Малдың бауырын клиникалық әдіспен зерттеу

Презентация қосу

Қазақстан Республиксының Ғылым және Білім
министірлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік
университеті

Бауыр патологиясы

Тобы:ВС-303
Орындаған:Мырзабекова
Н.Т
Тексерген:Нуркенова М.К
Жоспар:

Кіріспе
Негізгі бөлім
Бауыр (Hepar)
Бауырдың атқаратын қызметі
Бауырды клиникалық әдіспен зерттеу
Функциональды әдіспен зерттеу
Бауыр цирризы
Ашылу тарихы
Бауыр этиологиясы,патогенезі
Бауыр циррозының емі
Бауыр эхинококкозы
Қортынды бөлім
Қолданылған әдебиеттер тізімі
(Hepar)Бауыр - ең үлкен ас қорыту безі. Омыртқасыз жануарларда
бауыр ас қорыту және қоректі сіңіру процестеріне қатынасады, сондай-
ақ, онда май, көмірсу жиналады. Омыртқасыздардың бауырын кейде
бауыр-ұйқы безі деп те атайды, себебі ол омыртқалы жануарлар ұйқы
безі бөлінетін затқа ұқсас секрет (бездердің бөліп шығаратын заты)
шығарады. Омыртқалы жануарлар да бауыр — күрделі орган, ол
организмдегі зат алмасу процесіне қатысады әрі онда ас қорыту
сөлдерінің бірі — өт түзіледі. Бауыр іш қуысының оң жақ жоғарғы
бөлігіне орналасқан. Бауырдың көк етке жанасып жататын жоғарғы
дөңес, төменгі ішкі (висцеральдық) беттері бар. Бұлар бауырды
оң(үлкен) және сол(кіші) бөліктерге бөледі. Бауырдың бетінің ортасында
бауыр қақпасы деп аталатын көлденең ойық болады. Ол арқылы бауырға
артерия, қақпалық вена тамырлары, жүйке талшықтары өтеді де, одан
лимфа тамырлары мен өт түтігі шығады. Бауыр қақпасының алдыңғы
жағында өт қуығы жатады. Бауыр қорғаныш қызметін де атқарады, яғни
тамақ құрамында болып, ішекте сіңірілген зиянды заттар мен белок
алмасуының нәтижесінде түзілетін қанның құрамындағы улы өнімдер
Бауыр
Бауырдың негізгі функциялары
Өтті синтездейді және секрециялайды
Зат алмасуға қатысады
Фибрионоген пайда болады
протромбин пайда болады
гепарин пайда болады
жалпы қан мөлшерін реттеуге қатысады
тосқауылдық функциясы
темір және мыс иондарын сақтайды
каротинмен А витаминін құрайды
Бауырдың атқаратын
қызметтері

ағзадағы қажетсіз химиялық қалдықтарды ағзадан шығарып тастау;
ас қорту кезінде мүшелердің қажетті энергиямен, атап айтқанда,
глюкозамен қаматамасыз ету және әр түрлі энергия көздерін глюкозаға
түрлендіру (айналдыру);
ағзадағы қан жасау немесе жаңарту кезінде қан плазмасындағы ақуыздарды
синтездеу;
холестерин мен оның эфирін синтездеу, липидтер мен фосфолипидтерді
синтездеу және ағзадағы липид алмасуын реттеу;
он екі елі ішек пен аш ішектің кейбір бөлігіндегі ас қорту процесіне
қатысатын гормондар мен ферменттерді синтездеу;
Өт қышқылы мен пигменттерін синтездеу;
Кейбір дәрумендердің қорын толтырып отыру және сақтау. Мысалы,
майларды ерітетін А және Д дәрумендерін, суды ерітетін В12 дәрумендерін
сақтап, қорын арттыру. Сондай-ақ, катиондардың қоры да бауырда болады.
Малдың бауырын клиникалық әдіспен зерттеу

Бауырды зерттеу-қарау, пальпациялау және
перкуссиялау әдістері арқылы жүргізіледі.Кейбір
уақыттарда микроскоп арқылы зерттейді,ол үшін
тірі мал денесінен ұлпа немесе ағза бөлігін алу
үшін арнайы биопсия жасайды. Күйіс қайыратын
малда бауыр көк етке жанамалап құрсақ қуысының
алдыңғы жағына орналасқан .Оның тұрған жері
негізінен малдың оң жақ қапталының 8-қабырға
аралығы ортасында және омыртқа жотасының
соңғы қабырғасына дейін жетіп жатады, бауырдың
артқы жақ беті өкпе тұсын алып жатыр, кеуде
қуысы қабырғаларына жанамалай орналасқан
сондықтан оны зерттеу ыңғайлы.
Бауырды функциональды зерттеу

Бауыр тікелей немесе жанама жолмен барлық зат алмасу
процесіне қатысады.Бауыр ауырған кезде немесе қызметі
бұзылғанда соған сәйкес барлық басқа жүйелер де
өзгереді.Сондықтан бауырды зерттегенде ең көңіл бөлетін
нәрсе биохимиялық зерттеу болып табылады,соған қарап
бауырдың қызметінің бұзылғанын немесе организмнің сау
екнін анықтауға болады.Сонымен бауырды функциональді
зерттеудің практикада клиникалық маңызы зор.
Бауыр циррозы

Цирроз деп- бауыр
жасушаларының
дистрофиясымен, олардың
үздіксіз қалпына келуімен,
дәнекер тіннің диффузды өсіп
кетуімен, осыган байланысты
агза пішінінің бүзылуымен
(деформациясы-мен)
сипатталатын созылмалы
патологияны түсінеді.
Клиникада бүл ауру бірте-бірте
бауыр жетіспеушілігіне алып
келеді. Цирроз тек бауырга
гана тән патология ёмес, себебі
кез-келген организмнің
дәнекер тін өсіп кетуі
нөтижесінде пішінсізденуін
цирроз деп атайды.
Ашылу тарихы

Бұлтерминді 1819 ж. француз ғалымы
Р.Лаэннек (1781 — 1826) ұсынған.
Цирроздың ішінде жиі кездесетіні және
ауыр өтетіні — бауыр циррозы. Бұл бауыр
клеткаларының зақымдануынан және
олардың өлуінен бауырдың қызметінің
бұзылып, аурудың созылмалы түрге
ауысуынан дамиды.
Сау Бауыр Бауыр циррозы
Бауырдың циррозының
Этиологиясы

Бауырдың созылмалы
зақымдануында ең елеулісі-
цирроздар.Оның пайда болу
этиологиясы алуан түрлі
болғанмен,бір ортақ белгіге-
мезенхима тканьдерінің
дуффузды ұлйып қабануға
бірігеді. Бауыр циррозы
негізінен вирустық
гепатиттер-ден,эсересе В, С
гепатиттен кейін,
аутоиммудық гепатитте
дами-ды. Көп жағдайларда
(40-50%) цирроздың этиоло
гиясы белгісіз болып қалады
— оны криптогендік
цирроз дейді.
Патогенезі. Гепатоциттер
дің дистрофиялық және
некроздық өзгерістері
бауыр циррозы дамуының
негізгі ішкі қозгаушы күші
болып саналады.
Гепатоциттердің өлуі осы
жердегі регенерация
қүбылысын
жандаңдырады. Осы
өзгерістер нәтижесінде
пайда болған
регенераторлық түйіндер,
бауырдың қан айналымын
бүза-ды. Осыган
байланысты
гепатоциттердің
дистрофиясы мен некроз-
дық өзгерістері әрі қарай
дамиды.
Бауыр циррозының емі

Малға азықты уақытымен берген дұрыс.Өйткені мал
жүдеп кетуі мүмкін.Жануарларда бауыр-ас қорыту,
қоректі сіңіру, өзіне май, көмірсу жинау қызметін
атқарады. Бауыр – ұйқы безі деп те атай береді.
Негізінен,жануарларда бауыр – күрделі орган.Бауыр
циррозы асқынса емдеу қиын. Бұл дертті емдеп,
жазатын Ветеринараияда дәрілір жетерлік. Көптеген
жануарлар асқынған цирроздан қайтыс болады.
БАУЫР ЭХИНОКОККОЗЫ

ECHINOCOCCUS
GRANULOSUS ТОБЫНДАҒЫ
ЛЕНТАЛЫҚ ГЕЛЬМИНТТІҢ
ДЕРНӘСІЛДІК САТЫСЫМЕН
ШАҚЫРЫЛАТЫН, БАУЫР,
ӨКПЕ ЖӘНЕ БАСҚА
АҒЗАЛАР МЕН ТІНДЕРДІ
ЗАҚЫМДАУЫМЕН
СИПАТТАЛАТЫН, АДАМ
ЖӘНЕ ЖАНУАРЛАРДЫҢ
ПАРАЗИТАРЛЫҚ АУРУЫ.
1801 ЖЫЛЫ
K.A.RUDOLPHI АЛҒАШ
БОЛЫП “ЭХИНОКОКК”
ТЕРМИНІН ЕҢГІЗДІ.
• Таралу жолы- калдық массалары.
• паразит жұмыртқасымен зақымдалған жемістер мен
көкөністерді, суды қолданғанда;
• Гигиеналық тазалықтың болмауынан,
сақтамағандықтан паразит жұмыртқасы
эхинококкпен ауыратын иттің жүні арқылы жұғуы.
Патогенез
Эхинококкты көпіршік құрылысы
өте күрделі. Сыртқы (гиалинді)
қабығы – көптеген концентриленген
жасушасыз пластинкалардан тұрады,
бұл диагностикада маңызды. Ішінен
көпіршіктің формалық
элементтеріне ( протосколекс және
шығару капсулалары) бастау беретін
ұрық қабығымен көмкерілген.
Біріншілік көпіршіктің ішінен сирек
екінші және үшінші көпіршіктер
қалыптасады. Зақымдалған ағзада
бір киста (солитарлы зақымдалу)
немесе бірнеше кисталар (коптеген
эхинококкоз) дамуы мүмкін.
Кистаның мөлшері 1-5 см ден 40см-
ге дейін болады. Эхинококкты киста
экспонсивті, иесінің тіндерін итеріп
және қысып өседі, кейін ол тіндер
атрофияланады және некрозданады
Клиникасы:
• латентті немесе
симптомсыз-
онкосфералардың
организмге енуімен
аурудың алғашқы
белгілерінің пайда
болғанына дейіңгі сатысы;
• ауру симптомдарының
пайда болуы сатысы;
• асқынулардың даму
сатысы.
Диагностика:

Иммунологиялық реакциялар
1. Латекс-агглютинация реакциясы
(A.Fischman, 1960)
2. Тура емес гемагглютинация реакциясы
3. Гельдағы екілік диффузды реакция
4. серологиялық зерттеу
Назарыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Бауырдың потофизиологияы

Бауыр патологиясы

Ценуроз қоздырғышы

Күйістілердің ценурозы мен эхинококкозы

Клиникалық белгілерінің төрт кезеңң

Ауру белгілері

Жануарлардың түрлеріне байланысты құрсақ қуысы мүшелерінің топографиясы

Гельминтозға қарсы шаралар. Тұяқтылар фасциолезі. Күйістілер дикроцилезі

Көмірсу алмасудың диагностикасы

Фасциолез ауруы

Пәндер