Презентациялар

ТАРИХ ФАКУЛЬТЕТІ

Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі академик е. А. Бөкетов атындағы қарағанды университеті Тарих факультеті Археология, этнология және отан тарихы кафедрасы «Тарихи циклдар» Қарағанды - 2023

Орындаған: ИО-41к-20 тобының студенті Тельман Ұ. Д.

Тексерген: т. ғ. м., аға оқытушы Муратова М. Б.

Жоспар

Освальд Шпенглердің концепциясы;

Арнольд Джозеф Тойнбидің концепциясы;

Лев Николаевич Гумилевтің теориясы;

Жакин Мәулен Советовичтің концепциясы.

Освальд Шпенглердің концепциясы

Освальд Шпенглер (1889-1936) «жергілікті» өркениеттердің өмір сүруі туралы жаңа қоғамдық ғылымның негізін қалаушы болып саналады. Освальд Шпенглердің «Еуропаның батысы» (1918-1922) кітабында айтқан тұжырымдамасы әлемдік тарих пен мәдениеттің бірлігі идеясын сынға алады.

Освальд Шпенглердің концепциясы

Дүниежүзілік тарих біртұтас прогрессивті процесс ретінде жүрмейді, оның заңдылықтарымен мәдениеттің прогрессивті дамуы да жүрмейді, тек жергілікті мәдениеттердің циклі бар.

Освальд Шпенглердің концепциясы

Данилевскийден кейін Шпенглер дүниежүзілік тарихтың ежелгі, ортағасырлық және жаңа болып бөлінуін жоққа шығарды. Оның өз сөзімен айтқанда, ғылымдағы «коперниктік» төңкеріс-бұл тарих біртұтас процесс ретінде емес, оларды дүниеге әкелген елдің ішектерінен өсіп келе жатқан алғашқы күші бар көптеген қуатты мәдениеттер ретінде ұсынылады, олар бүкіл өмір бойы өзара қатаң байланған.

Освальд Шпенглердің концепциясы

Мәдениеттер жергілікті сипатқа ие. Мәдениет - бұл негізінен құндылық негізі бар қасиеттер мен құрылымдар жиынтығы. Мәдениеттер белгілі бір ұлтқа немесе елге байланысты және оған кіретін адамдардың менталитетін анықтайды.

Освальд Шпенглердің концепциясы

Мәдениет тірі организмге ұқсайды және жоғары дәрежелі тіршілік иесі ретінде түсініледі. Шпенглер мәдениеттер күтпеген жерден пайда болып, «өрістегі гүлдер сияқты мақсатсыздықпен өседі», сонымен қатар мүлдем оқшауланған және ортақ байланыстардан айырылған деп ойлады.

Арнольд Джозеф Тойнбидің концепциясы

Арнольд Тойнби тарих философиясының ең үлкен тіректерінің бірі болып саналады. Н. Я. Данилевский мен О. Шпенглерден кейін ол жергілікті өркениеттер циклі теориясы аясында адамзаттың әлеуметтік-тарихи дамуын қайта қарастыруға тырысты. Тойнби өзінің тарихи даму теориясын аудармашының талғамына байланысты «Тарихты зерттеу» деп аталатын 12 томдық зерттеуде баяндады. Бірақ оның зерттеуін «Тарихты түсіну» деп атаған дұрыс болар еді, өйткені ол тарихи процестің мәнін түсінуге тырысады. Мұнда біз Тойнбидің діни, христиан ойшыл екенін атап өтеміз.

Арнольд Джозеф Тойнбидің концепциясы

Зерттеу нысаны ретінде Тойнби өркениеттерді алады, олар арқылы ол белгілі бір «қоғам түрлерін» түсінеді және бір-бірімен байланысты және байланыссыз болуы мүмкін 26 өркениетті көрсетеді. Олардың кейбіреулері: Батыс, екі православиелік-христиандық (Ресейде және Таяу Шығыста), Иран, Араб, Үнді, Сирия, ежелгі Қытай және т. б.

Лев Николаевич Гумилевтің теориясы

Этностың қалыптасуында ландшафт басты рөл атқарады. Этностар екі бағытта белсенді экономикалық белсенділіктің арқасында әрқашан табиғи ортамен байланысты: ландшафттың өзіне және ландшафтқа бейімделуі. Ландшафт этникалық ұжымның пайда болу мүмкіндігін анықтайды, кәсібін ұсынады және пайда болған этникалық тұтастық мәдениетін анықтайды. Көп ұзамай пейзаждар әртүрлі, халықтар да әртүрлі болып қалыптасады. Ландшафт - бұл этностың өзі қалыптастыратын балқыту қазандығы.

Лев Николаевич Гумилевтің теориясы

Пассионарлық (құмарлық) - бұл жеке тұлғалардың (пассионарлардың) қоршаған ортадан организмнің қоршаған ортамен этно-ландшафттық тепе-теңдігін сақтау үшін қажет болғаннан көп энергияны сіңіру қабілеті. Пассионарлық - бұл сананың емес, түйсіктің атрибуты, жүйке қызметінің Конституциясында көрсетілген маңызды белгі.

Жакин Мәулен Советовичтің концепциясы

Тарих ғылымында О. Шпенглердің, А. Дж. Тойнбидің, Л. Н. Гумилевтің және т. б. циклдық теориялары белгілі. Бірақ, бұл аталған теориялардың біреуінде де көшпелілердің өздеріне тән тарихи құбылысты тану мен түсінуін бейнелейтін тарихи сана ұғымдары қарастырылмайды. Ал, ол ұғымдар шежіреде жазылып, ауызша қолданыста осы күнге дейін сақталып келеді. Қарастырып отырған мәселеміздің кілті осы ауызша мұрада жатыр.

Жакин Мәулен Советовичтің концепциясы

Сондықтан, осы күнге шейінгі белгілі циклдық теорияларда тарихи үдерістің отырықшы өркениеттегі нұсқасы ғана түсіндіріліп келді. Ал көшпелілерде өздеріне тән өркениеттің болуы мүмкін деген пікірге күмәнмен қарап келді. А. Тойнби көшпелілердің өркениетін тұйыққа апаратын жол деп, оның даму мүмкіндігіне күмәнмен қарады.

қорытынды

Ұқсас жұмыстар

Мұғалім туралы мәлімет

Махаббат құдіреті – жер жүзіндегі күллі ізгі, таза риясыздық атаулының қайнар көзі

Хақназар ханның қазақ тарихындағы рөлі

Республикасында Нельсон Мандела Мадиба деген атпен танымал

Жалпы қазақ философиясы туралы тусінік жəне шығу тарихы

Рельеф туралы ілім эволюциясы

Жемқорлық туралы

Ведомстволық бағыныстылықтың түсінігі мен түрлері

АЙТЫЛУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫ

Мектеп төлқұжаты

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz