Буферлік жүйелер, олардың биологиялық және практикалық маңызы

Презентация қосу

Химиялық пәндер кафедрасы
Презентация
Тақырып: Буферлік жүйелер, олардың биологиялық және
практикалық маңызы

Орындаған: Тулеген Е.
Топ: В-ФҚА-01-22
Қабылдаған:Дауренбеков Қ.Н.

Шымкент 2023ж
Жоспар

І.Кіріспе
Буферлік жүйелер
ІІ.Негізгі бөлім:
Буферлік ерітінді
Гемолиз
Плазмолиз
ІІІ.Қорытынды
Буферлік жүйелердің маңызы
IV.Пайдаланылған әдебиеттер.
Буферлік жүйелер
• Буферлік жүйелердің адам ағзасы үшін маңызы жоғары. Адам
қаны буферлік жүйелерге жатады. Адам ағзасында әсіресе,
бүйректің бөліп шығару және өкпенің тыныс алу қызметтері үшін
буферлік жүйелердің маңызы жоғары. Адам ағзасындағы
сұйықтықтар (қан, ұлпа сұйықтығы, лимфа т.б.) қасиетінің бірі -
олардағы сутегі иондарының тұрақты кон-центрациясын көрсетуі.
Ағза сұйықтығының қышқылдылығының тұрақты болуының
маңызы зор.
• Буферлі жүйелер деп қышқылдың немесе сілтінің аз мөлшерін
қосқанда, сонымен қатар сұйылтқанда, сутек иондарының
концентрациясы, яғни рН өзгермейтін ерітінділерді айтады.
• Адам ағзасындағы рН деңгейін сақтап туру буферлі жүйелердің
көмегімен жүзеге асырылады.
Буферлік ерітінді
• Буферлі ерітінділер әдетте әлсіз қышқыл мен кушті негіз
тұзының қоспасында (CH3CООH+CH3COONa 4 ацетатты
буферлі қоспа) немесе әлсіз негіз бен оның күшті қышқыл
тұзының қоспасынан (NH4OH+NH4CI аммиакты буферлі
қоспа) тұрады. Сонымен бірге, әлсіз қышқылдардың
қышқыл және орта тұздарының (NaHCО3+Na2C03
карбонатты буферлі қоспа) немесе екі кышқыл
түздарының қоспасы (NaН2РО4+NaHPО4 фосфатты
буферлі коспа) буферлік қасиет көрсетеді.
Буферлік ерітінді
• Буферлі ерітіндіге қышқыл не сілті косқанда, не болмаса оларды
сұйылтқанда рН өзгермей түрақты болуын буферлік әсер деп атайды.
• Әлсіз қышқыл мен оның сілтілік тұзынаң тұратын буферлі ерітіндіге
(CH3COOH+CH3COONa) күшті қышқыл қосқандағы оның буферлік
әсерін былай түсіндіреді:
• Күшті кышқыддың Н+ иондары тұздың аниондарымен байланысып, әлсіз
қышқылдың диссоциацияланбайтын молекулаларын түзеді. Мысалы:
• CH3COONa+HCl ↔ CH3COOH+NaClал күшті негіз қосқанда ОН иондары
Н+ қосылып Н2О молеқулаларын түзеді:
• СНзСООН+NaOH ↔ CH3COONa+H20
• Әлсіз негіз бен оның тұзынан тұратын ерітіндінің NH4OH+NH4CI буферлік
әсерін былай түсіндіреді:
• Күшті қышқыл қосқанда NH40H + HC1 → NH4Cl + H20
• Күшті негіз қосқанда NH4CI+NaOH→NH4OH+NaCl
Буферлік ерітінді

• Буферлі ерітінділердің белгілі шамада рН-ты
ұстау қасиеті де міне осында жатыр.
• Буферлік әсерді су, ондағы еріген қышқыл
(негіз) және тұз арасындағы тендікті
сақталуымен түсіндіреді. Ерітіндіге әлсіз
қышқылдың тұзын қоссақ, ол қышқылдың
диссоциациясын тежейді, ал егер әлсіз қышқыл
(ерітіндіде) қоссақ, тұздың гидролизденуін
тежейді.
Гемолиз

• Гемолиз — қызыл қан түйіршіктерінің
қабықтарының бұзылуы.
• Оның салдарынан гемоглобин сыртқа шығады.
Гемолиз екіге бөлінеді: арнайы және арнайы емес.
• Арнайы емес гемолиз әр түрлі физикалық немесе
химиялық факторлардыц әсерінен пайда болады.
Арнайы гемолиз комплементтің қатысуымен
болатын антиген мен антидене байланысы кезінде
пайда болады.
Гемолиз
Плазмолиз

• Плазмолиз - цитоплазманың қабырғаға жақын
қабатының өсімдік жасушасының қатты
қабықшасынан бөлінуі. Плазмолиз тургорға кері
құбылыс. Жасуша сөліне қарағанда
гипертоникалық болып табылатын ерітіндінің
әсерінен протопласттың сығылуы нәтижесінде тек
тірі жасушалар ғана болады. Ұзақ плазмолиз
жасушаның өлуіне әсер етеді.
Плазмолиз
Қорытынды
• Адам ағзасындағы сұйықтықтар (қан, ұлпа сұйықтығы,
лимфа т.б.) қасиетінің бірі олардағы сутегі иондарының
тұрақты концентрациясын көрсетуі. Ағза сұйықтығының
қышқылдылығының тұрақты болуының маңызы зор.
Буферлі жүйелер деп қышқылдың немесе сілтінің аз
мөлшерін қосқанда, сонымен қатар сұйылтқанда, сутек
иондарының концентрациясы, яғни рН өзгермейтін
ерітінділерді айтады. Адам ағзасындағы рН деңгейін
сақтап тұру буферлі жүйелердің көмегімен жүзеге
асырылады.
Пайдаланылған әдебиеттер
Патсаев Ә.К., Шитыбаев С.А. Бейорганикалык және физколлоидтық химияның
тәжірибелік-зертханалык сабактарына колданба. - Алматы, 2013.
Патсаев Ә.К., Туребекова Г.А. Физколлоидтық химия пәнінензертханалық-
тәжірибеліксабактарыныңәдістемелік кұралы. - Алматы, 2015.
Туребекова Г.А.алушылардың тапсырмалары.өзіндік Оку -
материалдары.жұмыстарынаФизколлоидтық химия пәнінен білім дайындалуғаар
арналған әдістемелік кұралы.- Алматы, 2015.
Беляев А. П. Физикалық және коллоидты химия: оқулық / - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014.
ПатсаевӘ. Қ., Шитыбаев С.А. Физикалық және коллоидтық химиядан тесттік
тапсырмалар. Шымкент: 2013.
Патсаев, Ә. Қ. Физколлоидтық химия пәнінен зертханалық- тәжірибелік
сабақтарының материалдары [мәтін]: оќу-әдістемелік кұралы / Ә. Қ. Патсаев, Г. А.
Туребекова.- Алматы: Эверо, 2015. - 88C.
Патсаев, Ә. Қ. Физикалық және коллоидтық химиядан тесттік тапсырмалар [Мәтін]:
оқу құралы / Ә. Қ. Патсаев, С. А. Шитыбаев; КР денсаулық сақтау министрлігі;
ОҚМФА. Шымкент: Б. ж., 2013. - 244 бет. с.

Ұқсас жұмыстар

Буферлі жүйелер мен ерітінділер туралы түсінік

ТІРІ АҒЗАДАҒЫ ЕРІТІНДІЛЕРДІҢ МАҢЫЗЫ. БУФЕРЛІ ЕРІТІНДІЛЕР

Адам организміндегі буферлік жүйелер

Осмос және онкотикалық қысым. Изотоникалық коэффициент. Қышқылдық және негіздік теориясы. Протолиттік тепе-теңдік. Қанның буферлік жүйесі

Кешенді қосылыстардың аналитикалық химиядағы маңызы

Буферлі ерітіндінің қызметін атқаратын қоспалар

Биология пәні бойынша қалыптасатын биологиялық ұғымдарды одан әрі биология курсында дәйекті дамытуға бағытталған қызметін жоспарлау

Қанның функциялары

Теміржол габариттері

Сүйек ұлпасында

Пәндер