Екі саусақты сермеп

«Тарих және педагогика» факультеті

«ПСИХОЛОГИЯ және АРНАЙЫ ПЕДАГОГИКА» кафедрасы

ҚАЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Коммерциялық емес акционерлік қоғам

«М. ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті»

Тақырыбы: Ым-ишараның құрылымы.

Орындаған: Бектасова Балнұр

ТП-18-2К1

Қабылдаған: Калыбекова Сауле Кураловна

Бір уақытта орыс тіліндегі сөйлемдерді айтып шығару мен көшірме ым-ишара тілін орындау мүмкін болу үшін, әр сөздің ым-ишара эквиваленті болуы керек. Қалайша көшірме ым-ишара тілі орыс сөздерінің мағынасын жеткізуді қамтамасыз етеді?

1класс

Көшірме ым-ишараның 2 класы

өзіндік ым-ишаралар

дактильді әліппенің (дактильді сөздер) көмегімен айтылатын орыс тілінің сөздері

ым-ишара және бірнеше дактилеммадан құралатын лексемалар

Сурдопедагогтарды бұрыннан ым-ишара тілі қызықтырған. Бірақ ұзақ уақыт бойы бұл қарым-қатынас жүйесі примитивті болып саналған. Мысалы, француз сурдопедагогтарының бірі Пелисьер (M. Pelissier) 1856 жылы ым-ишара тілі «грамматикалық заңдылықтардан айырылған» деп жазған болатын.

Өткен ғасырдың өзінде де саңыраулардың ым-ишаралық қарым-қатынастары жөнінде керемет сөздер айтылған. Орыс ым-ишара тілін оқытудағы бірінші пионерлердің бірі атақты сурдопедагог В. И. Флери болды.

Көптеген мамандардың, мысалы, неміс психологі В. Вундт, орыс зерттеушілері Р. М. Боскис, Н. Г. Морозова және т. б. ұзақ бақылаулары мен кейбір бағалы ізденістеріне қарамастан, оларға ым-ишара тілінің лингвистикалық анықтамасын құру қиындыққа соқты. Бұл, әдетте, сипаттық лингвистиканың дәстүрлі әдістерінің әлсіз болғанымен түсіндіріледі, ым-ишара тілі мұндай әдістер көмегімен талдауға келмеді.

Дәстүрлі лингвистика мынадай түсініктер мен ұғымдарға: «сөз таптары», «сөйлем мүшесі», «зат есім», «етістік» және т. б. сүйенеді. Бірақ, егер орыс ым-ишара тілінде «сөз таптары» және «сөйлем мүшелері» жоқ болса, онда ым-ишара тілі грамматикалық заңдылықтардан айырылады деген қорытындыға келеміз.

Мәселенің жаңа замандық трактовкасын алғаш 60-жылдары америкалық оқымысты Стоку ұсынған болатын. Зерттеулер көрсеткендей, орыс ым-ишара тілі - көпдеңгейлі лингвистикалық жүйе және ым-ишара - негізі мәнді (семантикалық) бірлік - күрделі құрылымы бар

САНДАР

1 - 5 - Кәдімгідей көрсетеміз.

10 - Екі қолдың жұмылған саусақтары қосылып, ажырағанда саусақ ашылады.

11 - 14 - Саусақтар санға сәйкес тез ынтап отырады.

15 - Екі қолдың жұмылған саусақтары қосылып, екінші қол ажырағанда саусақтар ашылады.

16 - 19 - саусақты санға сәйкес алға солға.

20 - 2 - саусақты төмен екі рет сілкейміз.

6 - 9 - Алақанды санға сәйкес соғамыз.

21 - 29 - Екі саусақты сермеп, 1 - 9 сандарын көрсету.

30 - 3 - Саусақты төмен үш рет сілкейміз.

31 - 39 - Үш саусақты сермеп, 1 - 9 сандарды көрсетеміз.

40 - Төрт саусақты төмен екі рет сермейміз.

41 - 49 - Төрт саусақты сермеп, 1 - 9 сандарды көрсетеміз.

50 - ес саусақты төмен екі рет сермейміз.

51 - 59 - Бес саусақты сермеп, 1 - 9 сандарды көрсетеміз.

60 - Алақанды бас бармақпен екі рет тырнаймыз.

61 - 69 - Алақанды тырнап, 1 - 9 сандарын көреміз.

70 - Алақанды екі саусақпен екі рет тырнаймыз.

71 - 79 - Екі саусақпен тырнап, 1 - 9 сандарын көрсетеміз.

80 - Алақанды үш саусақпен екі рет тырнаймыз.

81 - 89 - Алақанды үш саусақпен тырнап, 1 - 9 сандармен көрсетеміз.

90 - Алақанды төрт саусақпен екі рет тырнаймыз.

91 - 99 - Алақанды төрт саусақпен тырнап, 1 - 9 сандарын көрсетеміз.

100 - « Х » әрпін бері қаратып, астыға және үстіге таратамыз.

200 - Екі саусақты 100 сияқты.

300 - 400 - 500 - Тура 100 сияқты.

600 - Алақанды бас бармақтың тырнағымен екі рет тырнау.

700 - 800 - 900 - Тура 600 сияқты.

1000 - Сұқ саусақпен алдыға сұғу.

2000 - 3000 - 4000 - 5000 - Бір бір саусақтан көбейтіп 1000 сияқты.

6000 - 6 Т әріпі.

7000 - 8000 - 9000 - Тура 6000 сияқты

1 млн. - М әріпін жатқызып оңға қарай бағыттау.

2 млн . . . - Сәйкес санды қойып, 1 млн. - ды көрсету.

1 млрд - 1млн. және Д әріпі, М айналдыру

0 саны - 0 әріпі сияқты.

1 - ші - Бас бармақты немесе сұқ саусақты өз өзіне айналдыру.

Қолданылған әдебиет:

Басова А. Г., Геранкина А. Г. Исторические данные об отношении сурдопедагогов к дактильной и жестовой форме речи в обучении глухих // Вопросы сурдопедагогики. - М., 1970.

Дактилология и мимика: В 5 ч. - Л., 1975-1979.

Гейлъман И. Ф. Изучаем жестуно: В 2 ч. - Л., 1980. - Ч. 1; Ч. П. - Л., 1982.

Гейльман И. Ф. Дактилология. - Л., 1981.

Геранкина А. Г. Практикум по дактильной речи. - М., 1972.

Димскис Л. С. Изучаем жестовый язык. Пособие для студентов дефектологических факультетов. - Минск: НМЦентр, 1998.

Зайцева ГЛ. Дактилология. Жестовая речь. - М. : Просвещение, 1991.

Зайцева ГЛ. Использование жестовой речи на уроках литературы в вечерних школах глухих и слабослышащих. - Л., 1981.

Ұқсас жұмыстар

Домбыра құрылысымен танысу

Іңір немесе түн жануары

Футбол допты қақпаға тебу

Комбайн жаткасы