Сандық карта

Презентация қосу

Астана қаласы Білім басқармасы
№69 мектеп-гимназия

Заманауи география пәні
мұғалімі
картографиялық Який Хайрат

әдістері

11 сынып
Бүгінгі сабақта:

Тақырыпқа сәйкес электронды
картографиялық ресурстардың
түрлерімен танысып,олардың
мүмкіндіктерін пайдалануды
үйренесіздер;
3

Картографияның міндеті қандай?
Картография нені зерттейді?

• табиғат пен қоғамның құбылыстарын географиялық карта мен
басқа да картографиялық өнімдерді кескіндеу және оларды
құрастыру, пайдалану әдістерін

Картографияны қайда қолданамыз?

• картографиялық әдістер физикалық география, геология, геофизика,
әлеуметтану, экономика және тарих ғылымдарында кеңінен қолданыс
табуда

Картографияның міндетін атаймыз

• халықты шаруашылық пен мәдени қажеттілігін өтейтін заман
талабына сай, сапасы жоғары географиялық карталар мен атластар,
глобустар және басқа да картографиялық өнімдермен қамтамасыз ету
Картография тарихы

Ежелгі папирустан жасалған карта Мұхаммед ал-Ыдырыс
Птолемей картасы (II ғ.) Роджер II-ге арнап жасаған,
1154 жыл

Қазіргі заманғы карталар Google Maps картасы
Географиялық ақпараттық карта

Геоақпараттық карта дегеніміз-сандық
мәліметтер базасына, ГАЖ-
технологиялар мен географиялық
білімге негізделген табиғи және
әлеуметтік-экономикалық геожүйелерді
ақпараттық-картографиялық модельдеу

Картография және геоинформатика бір-
бірімен тығыз байланысты. Нәтижесінде
картографияның жаңа саласы –
геоақпараттық картография пайда болды.
Электрондық карта
Электрондық карта – сандық карта деректері негізінде жасалынатын және
компьютердің бейне мониторында немесе басқа құрылғының бейнебетінде
бейнеленген картографиялық кескін (мысалы, спутниктік навигатор)

Егістік жерлердің электрондық карталар Мониторинг жүйесіне арналған
электрондық карталар

Бұл карталар көптеген қосымша және пайдалы қасиеттерге ие. Қағаз картасынан
айырмашылығы, электрондық картада қажет болған жағдайда пайдаланылуы мүмкін
жасырын ақпарат бар.
Сандық карта
Сандық карта – мазмұны белгілі бір типтегі және масштабтағы карта
мазмұнына сәйкес келетін сандық картографиялық модель. Картографиялық
көздерді цифрландыру, фотограмметриялық мәліметтерді өңдеу, қашықтықтан
зондтау, сандық тіркеу арқылы сандық карталар құрылады.
Сандық карта үлгілері

Сандық картография. Топографиялық жоспар
Геоинформатика
Қазіргі кезде көп пайдаланылатын электронды
картографиялық ресурстар
2 gis
Қалалық карталар мен электронды анықтамалықтарды
шығаратын халықаралық картографиялық компания. Оған
карта, ұйымдар анықтамалығы, қоғамдық және жеке көлік
бағыттарын іздеу, қашықтықты өлшейтін сызғыш және кейбір
қалалардағы кептелістер кіреді.

google maps
Яндекс іздеу және картаға түсіру бойынша
ақпараттық қызмет

Google Earth
«Виртуалды глобус» немесе географиялық
ақпараттық жүйе. Жоғары сапалы спутниктік
фотосуреттердің негізіндегі жердің үшөлшемді
(3 байттық) моделін ұсынады.
1-тапсырма
Google Earth қосымшасын пайдалана отырып, Нұр-Сұлтан қаласының сол
жақ жағалауына саяхат жасап, мына ғимаратты анықтаңыз:

https://earth.google.com/web/@
51.11607481,71.44238247,346.
42717407a,232.79550666d,35y
,87.61019116h,56.28455067t,0
r
Жауабы

Тұңғыш Президент кітапханасы
Сандық топографиялық
карталарды сипаттау

Реттік номері

Метрикасы мен семантикасы

Кеңістіктегі логикалық
байланыстары
Сандық картада берілетін ақпараттың түрлері

Өлшемдік
ақпарат

Жалпы Синтаксистік
ақпарат ақпарат

Құрылымдық Семантикалы
ақпарат қ ақпарат
Өлшемдік ақпарат

Геодезиялық сипаттамалар

Жер бедері мен түрлі
нысандардың кеңістіктегі
координаталары
Синтаксистік ақпарат

Орман

Жайылым

Су айдыны

Суайрықтар

Беткейлердің жату бағыттары
Семантикалық ақпарат

Нысандарды Инженерлік
құрылыстардың
сипаттайтын
техникалық
белгілер параметрлері

Жер бетінің Ағаштар мен
геологиялық ормандар туралы
сипаттамасы мәлімет
Құрылымдық ақпарат

Түрлі
нысандардың Теміржол
бір-біріне желілері
қатысы

Елді Елді мекендер
мекендердің мен
ғимараттары ғимараттардың
мен конструкциялар
құрылымдары ы
Жалпы ақпарат

Жергілікті жер атауы

Координаталары мен биіктік
жүйесі

Географиялық
номенклатурасы
Сандық карталарды құру жолдары

Дәстүрлі аналогтық картографиялық
жұмыстарды цифрландыру

Қашықтан зерделеу жолымен алынған
дайын ақпаратты фотограмметриялық өңдеу

Далалық жалпыгеодезиялық түсірілім жасау
немесе Жер серіктері аспаптары көмегімен
жаппай түсірілім жасау арқылы

Қарапайым далалық көзмөлшерлік
түсірілімдерін камералық өңдеуден өткізу
көмегімен жасалады
Сандық карталардың жіктелуі
Мақсатына Алғашқы мәліметтің берілуі
қарай және ақпараттың өңделу тәсілі
бойынша
Топографиялық
Геологиялық
Тұрақты карталар
Кескіндік

Гидрологиялық Тұрақты емес карталар

Геоморфологиялық
Құрылымдық карталар
Кадастрлық
Сандық карталарда ақпараттың берілу түрлері
Тұрақты сандық карталарда ақпарттың берілу
түрлері:
а) шаршы мен теңбүйірлі үшбұрыштағы
нүктелер;
ә) магистраль бойындағы сызықтардағы
нүктелер

1-сурет

Құрылымдық сандық карталарда
ақпарттың берілу түрлері:
а) горизонталь сызықтар бойындағы
нүктелер;
ә) беткей еңкіштігін көрсететін
горизонталь сызықтар бойындағы
нүктелер
2-сурет
Картографиялық бейнелеуді қабаттар бойынша орналастыру

Жергілікті жердің
үшөлшемді үлгісі деп
экран бетінде берілген
шарт бойынша үшөлшемді
координата көмегімен
ақпараттың нақты
бейнеленуін айтады. Оны
экран бетіне шығарып,
жұмыс жасауын арнаулы
ГАЖ бағдарламасы жүзеге
асырады
Экран бетіне картаны шығару тәсілдері

Экран бетіне сандық карталарды шығарудың
2 тәсілі бар:
Растрлық тәсіл бойынша картографиялық
ақпарат матрица (пиксель) түрінде, яғни
басты көрсеткіші картографиялық бейне
түсінің коды болады. Бейне көптеген
дискретті ұяшықтардан, растр
элементтерінен құралады. Кемшілігі - бейнені
үлкейтсе сапасы төмендейді.

Векторлық тәсілдер
картографиялық ақпаратты
арнаулы метриялық қисық
векторлық сызықтар, геометриялық
пішіндер арқылы беріледі.
Геометриялық мәлімет береді.
Сандық географиялық карталардың
мүмкіндіктері қандай
1.Жер шарының кез келген
бұрышын тауып, сипаттау
2.Статистикалық деректерді өңдеу
және талдау
3.Диаграмма құру
4.Сандық кескін карталарын
құрастыру және толтыру
5.Биіктікті, координатты,
қашықтықты, ауданды,
температураны, жауын-шашынның
мөлшерін және булануды анықтау
2-тапсырма
Берілген сипаттамаларға сәйкес келетін суреттерді орналастырыңыз

1.Жоғары сапалы спутниктік
фотосуреттердің негізіндегі жердің
үшөлшемді (3 байттық) моделін ұсынады.

2. Қоғамдық және жеке көлік бағыттарын іздеу.

3.Яндекс іздеу және картаға түсіру бойынша
ақпараттық қызмет
Жауабы

1.Жоғары сапалы спутниктік
фотосуреттердің негізіндегі жердің
үшөлшемді (3 байттық) моделін ұсынады.

2. Қоғамдық және жеке көлік бағыттарын іздеу.

3.Яндекс іздеу және картаға түсіру бойынша
ақпараттық қызмет
3-тапсырма
Берілген суреттер бойынша ақпараттың берілу түрлерін
жазыңыз
1-сурет 2-сурет
Жауабы

1-сурет 2-сурет

Құрылымдық карталарда Тұрақты карталарда
4-тапсырма
Сандық картада берілетін ақпараттың түрлерін
сипаттамаларына сәйкестендіріңіз
№ Ақпарат түрлері № Сипаттамалары

1 Өлшемдік ақпарат А Инженерлік құрылыстардың техникалық
параметрлері
2 Синтаксистік В Жергілікті жер атауы
ақпарат
3 Семантикалық С Теміржол желілері
ақпарат
4 Құрылымдық D Беткейлердің жату бағыттары
ақпарат
5 Жалпы ақпарат Е Геодезиялық сипаттамалар
Жауабы

№ Ақпарат түрлері № Сипаттамалары

1 Өлшемдік А Инженерлік құрылыстардың
ақпарат техникалық параметрлері
2 Синтаксистік В Жергілікті жер атауы
ақпарат
3 Семантикалық С Теміржол желілері
ақпарат
4 Құрылымдық D Беткейлердің жату бағыттары
ақпарат
5 Жалпы ақпарат Е Геодезиялық сипаттамалар
5-тапсырма
Мақсатына қарай сандық карталардың жіктелуін
көрсетіңіз
А. Геоморфологиялық
В. Тұрақты карталар
С. Тұрақты емес карталар
D. Кескіндік
Е. Құрылымдық
F. Кадастрлық
Жауабы

А. Геоморфологиялық
D. Кескіндік
F. Кадастрлық
Қорытынды
Тақырыпқа сәйкес
электронды
картографиялық
ресурстардың түрлерін
білдіңіздер;
Олардың мүмкіндіктерін
пайдалануды үйрендіңіздер.

Ұқсас жұмыстар

Карта — Жер шарының бетін немесе оның бөліктерін белгілі бір картографиялық проекцияда жазықтыққа кішірейтіп және жинақтап бейнелеу. Қолданылу мақсатына қарай керекті мәліметтер көрсетіледі

Карта және жобаларды графикалық безендіру

ТОПОГРАФИЯЛЫҚ КАРТА ШАРТТЫ БЕЛГІЛЕР

ГАЖ Әскери салада пайдалану

Карта арқылы жолдан тыс жермен жүру

Сандық дыбыс

Картографиялық жұмыстардың түрлері

Графикалық деректер қорын басқару жүйесі

Карта

ИНЖЕНЕРЛІК ГЕОДЕЗИЯ пәні

Пәндер