Рельеф жанама әсер ететін экологиялық фактор ретінде

Презентация қосу

Рельеф жанама әсер
ететін экологиялық
фактор ретінде.
Рельеф- жанама экологиялық
фактор

Рельеф – пішіні, көлемі, шығу тегі, жасы және даму тарихы
бойынша әр түрлі қатты жер бетінің біркелкі емес жерлерінің
жиынтығы.
Абсолюттік биіктік – жер бетіндегі кез келген нүктенің мұхит
деңгейінен биіктігі.
Салыстырмалы биіктік – жер бетіндегі бір нүктенің
екіншісінен асып түсуі.
Топырақ (почва)

Идеал топырақ шамамен бірдей мөлшерде саз бен құмнан тұруы керек,
олардың арасында бөлшектері бар. Бұл жағдайда кеуекті құрылым
пайда болады және топырақ саздақ деп аталады. Олар топырақтың екі
экстремалды түрінің артықшылықтарына ие және олардың кемшіліктері
жоқ. Орташа және ұсақ құрылымды топырақтар (саздар, саздақтар,
алевриттер), әдетте, қоректік заттардың жеткілікті мөлшері мен суды
ұстап тұру қабілетіне байланысты өсімдіктердің өсуіне қолайлы
Топырақтың 11 негізгі класы бар:

1.Құм (Песок)
2. Құмды саз ( Супесь) 7. Саздақ (Суглинок)

3. Құмды саз (Песчанистый суглинок) 8. Ауыр шаңды саздақ (Тяжелый
пылеватый суглинок)
4. Құмды алевролит (Песчанистый
алевролит) 9. Құмды саз (Песчанистая глина)

5. Шаңды саз (Пылеватый суглинок) 10. Алевриттік саз (Алевритистая глина)

6. Құмды ауыр саздақ (Песчанистый 11. Балшық (Глина)
тяжелый суглинок)
Макрорельеф

Макрорельеф – биік таулар.
Тауға шыққанда әрбір 100 м-ге
температураның 1°-қа төмендеуі
байқалады.Осыған байланысты
өсімдік белдеулерінің экватор –
полюс бағытының өзгеруіне
ұқсас өзгеруі байқалады.
Әдетте тауларда 3 биіктік белдеуі
бар:

1. Төменгі белдеуде тауларды қоршап тұрған аңғарларға ұқсас
өсімдіктер бар;
2. Тау белдеуі суық және ылғалдырақ, төменгі белдеуге қарағанда
гигрофиттік өсімдіктері көп, солтүстікте орналасқан
ойпаттардың өсімдіктеріне ұқсас;
3. Альпі зонасы суық, өсімдік жамылғысы жазықтан сыртқы түрі
бойынша күрт ерекшеленеді. Бұл белдеудің өсімдіктері
арктикалық полярлық өсімдіктерге ұқсайтын ерекше көрініске
ие. Жеке белдеулердің биіктігі және олардағы өсімдік түрлерінің
жиынтығы таулардың орналасқан ендікке байланысты.
Мезорельеф

Мезорельеф: мысалы,
біздің өзендердің
жайылмасының әртүрлі
бөліктері. Мезорельефтің
әсері негізінен ылғалдың,
сонымен қатар
топырақтағы қоректік
заттардың таралуын
анықтайды.
Микрорельеф

Микрорельеф – шамалы
биіктіктер, мысалы, даладағы
ойпаңдар, шұңқырлы батпақтағы
дөңес, ойыстармен салыстырғанда
ксерофитті өсімдіктері көбірек,
далада қазатын жануарлардың
(суырлар, тиіндер) әрекетінен пайда
болған үйінділер, т.б.
Мезорельеф пен микрорельеф
элементтерінің организмдер тіршілігіндегі
рөлі

Таулардан кіші рельеф формалары үшін - бөлшектелгентаулы жерлер-
Ландшафттардың, атап айтқанда өсімдіктердің өзгеруіқақпақ, биіктігі өте әлсіз.
Орман аймағында емен жәнесүрекдіңдердегі күл ағаштары биік жерлерге, ал төмен
жерлерге орайластырылғанбатпақтануға бейім жазықтар солтүстікке қарай
орналасадыэлементтер. Әрине, бұл жерде позицияның өзі рөл
атқармайдыгеоморфологиялық факторлар (бөлшектенужәне топырақ-
гидрологиялық жағдайлардың соған байланысты өзгеруі.
Мезорельеф элементтерінің негізгі мәні қайта бөлу болып табыладыаймақтық
экологиялық факторлар. Әр түрлі элементтердің тіркесімімезорельеф, кейде өте
күрделі, адам танымастай өзгеруі мүмкінаймақтық климаттық және топырақ
факторлары және қоныстануды шарттаубұл өте ерекше өсімдік жамылғысы,
мысалыірі өзендердің аңғарларында. А. п. Шенниковтың сөзімен айтқанда, өзен
аңғарларыекі көршілес ендік аймақтың климаты бір-біріне енетін жолдарбасқа.
микрорельеф элементтерінің
организмдер тіршілігіндегі рөлі

Микрорельеф беттің бұзылуымен де байланысты болуы мүмкін.
Топырақтың және өсімдіктердің өсу ерекшеліктерімен (бүршіктердің
пайда болуыірі дәнді дақылдар мен шөгінділер, ормандағы
магистральдық өсінділер).Микрорельефтің кейбір формалары зоогендік
шыққан (шығарындыларжер қазушылар-моль, сурчин).
Микрорельеф көрінуге ықпал етедікеңістіктік жағынан шамалы
өсімдіктердің тіршілік ету ортасындағы айырмашылықтарұзындығы,
бірақ іс-әрекеттің сипаты бойынша өте айқынэкологиялық факторлар.
Сондықтан ол көбінесе микрорельефке байланыстыөсімдік
жамылғысының микроқұрылымы-кішкентайға ауысуәр түрлі
экологиялық ерекшеліктері бар түрлер кеңістігінде
Ярустылық

Егер біз орманға қарасақ, онда тігінен
өсімдіктердің әртүрлі деңгейлерін
байқаймыз. Ең биік ағаштар болады,
бұталар төменде, шөп астында
болады.
Өсімдіктердің биіктікке таралуының
бұл деңгейлері ярустылық болып
табылады және қауымдастықтағы
өсімдіктердің әртүрлі тік деңгейлерге
таралу құбылысының өзі ярус деп
аталады.
Орман ярусы

Ярус көбінесе ормандарға тән.
Қоңыржай климаттық аймақта ормандарда 4 немесе 5 ярустарды ажыратуға
болады.
Бірінші ярус ең биік ағаштармен (емен, қарағай, ) қалыптасады, екінші яруста
төменгі ағаштар (үйеңкі, тау күлі, жабайы алма және қара өрік) өседі, үшінші
ярус - бұталар (жаңғақ, жай, вибурнум, таңқурай), төртінші ярус — шөптер мен
папоротниктер, бесінші ярус - мүктер мен қыналар.
Шалғын ярусы

Шалғындарда ярустар де ерекшеленеді.
Біріншісі-биік шөптер (биік шөптер), екіншісі — орташа биіктіктегі шөптер (орта
шөптер), үшіншісі — төмен өсетін шөптер (төмен шөптер).
Дегенмен, өсімдіктерге кедей қауымдастықтар бар, онда тек бір деңгейді
ажыратуға болады. Мысалы, шөлейт қауымдастықтар.
Ярус

Ярус табиғи ресурстарды тиімдірек пайдалануға мүмкіндік береді. Жоғарғы
деңгейлер фотофильді және көлеңкеге төзімді өсімдіктерден тұрады, ал төменгі
деңгейлер көлеңке сүйгіш, аз жарық қажет, бірақ көп ылғал қажет.Жоғарыда
сипатталған деңгей жер үсті болып табылады. Алайда, жер асты деңгейі де
ерекшеленеді. Ол өсімдіктердің тамырларынан, сондай-ақ тамырлардан,
түйнектерден, баданалардан, мицелиядан және т.б. тұрады. Биік ағаштардың
тамыры ең терең енеді (шамамен 5 метрге дейін). Олар жер асты деңгейінің
бірінші деңгейін құрайды. Яғни, жер асты қабаты жер үстіндегі айна бейнесі
сияқты.

Ұқсас жұмыстар

Ағзалар мен орта қарым-қатнасы

Экологиялық факторлардың топтары

Экологиялық фактор терминінің түсінігі

БИОТИКАЛЫҚ ФАКТОР

Биотикалық факторлар

ӨСІМДІКТЕРГЕ ЖӘНЕ ФИТОЦЕНОЗДАРҒА ӘСЕРІ

Өсімдіктердің ауру түрлері мен топтары

Жеке түр экологиясы - аутоэкология

Экология және тұрақты даму туралы

Антропогендік іс әрекет және гидросфера

Пәндер