежүзілік мұхитқа, континентальды жер үсті сулары мен мұздықтарға және жер асты суларына бөлу дәстүрге айналған.

Сондай-ақ, гидросфераға атмосфералық су буы, топырақтың ылғалдылығы және тірі организмдер құрамындағы су кіреді.

Судың көп бөлігі мұхитта, ал қалған бөлігі мұздықтарда, континентальды су айдындарында және жер асты суларында шоғырланған. Мұхиттың тұзды суы 96, 4% құрайды, мұздық сулар - 1, 86%, жер асты сулары - 1, 68%, ал құрлықтағы жер үсті сулары - 0, 02% -дан сәл артық.

Гидросфераның негізгі

ластаушы көздері

Өндірістің әр түрлі салаларында түзілген өндірістік ақаба сулар

Құрамында өндірістің ауаға шығарған ластаушы заттары бар, атмосфералық жауын-шашын сулары

Құрамында беттік активті жуғыш заттар патогенді микроорганизмдер бар тұрмыстық ағынды сулар

Су ресурстарын пайдаланудың 2 түрі бар:

1. Су пайдалану. Су пайдаланушылардың қатарына гидроэнергетика, су транспорты, балық шаруашылығы т. б. жатады.

2. Су тұтыну. Су көздерінен біртіндеп немесе тұтастай алынса оны су тұтыну деп атайды. Тұтынушылардың барлығын сумен қамтамасыз ету үшін орталықтандырылған су жүйелері құрылады. Халықтың ауыз су қажеттілігіне, шаруашылығына жұмсалатын су таза және мөлдір болуы керек.

Су сапасы

Су сапасы - суды шаруашылық-ауыз су, мәдени-тұрмыстық және балық шаруашылығы мен техникалық мақсаттар үшін пайдалану мүмкіндігін анықтайтын судың құрамы мен қасиеттерінің сипаттамасы. Біздің республикамызда ауыз су сапасы ГОСТ 2874-82 стандартымен нормаланады.

Ағынды су деп бұрын өндірісте, тұрмыста немесе ауыл шаруашылығында пайдаланылған, сондай-ақ қандай да бір лас аймақ, оның ішінде елді мекен арқылы өткен су. Былайша айтқанда адамның тұрмыста және өндірістік іс-әрекетінде пайдаланылғаннан кейін шыққан су.

Ақаба суларды су обьектілеріне ағызып жіберу үшін, міндетті түрде ол жерде ластаушы заттардың мөлшері ШРК-дан аспайтындай жағдайды сақтау керек. Бұл талапты орындау үшін, яғни су қоймаларының бақылау нүктелеріндегі судың сапасын қамтамасыз ету үшін шекті рұқсат етілген төгілім - ШРТ тағайындалған.

ШРТ - белгілі бір уақыт ішінде концентрациясы ШРК-дан аспайтындай етіп төгілген ластаушы заттардың максималды мөлшері, г/с, т/жылына.

СУДЫҢ НЕГІЗГІ ЛАСТАУШЫЛАРЫ

Химиялық ластаушылар

Биологиялық ластаушылар

Физикалық ластаушылар

Қышқылдар

Сілтілер

Тұздар

Мұнай және мұнай өнімдері

Пестицидтер

Диоксиндер

Ауыр металдар

Фенолдар

Аммонийлы және нитритті

Азот

СБАЗ

Вирустар

Бактериялар

Басқа да ауру таратқыш организмдер

Балдырлар

Ашытқы және зең саңырауқұлақтары

Радиоактивті элементтер

Жүзіп жүрген қатты бөлшектер

Жылу

органолептикалық (түс, иіс)

Шлам

Құм

Саз

Ил

Ақаба суларды тазарту әдістері

Механикалық

Химиялық

Биологиялық

Физика-химиялық

Кешенді.

Механикалық әдісте ақаба судағы ірі және ұсақ түйірлі тез тұнатын бөлшектерді өздігімен тұндырып немесе оларды тұндырғыш, сүзгіш, құмұстағыш арқылы өткізіп, ал беттік ластағыштарды - мұнайұстағыш, май мен смолааулағыш жабдықтар мен материалдарды пайдалану арқылы жояды. Ауырлық күшінің әсерінен суда ірі дисперсті бөлшектердің тұнбаға түсуі седиментация деп аталады

Химиялық әдісте ластағыштардың физикалық-химиялық қасиеттерін ескере отырып, оларды химиялық реагенттерді қолдану арқылы жояды. Химиялық тазалауда қолданылатын негізгі әдістерге: нейтралдау, озондау, тотықтыру және тотықсыздандыру жолдары жатады.

Физика-химиялық әдістерге коагуляция, флотация, сорбция, экстракция, т. б. жатады. Бұл әдістер қатарымен жүретін физикалық және химиялық процестерге негізделген. Дисперсті және коллоидты жүйелердегі бөлшектердің ірі агрегат түзіп, бірігуі коагуляция деп аталады

Биологиялық жолмен ағынды суды тазалау үшін ластағыштарды ыдырататын, өздерінің қоректенуіне, өсуіне және көбеюіне пайдаланатын микроорганизмдер немесе оларды өз бойына сіңіретін өсімдіктер қолданылады. Биологиялық тазалауға қатысатын организмдерге әр түрлі бактериялар, балдырлар, саңырауқұлақтар, ең төмен сатыдағы жәндіктер, құрттар жатады. Ал жасанды жағдайда тазарту процесін арнайы қондырғыларда - аэротенктерде, биофильтрлерде жүргізеді