Көз жүйкесі

Презентация қосу

Үшкіл нерв
Бет нерві
V-жұп - Үшкіл нерв, nervus trigeminus
Үшкіл нерв бас сүйек
жүйкелерінің ішіндегі ең жуаны, ол
қызметі жағынан аралас нервтерге
жатады.
Құрамы жағынан да, қызметі
жағынан да өте күрделі.
Бұл жүйкенің талшықтары
көпірде орналасқан қозғалтқыш
ядролардан басталады.
Сезімтал талшықтары үшкіл
жүйкенің ортаңғы ми және
жұлындық жолдарындағы
Үшкіл нервтің жүру жолдары мен ядролары
1 – көз жүйкесі;
2 – жоғарғы жақсүйек
жүйкесі;
3 – төменгі жақсүйек
жүйкесі;
4 – үшкіл түйін;
5 – үшкіл нервтің
қозғалтқыш ядросы;
6 – үшкіл нервтің жоғарғы
сезімтал ядросы;
7 - үшкіл нервтің жұлындық
ядросы;
8 – бульботаламикалық жол;
9 - таламус;
10 – таламикоқыртыстық
жол;
11 - қыртыс-ядролық жол.
Жүйке ми негізінен көпірдің бүйір
беттері арқылы екі түбір түрінде
шығады: жуаны – сезімтал,
жіңішкесі - қозғалтқыш болады.

Олар алға және бүйір бағытталып, самай
сүйегі пирамидасының алдыңғы бетінде
үшкіл жүйке түйінін түзеді, ол Гассер
түйіні деп аталады.
Гассер түйінінен үшкіл жүйке үш
тармаққа бөлінеді:
Көз жүйкесі
Жоғарғы жақ жүйкесі
Төменгі жақ жүйкесі
Алғашқы екі тармақ қызметі
жағынан сезімтал, соңғысы аралас .
Үш тармаққа да жолда
парасимпатикалық талшықтар
қосылып, жас және сілекей
бездерінде аяқталады.
Үшкіл нерв, nervus trigeminus,
3 тармаққа бөлінеді:

Көз жүйкесі, n.ophtalmicus
Жоғарғы жақ жүйкесі,
n.maxillaris
Төменгі жақ жүйкесі,
n.mandibularis
Көз жүйкесі, nervus ophtalmicus
көз шарасының жоғарғы саңылауы
арқылы көз шарасына шығып, көзжас,
маңдай және мұрын-кірпікті жүйкелерге
бөлініп кетеді.
Көз жас жүйкесі көз жас безін, көз
алмасының шырышты қабығы мен жоғарғы
қабақтың бүйір бөлігін жүйкелендіреді.
Көз жас жүйкесі, n. lacrimalis , көз
шарасынан маңдайға шығып, маңдай,
жоғарғы қабақ және мұрын түбірі терісін
иннервациялайды.
Көз жүйкесі, nervus ophtalmicus
Мұрын-кірпікті жүйке,
n.nasociliaris, тор сүйек ауалы
қойнауының шырышты қабығын,
мұрын қуысының алдыңғы бөлігін ,
көз алмасының тамырлы және ақ
қабықтарын, көздің медиалды
бұрышы мен мұрын түбірі терісін
жүйкелендіреді.
Ұзын кірпікті жүйкелер көз
қарашығын кеңейтетін
бұлшықеттерді иннервациялайды.
Жоғарғы жақ жүйкесі, n.maxillaris
Сына сүйегінің дөңгелек тесігі арқылы
қанат- таңдай шұңқырына шығып, көз шара
асты жүйкелерін , бет жүйкелерін бөледі.

Көз шара асты жүйкесі, n.infraorbitalis,
жоғарғы жақ жүйкесінің жалғасы тәрізді. Ол
көзшарасының төменгі саңылауы арқылы
қанат-тағдай шұңқырынан көз шара
қуысына өтіп, ол жерден көзшара асты
өзегі арқылы жоғарғы жақсүйегінің
алдыңғы бетіне шығады.
Көз шара асты өзегінде ол жоғарғы
жақтың терісі мен қызыл иегін
жүйкелендіретін тармақтар бөледі.
Бұдан басқа, көзшара асты жүйкесі
төменгі қабақ, сыртқы мұрын , жоғарғы
ерін терісін, мұрын қуысы жоғарғы
бөлігінің шырышты қабығын қабығын
жүйкелендіреді
Бет жүйкесі, n.facialis, көзшарасына
көзшарасының саңылауы арқылы
шығып, одан шықшыт сүйегінің
шықшыт –көзшара саңылауы сүйекке
енеді де екі тармаққа бөлінеді.
Олардың бірі – самай шұңқырына
шығып, самай аймағының терісін
жүйкелендіретін шықшыт-самай
тармағы, екіншісі – бет және ұрт
аймағының терісін жүйкелендіретін
шықшыт-бет тармағы болып табылады.
Қанат-таңдай түйіні, ganglion
pterygoideus, вегетативті жүйке
жүйесінің парасимпатикалық бөлігіне
жатады, одан мұрын қуысының,
қатты және жұмсақ таңдайдың
шырышты қабығы мен бездерін
жүйкелендіретін
тармақтар бөледі.
Төменгі жақ жүйкесі, n.mandibularis
Қызметі жағынан аралас жүйке.
Жүйке бас сүйектің сопақша тесігі арқылы
шығады.
Қозғалтқыш тармақтары шайнау
бұлшықеттеріне, сонымен қатар таңдай
пердесіне керетін және дабыл жарғағын керетін
бұлшықеттерге барады.
Сезімтал талшықтары тіл және төменгі
ұяшықтық жұйкелер мен қатар бірнеше майда
жүйкелер бөледі. Олар ұрт терісі мен шырышты
қабығын, құлақ қалқанын, сыртқы есту жолын,
дабыл жарғағы мен самай аймағының терісін
жүйкелендіреді.
Тіл жүйкесі,
n.lingualis, тілдің
алдыңғы үштен бір
бөлігін, ауыз
қуысының шырышты
қабығы мен таңдай
бадамша бездерін
жалпы
сезімталдықты
қабылдайтын
талшықтардан
тұрады.
Төменгі ұяшықтық жүйке, n.alveolaris
inferior қызметі жағынанаралас, қос
қарыншалы бұлшықеттің алдыңғы
қарыншасын жүйкелендіріп, төменгі жақ
өзегі арқылы сүйекке еніп, тістерді
жүйкелендіреді.
VII жұп – бет жүйкесі, nervus facialis
Бет жүйкесі қызметі жағынан аралас жүйке.
Екі жүйкенің бірігуінен тұрады: біріншісі
- бет жүйкесінің қозғалтқыш ядроларынан
басталатын меншікті бет жүйкесі; екіншісі
– сезімтал және вегетативті талшықтардан
тұратын аралық жүйке/Врисберг жүйкесі.
Ми сабауынан сопақша ми мен көпірдің
арасынан шығып, ішкі есту тесігі
арқылы самай сүйегінің бет өзегіне
өтеді. Одан біз-емізік тесігі арқылы бас
қаңқасының сыртына шығады. Бет
өзегінің ішінде жүйке иінін, genu, түзеді және
сол жерде иін түйіні орналасады.
Самай тармақтары жоғары жүре
отырып, құлақ бұлшықеттеріне, бассүйек
үсті бұлшықетінің маңдай қарыншасына,
көздің дөңгелек бұлшықетіне, тәкаппар
бұлшықетіне барады.
Бет тармақтары алға және жоғары
жүріп, көздің дөңгелек бұлшықетіне және
бет бұлшықетіне барады.
Ұрт тармақтары алға қарай жүре
отырып, үлкен және кіші бет
бұлшықеттеріне, жоғарғы ерінді және
езуді көтеретін бұлшықеттеріне, ауыздың
дөңгелек бұлшықетіне, ұрт, мұрын және
күлкі бұлшықеттеріне барады.
Төменгі жақтың соңғы тармағы алға
және төмен жүре отырып, төменгі
ерінді төмен түсіретін және езуді
түсіретін бұлшықеттерге, иек
бұлшықеттеріне барады.
Мойын тармағы төмен қарай тері
асты бұлшықетіне бағытталып, мойын
өрімінен шығатын көлденең мойын
жүйкесін қосылып, мойын түйінін құрайды
Бет өзегінің ішінде жүйке келесі тармқтар
бөледі: үлкен тасты жүйке, көзжас безіне
барады; дабыл пернесі, тілдің алдыңғы үштен бір
бөлігінің дәм сезу рецепторларының түзілуіне
қатысалы; үзеңгі жүйкесі, дабыл қуысының
үзеңгі бұлшықетін жүйкелендіреді.
Жүйке бас қаңқасынан шыққаннан кейін
шықшыт безіне еніп, маңындағы бұлшықеттерге
тармақ береді. Бездің негізінде жүйке ұршық
тәрізді тармақталып, үлкен қазтабан деп
аталатын құлақ маңы өрімін, plexus
intraparotideus, түзеді. Бұл өрімнен шығатын
тармақтар ымдау бұлшықеттері мен мойынның
тері асты бұлшықетін жүйкелендіреді.
Лицевой (VII) нерв.
1 — ядро одиночного пучка; 2 — верхнее слюноотделительное ядро; 3 —
ядро лицевого нерва; 4 — коленце (внутреннее) лицевого нерва; 5 —
промежуточный нерв; 6 — узел коленца; 7 — глубокий каменистый
нерв; 8 — внутренняя сонная артерия; 9 — крылонсб-ный узел; 10 —
ушной узел; II — язычный нерв; 12 — барабанная струна; 13 — стре
менной нерв и стременная мышца; 14 — барабанное сплетение; 15 —
коленцеобразный нерв; 16 — колено (наружное) лицевого нерва; 17 —
височные ветви; 18 — лобное брюшко затылочно-лобной мышцы; 19 —
мышца, сморщивающая бровь; 20 — круговая мышца глаз; 21 — мышца
гордецов; 22 — большая скуловая мышца; 23 — малая скуловая мышца,
24 — мышца, поднимающая верхнюю губу; 25 — мышца, поднимающая
верхнюю губу и крыло носа; 26, 27 — носовая мышца; 28 — мышца,
поднимающая угол рта; 29 — мышца, опускающая перегородку носа; 30
— верхняя резцовая мышца; 31 — круговая мышца рта; 32 — нижняя
резцовая мышца; 33 — щечная мышца; 34 — мышца, опускающая
нижнюю губу; 35 — подбородочная мышца; 36 — мышца, опускающая
угол рта; 37 — мышца смеха; 38 — подкожная мышца шеи; 39 —
скуловые ветви; 40 — подъязычная железа; 41 — шейная ветвь; 42 —
поднижнечелюстной узел; 43 — задний ушной нерв; 44 — ш ил оподъя
зычная мышца; 45 — заднее брюшко двубрюшной мышцы; 46 —
шилососцевидное отверстие; 47 — затылочное брюшко затылочно-
лобной мышцы. Красным цветом обозначены двигательные нервы,
Лицевой нерв и составляющие
его нервные волокна, варианты
их поражения при повреждении
на разных уровнях. а — в
области мостомозжечкового
угла; б, в, г — уровни
повреждения в канале лицевого
нерва; д — повреждение
лицевого нерва после выхода из
шилососцевидного отверстия; 1
— внутренний слуховой проход;
2, 3 — улитковая и преддверная
части преддверно-улиткового
(VIII) нерва; 4 — промежуточный
(XIII) черепной нерв, или задний
корешок лицевого нерва; 5 —
секреторные волокна к слюнным
железам; 6 — секреторные
волокна к слюнным железам; 7
— большой каменистый нерв; 8
— стремянный нерв; 9 —
барабанная струна; 10 —
шилососцевидное отверстие.
Система вкусовой
чувствител ьности. 1 —
коленчатый узел; 2 —
промежуточный (XIII)
нерв; 3 — нижний узел IX
нерва; 4 — нижний узел
X нерва; 5 — вкусовое
ядро (ядро одиночного
пучка);
6 —
бульботаламический
тракт;
7 — ядра таламуса; 8 —
гиппо-кампова извилина;
9 — полулунный узел; 10
— надгортанник.
Признаки поражения левого лицевого
нерва, выявляемые при попытке больного
закрыть глаза и оскалить зубы
(схематическое изображение).
Ход центральных
двигательных
нейронов к ядру
лицевого нерва: 1 -
лицевой нерв
(левый ) ; 2 -
нижняя часть ядра
лицевого нерва; 3 -
колено внутренней
капсулы; 4 -
пирамидные
клетки правой
прецентральной
извилины (зона
лица ) ; 5 - верхняя
часть ядра
лицевого нерва.
Лицевой нерв
1. Околоушное
сплетение
2. Задний ушной
нерв
3. Височные ветви
4. Скуловые ветви
5. Щечные ветви
6. Краевая ветвь
нижней челюсти
7. Шейная ветвь

Ұқсас жұмыстар

Сыртқы құлақ Ортаңғы құлақ Ішкі құлақ

Көздің құрылысы

ҮШКІЛ ЖҮЙКЕ АДАМНЫҢ ЖАҒЫН

Анализаторлар физиологиясы

Пәндер