Экономикалық география

Презентация қосу

Астана қаласы Білім басқармасы
№69 мектеп-гимназия

Өзекті география пәні
мұғалімі
географиялық Який Хайрат

зерттеу әдістері

11 сынып
Бүгінгі сабақта:
зерттеу тақырыбына сәйкес аудандастыру
әдістерін қолдануды үйренесіздер.
Аудандастыру ұғымы
Аудандастыру–географиялық ғылымдарда кеңінен қолданылатын
аумақтық жүйелерді реттеу және жүйелендірудің әмбебап әдісі.
Аудандастыру әдісі аумақтық басқару және аудандық топтың
міндеттерін шешу үшін, әкімшілік бөлу үшін және т. б. үлкен мәнге ие.
Аудандастырудың әр түрлі жолдары бар

картография статистикалы математикал
кешенді
лық қ ық

Аудандастыру процесінің мәні – кеңістікте өзіндік аумақтық
құрылымдар мен олардың шекараларын анықтау
5

Аудан өзара байланысты белгілердің
жиынтығы бойынша бөлінген аумақ,
белгілі бір аймақтың құрамындағы
таксономиялық бірлік.

Географиялық аудан -
географиялық қабық компоненттерінің
және ландшафт элементтерінің өзара
байланысымен сипатталатын тұтас
аумақ (акватория).
6

Ауданның түрлері
Біртекті Торапты
аудан аудан
Ағындарды (заттар, энергия, ақпарат)
жинайтын немесе бөлетін орталығы бар
Әр нүктесінде аудандастырылатын
ареал.Тораптық аудандар өндірістік,
объект немесе құбылыс бір белгімен
әлеуметтік, мәдени, т.б. кәсіпорындар мен
немесе белгілер жиынтығымен
мекемелер, әкімшілік және мемлекеттік
сипатталатын таралу аймағы
органдар арасындағы кеңістікті бөлу
нәтижесінде пайда болады.

Мысалы: 1) мемлекеттер, аумақтық-саяси
Топырақ, ландшафт, ауыл бірліктер, жер иеліктері;
шаруашылығының бағыты т.б 2) қалаларға, порттарға, теміржол
стансыларына тарту аудандары;
Біртекті аудан картада сапалы
3) пошта бөлімшелерінің,
(фон) тәсілімен бейнеленеді.
емханалардың учаскелері)
7

Аудандастыру географияның қай салаларында қолданылады?

Физикалық география

Экономикалық география

Саяси география

Мәдениет географиясы
8

Физикалық географиядағы аудандастыру үлгісі
Географиялық
қабық

Ландшафт
Географиялық
(жергілікті жер
белдеу
типі)

Аудан Табиғат зонасы

Аймақ
9

Экономикалық географиядағы аудандастыру үлгісі
Әлемдік
экономикалық
кеңістік

Шағын
Интеграциялық одақ
экономикалық аудан

Орташа Ұлттық
экономикалық экономикалық
аудан кеңістік

Ірі экономикалық
аймақ
10

Саяси географиядағы аудандастыру үлгісі
Дүниежүзінің
саяси кеңістігі

Әлемнің ірі
Жергілікті
геосаяси
шиеленіс ошағы
бөліктері

Мемлекеттің
шекаралық Әскери-саяси
зонасы блоктар

Ұлттық геосаяси
кеңістік
Мәдениет географиясындағы аудандастыру үлгісі

Әлемдік өркениет

Қала мәдениеті Жеке өркениет

Ұлттық мәдениет Ұлттық-мәдени
кеңістік

Мемлекеттің
геомәдени
кеңістігі
Аудандастыру кезеңдері

Аудандастыру Белгілері Ареалдар
Геожүйелерді үшін маңызды бойынша негізінде
таңдау белгілерді жіктеу, шекараларды
анықтау сипаттау анықтау
Объективтілік

Мақсаттылық Жүйелілік

Аудандастыру
принциптері
Біртектілік Серпінділік

Үздіксіздік Тиімділік
Әлеуметтік-экономикалық географиядағы аудандастыру

Салалық аудандастыру Интегралдық аудандастыру
• Табиғи-ресурстық • Интегралдық экономикалық
• Ауыл шаруашылығы • Табиғи-шаруашылық
• Өнеркәсіптік- • Экологиялық-экономикалық
географиялық • Мәдени-географиялық
• Көліктік-географиялық • Рекреациялық-географиялық
• Салалық әлеуметтік-
географиялық
Экономикалық аудандастыру теориясының негізін
салған ғалым-географтар

И.Г.Александров Н.Н.Баранский Н.Н.Колосовский
1-тапсырма
Физикалық география саласындағы аудандастыру
түрлерін көрсетіңіз

1465 А. Географиялық белдеу
В. Ұлттық мәдениет
С. Орташа экономикалық аудан
D. Ландшафт
Е. Жергілікті шиеленіс ошағы
F. Интеграциялық одақ
1731
G. Табиғат зонасы
H. Жеке өркениет
Жауабы

1465

А. Географиялық белдеу
D. Ландшафт
G. Табиғат зонасы
2-тапсырма
География саласындағы аудандастыру құрылымын
сәйкестендіріңіз

№ География № Аудандастыру түрлері
1465 салалары
1 Физикалық А Әскери-саяси
география блоктар
2 Экономикалық В Әлемдік өркениет
география
1731 Саяси география С Интеграциялық одақ
4 Мәдениет D Табиғат зонасы
географиясы
Жауабы

№ География № Аудандастыру түрлері
салалары
1465 Физикалық А Әскери-саяси
география блоктар
2 Экономикал В Әлемдік өркениет
ық
география
3 Саяси С Интеграциялық одақ
1731
география
4 Мәдениет D Табиғат зонасы
географияс
ы
3-тапсырма
Қазақстанның экономикалық аудандары картасы
бойынша анықтаңыз
1. Солтүстік Қазақстан
экономикалық ауданына
1465 жататын облыстар
2. Оңтүстік Қазақстан
экономикалық ауданына
жататын облыстар
3. Батыс Қазақстан
экономикалық ауданына
жататын облыстар
4. Орталық Қазақстан
экономикалық ауданына
1731 жататын облыстар
5. Шығыс Қазақстан
экономикалық ауданына
жататын облыстар
Жауабы

1. Солтүстік Қазақстан,
Ақмола, Қостанай,
Павлодар облыстары
1465 2. Түркістан, Жамбыл,
Алматы, Қызылорда
облыстары
3. Батыс Қазақстан,
Ақтөбе, Атырау,
Маңғыстау облыстары
4. Қарағанды облысы
5. Шығыс Қазақстан
1731 облысы
4-тапсырма
Азия елдерін тарихи-географиялық тұрғыдан
аудандастырыңыз
№ Тарихи- Құрамына
географиял
1465 кіретін елдер
ық
аудандар

3 1731

Жауабы
№ Тарихи- Құрамына кіретін
география елдер
лық
аудандар
1 Оңтүстік- Түркия, Сауд Арабиясы,
1465
Батыс Азия Иран, Ирак, Сирия, Оман
Ауғанстан, Катар т.б
2 Оңтүстік Үндістан, Пәкістан,
Азия Непал, Шри-Ланка,
Бутан, Мальдив
Республикасы,
Бангладеш
3 Орталық Моңғолия, Қытай,
1731
және Жапония, Корея
Шығыс Республикасы, КХДР
Азия
4 Оңтүстік- Индонезия, Лаос,
Шығыс Таиланд, Вьетнам,
Азия Камбоджа, Филиппин,
Малайзия, Бруней,
Мьянма, Сингапур
5-тапсырма
Берілген картада Республикалық маңызы бар облыстар мен
қалалардағы қазақтардың үлесі аудандастырылған

жоғары орташа төмен
1465 облыстар облыстар облыстар

1731
Жауабы

Қазақтардың үлесі
1465 Қазақтардың үлесі Қазақтардың үлесі
жоғары облыстар орташа облыстар төмен облыстар

Қызылорда, Алматы, Солтүстік
Атырау, Жамбыл, Қазақстан,
Маңғыстау, Шығыс Қазақстан, Қостанай,
Ақтөбе Павлодар,
Батыс Қазақстан Ақмола,
1731
Түркістан Қарағанды
Қорытынды
Географияның әр саласында
қолданылатын аудандастыру
түрлерін білдік. Сонымен
қатар зерттеу тақырыбына
байланысты аудандастыру
әдістерін қолдануды
меңгердік.

Ұқсас жұмыстар

Берілетін тапсырма Блум таксономиясы бойынша сол ойлау деңгейінен асып кетпеуі шарт

Сандық әдістермен математикалық әдістердің арақатынасы

Миф және ақиқат

Аумақтық экономиканы зерттеу әдістері

Тақырыптық карталарда құбылыстар мен объектілерді картада бейнелеудің картографиялық тәсілдері

Картографиялық топонимика

Жаратылыстану апталығы

Отын өнеркәсібі

Тәуелсіз Қазақстанның ғылым, білім саласы

Биологиялық рекультивация

Пәндер