Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері

Презентация қосу

Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері
Қазіргі кезде жекелеген елдер мен аймақтар әлемдік
экономикада алатын орны жөнінен бір-бірінен үлкен
айырмашылық жасайды. Сондықтан елдердің нақты
әлеуметтік-экономикалық даму деңгейлерін салыстырып,
сипаттауда сандық көрсеткіштер жүйесі кеңінен
пайдаланылады. Жеке елдің дүниежүзілік шаруашылықтағы
орнын және әлеуметтік-экономикалық даму ерекшеліктерін
сипаттауда:
1) ел экономикасының типі;
2) жерінің ауданы және оның игерілу деңгейі;
3) халқының саны мен еңбек ресурстарының құрылымы;
4) жалпы жиынтық өнімнің (ЖЖӨ) келемі мен құрылымы;
5) халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасы;
6) елдің халықаралық еңбек белінісіндегі орны сияқты
маңызды көрсеткіштердің жиынтығы пайдаланылады.
Ел экономикасының ауқымы, ең алдымен, жалпы
жиынтық өнім көлемімен анықталады. Жиынтық өнімнің
екі түрі бар: жиынтық ішкі өнім (ЖІӨ) және жиынтық
ұлттық өнім (ЖҰӨ). ЖІӨ жыл ішінде белгілі бір аумақта
өндірілген тауарлар мен көрсетілген қызметтің жалпы
құнын көрсетсе, ЖҰӨ көлемін анықтауда аумақтағы
шетелдік кәсіпорындар үлесі есептелмейді. Әдетте,
географтар салыстырулар жүргізгенде ЖІӨ көлемін ғана
есепке алады. Әртүрлі елдердегі ЖІӨ көлемінің
көрсеткйптері алшақтық жасамас үшін бірыңғай бірлік
— АҚШ доллары пайдаланылады. XX ғасырдың соңына
қарай дүниежүзі елдері арасында ЖІӨ көлемі жөнінен
АҚШ жетекші орынға ие болды.
Елдің экономикалық даму деңгейін анықтауда жиынтық ішкі өнімнің жан басына шаққандағы
көрсеткіші де ескеріледі. Бұл көрсеткіш бойынша дүниежүзі елдері арасында үлкен алшақтық
байқалады.
Қазақстанда 2017 жылы сатып алу қабілетін ескергеде ЖІӨ көлемі ресми бағам бойынша 478
млрд АҚШ долларын құрады, оның жан басына шаққандағы көрсеткіші 26 252 долларға тең
болды.
р\с ЖІӨ деңгейі жоғары елдер ЖІӨ мөлшері р/с ЖІӨ деңгейі төмен елдер ЖІӨ мөлшері
АҚШ долл. АҚШ долл.

1 Катар 124 529 1 Мадагаскар 1 551
2 Люксембург 106 374 2 Оңтүстік Судан 1 489
3 Сингапур 93 905 3 Либерия 1 354
4 Бруней 78 196 4 Йемен 1 287
5 Ирландия 75 538 5 Мозамбик 1 244
6 Норвегия 71 831 6 Малави 1 167
7 БАӘ 67 741 7 Нигер 1 164
8 Кувейт 66 163 8 Конго ДР 790
9 Щвейцария 61 422 9 Бурунди 735
10 АҚШ 59 501 10 Орт.Африка Республиеасы 677
Дамыған елдер — индустриалды және ғылыми-техникалық төңкеріс кезеңін басынан
өткерген, экономикада, мәдениетте және саяси-әлеуметтік құрылымда едәуір жоғары
деңгейге көтерілген елдер.
Ұлыбритания, АҚШ, Жапония , Чили, Франция
Қытай, Сауд Арабиясы, Венесуэла, Ливия, Нигерия
Бразилия, Бангладеш, Чад, Руанда, Эфиопия
Оңтүстік Корея, Сингапур, Тайвань, Гонконг,
Аустралия
Қытай, Үндістан, Канада
Израиль, Жаңа Зеландия, Аустралия, ОАР, Украина
Куба, Шри Ланка, Гондурас, Гаити, Алжир
Мальта, Кипр, Панама, Багам аралдары, Сауд Арабия
Нидерланд, Дания, Бельгия, Швейцария, АҚШ
Үй тапсырмасы
Үй тапсырмасы
Артығын тап. « Неге?» деген сұраққа жауап бере отырып пазл құрастырады (әр дұрыс
жауап «Заманауи әлемде елдің қуаты ең алдымен азаматтарының білімімен өлшенеді»
деген сөз құралады.
1. Ұлыбритания, АҚШ, Жапония , Чили, Франция (Үлкен Жетілік елдері)
2. Қытай, Сауд Арабиясы, Венесуэла, Ливия, Нигерия (ОПЕК)
3. Бразилия, Бангладеш, Чад, Руанда, Эфиопия (кедей мемлекет)
4. Оңтүстік Корея, Сингапур, Тайвань, Гонконг, Аустралия (жаңа индустриялы ел)
5. Қытай, Үндістан, Канада (жетекші дамушы ел)
6. Израиль, Жаңа Зеландия, Аустралия, ОАР, Украина (қоныс аударған капитализм
елдері)
7. Куба, Шри-Ланка, Гондурас, Гаити, Алжир (плантациялық шаруашылық елдері)
8. Мальта, Кипр, Панама, Багам аралдары, Сауд Арабия (жалға пәтер беруші елдер)
9. Нидерланд, Дания, Бельгия, Швейцария, АҚШ (Батыс Еуропаның шағын
капиталистік елдері)
Ресей географтары дүниежүзі елдерін экономикалық даму деңгейіне, әлемдік
экономикадағы орнына қарай экономикасы дамыған елдер, өтпелі экономика тән
елдер және дамушы елдер деп үлкен үш топқа бөледі. Дамыған елдер әлемдік нарық
пен халықаралық еңбек бөлінісінде жетекші рөл атқарады.Барлық халықаралық
ұйымдар нарықтық экономикасы дамыған елдер қатарына 40 шақты елді
жатқызады.Олардың 35-і әлемдік тауар өндірісі мен қызыметтің 60% ы тиесілі
болатынтобына нарықтық экономика тән, Экономнкалық ынтымақтастық пен даму
ұйымына ("Париж клубы") мүше болып табылады.
әне Ұ
қж тә зақ у
лы уды уе а қ
ика ам ін
д л с і з ы
ном тік тет бо т
Эко еумет сыз е е л у ы
әл тама жүй
и

ы
қам саяс
о
Қо
к
ғ
р
а

тұ

са
ы
м
ат

қалы

е
и

п

д
ы
да
я

т

й
а
л

е

Әле
даму палы
прин рақты
дем циптерд

шарттары
ық
ің

суы

базан уиеттік
деңг ң жоғар
алғы
Дамудың
Ж

т
сы
за ет

ла ы

ме
лу ы
ңд і л

ба
с а мд
ы ң

зы ету ң
кө сы лы
дамуы

бо ард ген

Қы рс ны ғы
нарықтық жолмен
Экономиканың
Бұл елдерге жиынтық ішкі өнімнің және энергияны тұтынудың жан басына
шаққандағы көрсеткішінің жоғары болуы, адамның өмір жасының ұзақтығы, қызмет
көрсету саласының басымдылығы, экономикасының "ашықтығы", ауыл
шаруашылығы үлесінің төмендігі тән. Аталған елдер экономикалық дамудың
постиндустриялық кезеңіне аяқ басқан; олардың үлесіне дүниежүзілік жиынтық
өнімнің жартысынан астамы тиесілі.
Қазіргі кезде дамыған елдер экономикасының басты қозғаушы күші-ғылыми
техникалық прогресс.Көптеген дамыған елдерде арнайы ғылыми қалалары
(технополистер) пайда болған.Ғылым мен техниканы дамытуда мемлекттің
қолдаушы рөлі жоғары болып отыр.
Дүниежүзі бойынша ғылыми зеттеу және тәжірибелік конструкторлыық жұмыстарға
бөлінетін қаражаттың 90%-дан астамы дамыған елдерге тиесілі.ҒТ ілгерілеудің басты
көрсеткішінің бірі-ғылымға негізделген өндірістің дамуы.Қазіргі әлемде осындай
өндіріс АҚШ, Жапония мен Германияда шоғырланған.Мысалы Жапонияда алдыңғы
қатарлы технологиялармен айналысатын 450 университет бар. Бұл елдерде ғылымға
негізделген қндіріс өнімінің үлесі ЖІӨ құрылымында 30-40%-ға жетеді
Дамыған елдер шаруашылығының ерекшеліктері

Бұл елдерде инфрақұрылым, әлеуметтік қызымет көрсету жоғары даму деңгейіне
жеткен

Жоғары технологиялық салалар «хай-тек» пен технологиялық қызымет көрсететін
софт-салалар күшті дамыған.
Дамыған елдердің бәсекеге қаблеттілігінің негізін ғылыми білім мен жоғары
деңгейдегі мамандар құрайды.
Дамыған елдер халықаралық саудада айқын басымдыққа ие болады.

Ұқсас жұмыстар

Халықаралық еңбек бөлінісі Халықаралық интеграция

Өсімдік шаруашылығы

Минералды шикізат рессуртарын пайдалану

Интеллектуалды ұлт - 2020 бағдарламасы

Азимуттық проекция

Президент Н. Ә. Назарбаев

Оңтүстік - Шығыс Азия халықтарының қауымдастығы

Исламдық қаржыландырудың Қазақстандағы даму мәселелері

Ислам даму банкі туралы

Қазақстандағы дәрілік интродукциялау жолдары өсімдіктердіөсімдіктерді интродукциялау жолдары

Пәндер