Импульс моменті

Презентация қосу

АЙНАЛМАЛЫ ҚОЗҒАЛЫС
ДИНАМИКАСЫ

Айналмалы қозғалысты сипаттайтын физикалық шамаларға
анықтама беру және олардың қозғалыстағы рөлін
көрсету.Айналмалы қозғалыстағы сақталу заңдарын
тұжырымдау.
АЙНАЛМАЛЫ ҚОЗҒАЛЫС ДИНАМИКАСЫ

• 1. Қатты дененің айналмлы қозғалысының динамикасы
• 2. Күш моменті және инерция моменті
• 3. Айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуі
• 4. Дұрыс геометриялық пішіндегі кейбір денелердің инерция моменті
• 5. Штейнер теоремасы
• 6. Импульс моменті және оның сақталу заңы
• 7. Айналыстағы дененің кинетикалық энергиясы
• 8. Центрифуга және оны пайдалану
• 9. Іргерлемелі және айнымалы қозғалысты сипайтын физикалық шамалардың
сәйкестігі
. ҚАТТЫ ДЕНЕНІҢ АЙНАЛМЛЫ
ҚОЗҒАЛЫСЫНЫҢ ДИНАМИКАСЫ
• Қозғалыс кезде дененің пішіні мен өлшемі өзгермейтін және оны
құрайтын екі бөлшегінің арақашықтығы үнемі тұрақты болып қалатын
денелерді абсолютты қатты денелер деп атайды.
• Тұрақты қозғалмайтын ось бойынша айналыстағы дененің
кинематикасының қозғалыс теңдеуі айналу бұрышының уақытқа тәуелді
өзгерісін көрсетеді.Яғни
•
• Дененің кез келген нүктесі тұрақты оске қатысты, тұрақты
арақашықтықта шеңбер сызады.
n

i 1

КҮШ МОМЕНТІ ЖӘНЕ ИНЕРЦИЯ
МОМЕНТІ
• Дененің айналу осіне қатысты күш моменті деп, айналу осінен нүктеге
дейінгі нүктеге дейінгі радиус вектор - дің сол нүктеге түскен - күшіне
векторлық көбейтіндісін айтады,яғни

• Материялық нүктелер инерция моменті деп,нүктелер массасын
олардың тұрақты айналу осіне дейінгі арақашықтықтардың квадратына
көбейткенге тең:
•
• 1. Жүйенің (дененің) инерция моменті деп,сол жүйені құрайтын
бөлшектердің массасын айналу радиусының квадртына
n
көбейтіндісінің
miri²
I=
алгебралық қосындысына тең физиалық шаманы айтады.
i 1

Егер жүйе (дене) массасы үздіксіз таралса,онда қосындыны интеграл түрде жазуға болады.
I=r²dm

• Айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуі
• Айналмалы қозғалыстың бұрыштық үдеуі денеге әсер еткен қорытқы
күшке тура пропорционал, ал оның инерция моментіне кері
пропорционал.
. ДҰРЫС ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ ПІШІНДЕГІ КЕЙБІР
ДЕНЕЛЕРДІҢ ИНЕРЦИЯ МОМЕНТІ

• 1.Массасы тең радиусы ,сыртқы радиусы -,болатын симметрия өсі
геометриялық осімен дәл келетін біртекті қуыс цилиндрдің инерция
момені
• 2.Қабырғасы жұқа цилиндр немесе сақинаның инерция моменті
• 3.Біртекті тұтас цилиндр немесе табақ момент инерциясы

• 4.Ортасынан өтетін оске қатысты шардың момент инерциясы
• 5.Дәл ортасынан өтетін оске қатысты біртекті стерженнің момент
инерциясы

• 6.Біртекті стерженнің бір шетінен өтетін оске қатысты момент
инерциясы

• 7.Негізінен ḻ оске қатысты тік төрт бұрышты паралеллипедтің момент
инерциясы -ені,-ұзыны
• 8.Радиусы ені -га тең жұқа сақинаның момент инерциясы.
• Біртекті тұтас табақтың момент инерциясын есептелік.Табақтың
массасы оның тығыздығы мен ауданының көбейтіндісіне тең.

• Енді осы өрнекті (2.8) формулаға қойып интегралдайық

•
ШТЕЙНЕР ТЕОРЕМАСЫ

• Дененің симметриялы осіне параллель кез келген оске қатысты момент
инерциясы сол дененің өзінің симметриялы өрісіне қатысты момент
инерциясына,дененің массасын екі параллель остер арақашықтығының
квадратына көбейтіп, қосқанға тең.Массасы аа′ оске қатысты сс′
симметрия осі бар дененің момент инерциясы.
• J=
ИМПУЛЬС МОМЕНТІ ЖӘНЕ ОНЫҢ САҚТАЛУ
ЗАҢЫ
• Айналу осіне қатысты дене бөлшегінің импульс моменті деп- бөлшек
радиусы вектор - ді бөлшек импульсі - ға векторлық көбейткенге тең
шаманы айтады.
•
• Бұдан

• дененің толық импульс моменті деп бөлшектердің импульс
моментерінің геометриялық қосындысын айтады:
АЙНАЛЫСТАҒЫ ДЕНЕНІҢ КИНЕТИКАЛЫҚ
ЭНЕРГИЯСЫ

• Айналыстағы дененің кинетикалық энергиясы сол денені құрайтын
бөлшектердің кинетикалық энергиясының алгебралық қосындысына
тең.
• Қатты дене үшін:
•
• Мұндағы I=-дененің айналу осіне қатысты момент инерциясы.
• Сонымен,айналыстағы дененің кинетикалық энергиясы дененің
инерция моментін бұрыштық жылдамдықтың квадратына көбейтіп,оны
екіге бөлгенге тең.
ЦЕНТРИФУГА ЖӘНЕ ОНЫ ПАЙДАЛАНУ

• Центрифуга-сыртқы тепкіш күштің әсерінен сұйық қоспа құрамын
механикалық түрде ажырататын құрал.
• Сұйық құйылған (ажыратылатын бөлшектері бар) шыны түтікшелерді
тепе-теңдікте іліп айналысқа келтіретін болсақ,бұл түтікшелер ішіндегі
әрбір бөлшекке центрден тепкіш күш әсер етеді.
•
ІРГЕРЛЕМЕЛІ ҚОЗҒАЛЫСТЫ СИПАЙТЫН
ФИЗИКАЛЫҚ ШАМАЛАР
Ілгерлемелі қозғалыс
1 Сызықтық жылдамдық

2 Сызықтық үдеу

3 Импульс P⃗=m
4 Динамиканың негізгі заңы

5 Кинетикалық энергия

6 Бірқалыпты айналмалы қозғалыстың жолы
S=

7 Бірқалыпты айналмалы қозғалыстың жылдамдығы

8 Импульстің сақталу заңы

9 Масса m
АЙНЫМАЛЫ ҚОЗҒАЛЫСТЫ СИПАЙТЫН
ФИЗИКАЛЫҚ ШАМАЛАР
Айналмалы қозғалыс
1 Бұрыштық жылдамдық
2 Бұрыштық үдеу:
3 Импульс моменті
4 Айналмалы қозғалыстың динамикасының негізгі заңы

5 Айналыстағы дененің кинетикалық энергиясы

6 Бірқалыпты айнымалы қозғалыстың айналу бұрышы

7 Бірқалыпты айнымалы қозғалыстың айналыс бұрыштық жылдамдығы

8 Импульс моментінің сақталу заңы

9 Инерция моменті

Ұқсас жұмыстар

Инерция моменті

АЙНАЛМАЛЫ ҚОЗҒАЛЫС

АЙНАЛМАЛЫ ҚОЗҒАЛЫС ДИНАМИКАСЫ

Инерция моменті Инерция тензоры

Шығармашы лық деңгей

Дене импульсі

Дене импульсі. Импульстің сақталу заңы. Реактивті қозғалыс

ЖАРЫҚ ҚЫСЫМЫ

Сәуле шығарғыштық қабілеті

Жай механизмдер

Пәндер