Альфа аминқышқылдары

Презентация қосу

Альфа аминқышқылдары.
Аминқышқылдарының
биологиялық маңызды
реакциялары.
“Химия” пәнінен
БОӨЖ тапсырмасы
Орындаған:
Тексерген:
Жоспар
1. Аминқышқылдар
2. Изомериясы және номенклатурасы
3. Алыну жолдары
4. Физикалық және химиялық қасиеттері
5. Полиамидті смолалар
6. Нәруыздар
7. Қолданылған әдебиеттер
Аминқышқылдары
Молекула кұрамында бір немесе бірнеше
амин топшалары бар қышқыл
туындыларын аминкышкылдары деп
атайды.
H2N - R – СООН
Карбоксил топшаларына байланысты бір,
екі және үш негізді болып келеді.
Аминқышқылдары оптикалық активті.
Олар L және D қатарларға бөлінеді.
Изомериясы және
номенклатурасы
Изомерия: амин топшасының жағдай
изомерисы және тізбектік изомерия,
оптикалық изомерия
Номенклатурасы:
Халықаралық номенклатура бойынша,
аминқышылдарын сәйкес карбон
қышқылдарының атына амин деген сөзді қосып,
амин топшасының орнын цифрмен көрсетіп
атайды.
Рационалды номенклатура бойынша, амин
топшасының орнын грек таңбаларымен (a, b, g)
көрсетіп, карбон қышқылының туындысы
түрінде атайды.
АЛЫНУ ЖОЛДАРЫ
a-аминқышқылдарын табиғи заттардан
және синтетикалык жолдармен алады.
Қышқылдық ортада белоктарды
гидролиздегенде, әр түрлі
a-аминқышқылдарының қоспасы
түзіледі.
Аммиак a-галогенкарбон
қышқылдармен оңай әрекеттесіп,
a-аминкышқылдарының тұздарын түзеді:
CH3CHClCOOH+3NH3 CH3CHNH2COONH4
+NH4Cl
-

Альдегидтер цианды сутекпен және
аммиакпен әрекеттесіп,
a-аминқышқылдарының нитрилдерін
түзеді. Штреккер-Зеленский әдісі
CH3COH+HCN CH3CHOHCN
CH3CHNH2CN
Нитрил + H2O a-аминқышқылы
Қанықпаған карбон қышқылдарына
аммиакты қосу арқылы b-
аминқышқылдарын алуға болады.
СН2=СН-СООН + NH3 CH2NH2CH2COOH
-
b-аминқышқылдарын В. М. Родионов
малон қышқылынан синтездеп алды.
Ол үшін, алдымен, альдегидпен малон
қышқылын әрекеттестіріп, канықпаған
қышқыл алады. Сонан соң алынған
өнімге аммиакты қосып,
декарбоксилдену реациясына
ұшыратады, нәтижесінде, b-
аминқышқылы түзіледі.
Аминқышқылдарының циклді
амидтерін алып, оны сілтілік ортада
гидролиздеу арқылы g, d -
аминқышқылдарын алуға болады.
Физикалық қасиеттері
Аминқышқылдар – суда еритін, түссіз
кристалдық заттар. Балқу
температуралары жоғары, кейбіреулері
тәтті болып келеді. Амфотерлі қосылыс.
Негіздік қасет – амин тобы
Қышқылдық қасет – карбоксил тобы
Аминқышқылдары бетаиндер деп
аталатын ішкі түздар түзеді. Биополюсті
ион қышқылдық ортада катион түрінде,
ал сілтілік ортада анион түрінде болады.
Химиялық қасеттері
Аминқышқылдары негіздермен
әрекеттесіп, тұздар түзеді:
CH3CHNH2COOH+NaOH
CH3CHNH2COONa+H2O
a-аминқышқылдары ауыр металдардың
иондарымен комплексті тұздар түзеді.
Ішкі комплексті қосылыстар – хелаттар.
Аминқышқылдары минералды
қышқылдармен тұздар түзеді:
H2N-CH2-COOH+HCl [H3N - CH2 - COOH]
Cl
Химиялық қасиеттері
Аминқышқылдары ацилденеді:
CH2NH2COOH+(СH3СO)2O CH2COOHNHC
OCH3+CH3COOH
Аминқышқылдары азотты қышқылмен
әрекеттесіп, оксиқышқылдар береді:
H2N-CH2-COOH+HNO2 CH2OH-COOH
+N2+H2O
Пептидтік байланыстың түзілуі:
H2NCH2COOH+HNHCH2COOH H2NCH2-
CO-NH-CH2COOH+ H2O
Полиамидті смолалар
Полиамидті смолалардың маңызды
өкілінің бірі-синтетикалық талшық –
капрон.Капрон e-аминкапрон
қышқылының қалдықтарынан тұрады.Ол
автомобиль дөңгелектерінің өндірісінде,
балық аулайтын торлар дайындауда,
Хирургияда қолданылады.
Полиамидті смолалардың келесі өкілі –
нейлон. Ол екі негізді адипин қышқылы
мен гексаметилендиаминнің
конденсациялануынан түзіледі.
Нәруыздар
1871 ж. орыс химигі Н.Н. Любавин
белоктар амин қышқылдарынан
тұратынын анықтады. Белоктар 20
аминқышқылдарынан тұрады. Тіршіліктің
негізгі құрылыс материалы болып
табылады. Көміртегі 50-55%
Элементтік құрамы: Оттегі 21-24%
Белок оптикалық активті Азот 15-18%
Сутегі 6-7%
зат, өзі арқылы өткен
Күкірт 0,3-2,5%
полярланған сəулені не
оңға, не солға бұрады. Барлық белоктар
ультракүлгін сəулені сіңіреді.
Нәруыздар
Пішініне қарай:
Глобулярлы Фибриллярлы

Құрылымы шағын, Фибрилярлық
полипептидтік белоктар суда жəне
тізбектері сфера (шар) сұйық тұз
немесе элипсоид ерітінділерінде
сияқты бүктелген ерімейді.
болады. Бетіне амин
қышқылдарының
полярлы тобы жəне
зарядталған атомдары
жинақталады. Олар
сумен əрекеттесуге
қабілетті келеді.
Нәруыздар
Қызметі:
Катализаторлық, ферментативтік
Тасымалдаушы
Ағзаның қозғалуына қатысады
Қорғаныштық қызмет
Биологиялық активті заттар
Құрылымдық қызмет
Қор ретінде жиналады
Рецепторлық қызметі
Қолданылған әдебиеттер:
Ә.Ф. Сейітжанов “Органикалық химия”
С. Қ. Тұртабаев, А. К. Кабдрахимова, А.
Ж. Еримова «Биохимия негіздері»
-

Назарыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

АСПАРАГИН ҚЫШҚЫЛЫ

ТАЛАССЕМИЯ Бета талассемия

Жауаптың жіті кезеңі

Аминқышқылдарға жалпы сипаттама

Амин қышқылдардың өндіру биотехнологиясы

Аминқышқылдардың стереоизомериясы, жіктелуі, реакциялары

Ақуыз гидролизаттары

Аминқышқылдарды өндіру биотехнологиясы

Гемоглобинге жалпы түсінік

Аминқышқылдардың өндіру биотехнологиясы

Пәндер