Жыныс жасушалары

Адам эмбриологиясы. Ұрықтың даму кезеңдері. Ұрықтан тыс мүшелер.

“Гистология” пәні бойынша боөж тапсырмасы.

Орындаған:

Тексерген:

Мамандығы: стоматология

Курс: 2-курс

Тобы:

Жоспар

Адам эмбриологиясы. Эмбриогенез кезеңдері.

Прогенез. Жыныс жасушалары.

Ұрықтану. Бөлшектену.

Гаструляция. Нейруляция.

Ұрықтан тыс мүшелер.

Қолданылған әдебиеттер.

Эмбриология

Ұрықтың дамуының негізгі заңдылықтары туралы ғылым. Адам онтогенезінің бөлігі және бірнеше кезеңді қамтиды:

Ұрықтану және зиготаның пайда болуы.

Бөлшектену және бластуланың пайда болуы.

Гаструляция -ұрық жапырақшаларының және біліктік мүшелердің кешенінің пайда болуы.

Гистогенез және ұрықтық және ұрықтан тыс мүшелердің мүшелердің органогенезі.

Системогенез.

Прогенез - жыныс жасушаларының дамып, жетілу кезеңі.

Сперматозоидтар басы және құйрығы бар. Басында орналасқан плазмолемма рецепторы арқылы аналық жыныс жасушасымен әрекеттеседі. Оның басында гаплоидты хромосома жиынтығы бар ядро болады. Ядро алдыңғы жағында акросома орналасады. Аналық жыныс жасуша қабығын ерітеді. Ферменттер бар. 23 хромосома болады, олардың біреуі жыныс, қалғандары аутосомалар.

Сперматозоид құйрығы байланыстырушы, аралық, негізгі және терминалды бөлімдерден тұрады. Байланыстырушы бөлімде центриольдер бар. Аралық бөлімде 2 орталық, 9 жұп микротүтікшелер бар. Микротүтікшелерден жұп өсінділер дамып, олар АТФ-азалық белсенділікке ие динеин нәруызынан тұрады. Негізгі бөлігі кірпікшеге ұқсас. Терминалды бөлігінде аксонема болады. Микротүтікшелермен аяқталады.

Аналық жыныс жасушаларының безден шығуы - овуляция.

Өз бетімен қозғала алмайды. Шар пішінді, цитоплазмаға толы. Фолликулярлық жасушалардың тәжімен қоршалған.

Сары-уыз - ұрықтың қоректенуіне қолданылатын, нәруызды-липидтік қосындылар. Олар: сары уызы жоқ- алецитальды, сарыуызы аз - олиголецитальды, сарыуызы орташа - мезолицетальды, сарыуызы көп - полилецитальды болады.

Сарыуыз біркелкі орналасқан - изолецитальды. Әрбір сарыуыз түйіршігі мембранамен қоршалған, фосфовитиннен тұратын ортаңғы бөлімнен және липовитиленнен тұратын шеткері бөлімнен тұрады.

Мөлдір аймақ - гликопротеиндерден және тұрады. Гликопротеиндер үш фракциядан тұрады. Екінші фракция полиспермияға бөгет жасайды. Үшіншісі - полиспермия рецепторы. Біріншісі арқылы екеуі байланысады.

Ұрықтану - аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылып, зигота түзуі.

Гаметалардың алыстан әрекеттесуі және жақындауы.

Жақыннан әрекеттесуі және аналық жыныс жасушасының белсенділігінің артуы.

Сперматозоидтың аналық жыныс жасушасына кіруі және олардың бірігуі - сингамия.

Бөлшектену - зиготаның жасушаларға дәйекті

түрде митоздық бөлінуі. Пайда болған жасушалар -

бластомерлер. Күңгірт және ашық түрлері дамиды. Ашық

- сыртында, тез бөлшектенеді, трофобласт дамиды.

Күңгірт - ішінде, ірі, ұрық денесі және ұрықтан тыс

мүшелер дамиды.

Гаструляция - жасушалардың дифференциялануы, ұрық жапырақшаларының пайда болуы.

Деламинация - ұрық түйіні материалынан екі жапырақша дамиды. Эпибласт және гипобласт. Эпибласт - көп қабатты призмалық, гипобласт - ұсақ текшелі.

Екінші саты - жасушалардың орын ауыстыруы. Амниондық көпіршік түбінде болады.

Бас түйініхордаомыртқа бағанасы.

Эктодерма, мезодерма және энтодерма қалыптасады.

Ұрықтан тыс мүшелер

Амнион - ұрықтың дамуы үшін сулы ортаны қамтамасыз ететін, уақытша мүше. Жетінші аптада оның дәнекер тіні хорионның дәнекер тінімен байланысады. Амнион эпителиі кейін кіндік бауға айналатын амниондық аяқшаға өтеді. Амнион қабықшасы - қағанақ суын өндіреді.

Сарыуыз қапшығы - қоректік заттарды жинақтайтынмүше. Алғашқы қан тамырлары дамитын мүше. Кейін кіндік бау құрамында түтік түрінде қалады.

Аллантоис - амниондық аяқшаның ішіне кіріп өсетін, кішкентай саусақ тәрізді өсінді. Ұрықтың қоректенуі мен тыныс алуында маңызы зор.

Ұрықтан тыс мүшелер

Кіндік бау - ұрықты плацентамен байланыстыратын созынды. Вортонов ұйымасы - кіндік бау серпімділігін, тамырларды сығылудан сақтайды.

Хорион - жатырдың шырышты қабықшасын ерітетін, имплантацияның өтуін қамтамасыз ететін протеолиттік ферменттер бөледі.

Плацента - нәрестенә ана организмімен байланысырады. Ана және нәресте қанының араласуына бөгет жасайды. Нәрестелік бөлімі хорионнан және амниондық қабықшадан, ал аналық бөлімі жатырдың өзшеріске ұшыраған шырышты қабықшасынан тұрады.