Бүйрек сипаттамасы

Презентация қосу

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Тақырыбы:Бүйректің экскреторлық емес
қызметтері

ОРЫНДАҒАН: НҰРАДУЛЛА. З.
ТОБЫ: ЖМҚА-02-22
Қ А Б Ы Л Д А Ғ А Н : Д Ж А М А Ш Е ВА Г. Ш .
Жоспар

1. Кіріспе
Негізгі бөлім
1.Бүйрек сипаттамасы.
2.Бүйректің инкреторлық қызметі.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе

Бүйрек — жұп мүше, оның қүрылымдық
бірлігі — нефрон. Бүйректе І минутта 1000
– І300 л қан сүзіледі. Бүйрек қанмен жақсы
қамтамасыз етілетіндіктен басқа
мүшелермен, ұлпалармен тығыз
байланыста болады және ағзаның жалпы
ішкі ортасына ықпал етеді.
Бүйрек — зәр түзе отырып, қаннан шығатын бөлінділерді
сүзетін, арқа жотадан төмен орналасқан, асбұршаққа ұқсас
үлкен мүше. Оның жоғары полюсінде эндокрин бездері -
қыртысты және ми қабатынан тұратын бүйрек асты бездері
орналасқан.Адам бүйрегінің салмағы - 150 г. Бүйректің
ерекшелігі қанмен жақсы қамтамасыз етілуі: бүйрек
арқылы тәулігіне 1500-1700 л қан ағады.Бұл дегеніміз -
әрбір 5 минут сайын қан тамырлары арқылы айналатын
барлық қан бүйрек арқылы өтеді деген сөз.Осы кезде
организм ұлпаларында үнемі түзілетін, тіршілік әрекетінің
зиянды заттары қаннан бөлінеді.
Бүйректің қызметі нефронмен
байланысты. Нефронның екі түрі бар:
кортикалды-қыртысты қабатта орналасқан
қысқа Гангле тұзағы бар.
Юкстагломерулярлы-қыртысты және
милы қабаттың шекарасында орналасқан,
ұзын төмен түсетін және жоғары шығатын
Гангле тұзағының тізелері бар.
Нефрондардың айырмашылығы атқаратын
қызметіне байланысты. Судың қалыпты
мөлшерінде плазманың көлемін қыртысты
бөлім, ал су жетпегенде
юкстагломерулярлы нефрондар
бақылайды. Себебі, судың реабсорбциясы
күшейеді.
Бүйректің инкреторлық қызметтері

Бүйректе бірнеше биологиялық белсенді заттар
түзіліп, оны инкреторлық орган ретінде қарастыруға
мүмкіндік береді. Юкстагломерулярлық аппараттың
түйіршікті жасушалары бүйректегі қан қысымының
төмендеуімен, организмдегі натрийдің төмендеуімен,
адамның көлденең күйден тік күйге ауысуымен қанға
ренин бөледі. Рениннің жасушалардан қанға бөліну
деңгейі na+ және C1 концентрациясына байланысты
өзгереді - дистальды түтікшенің тығыз дақтары
аймағында, электролит пен гломерулярлы-түтікшелік
тепе-теңдікті реттеуге мүмкіндік береді. Ренин
юкстагломерулярлық аппараттың түйіршікті
жасушаларында синтезделеді және протеолитикалық
фермент болып табылады.
Қан плазмасында ол негізінен α2-глобулин
фракциясындағы ангиотензиногеннен, 10
амин қышқылынан тұратын физиологиялық
белсенді емес пептидтен — ангиотензин I-ден
ангиотензин түрлендіретін ферменттің
әсерінен қан плазмасында 2 аминқышқылдары
бөлініп, ол белсенді вазоконстриктор затына
айналады,яғни ангиотензин II. Ол қан
тамырларының тарылуына байланысты қан
қысымын жоғарылатады, альдостерон
секрециясын күшейтеді, шөлдеу сезімін
арттырады, дистальды түтікшелер мен жинау
түтіктеріндегі натрийдің реабсорбциясын
реттейді. Аталған әсерлердің барлығы қан
көлемі мен қан қысымын қалыпқа келтіруге
ықпал етеді.
Плазминоген активаторы-урокиназа бүйректе
синтезделеді. Бүйрек медулласында простагландиндер
түзіледі. Олар, атап айтқанда, бүйрек және жалпы қан
ағымын реттеуге қатысады, несеппен натрийдің
бөлінуін арттырады, түтікшелі жасушалардың АДГ-ге
сезімталдығын төмендетеді. Бүйрек жасушалары
бауырда түзілетін прогрормон — D3 витаминін қан
плазмасынан шығарып, оны физиологиялық белсенді
гормонға — D3 витаминінің белсенді түрлеріне
айналдырады. Бұл стероид ішекте кальциймен
байланысатын ақуыздың түзілуін ынталандырады,
сүйектерден кальцийдің бөлінуіне ықпал етеді, бүйрек
түтікшелерінде оның реабсорбциясын реттейді. Бүйрек
- сүйек кемігіндегі эритропоэзді ынталандыратын
эритропоэтин өндірісінің орны. Бүйректе күшті
вазодилататор болып табылатын брадикинин
өндіріледі.
Бүйректің метаболиттік қызметі

Бүйрек ақуыздардың, липидтердің және
көмірсулардың алмасуына қатысады. Бұл функция
бүйректің қандағы бірқатар физиологиялық
маңызды Органикалық заттардың
концентрациясының тұрақтылығын қамтамасыз
етуге қатысуымен байланысты. Бүйрек
шумақтарында төмен молекулалы ақуыздар,
пептидтер сүзіледі. Проксимальды нефрон
жасушалары оларды аминқышқылдарына немесе
дипептидтерге ыдыратып, базальды плазмалық
мембрана арқылы қанға тасымалдайды. Бұл
ағзадағы аминқышқылдарының қорын қалпына
келтіруге ықпал етеді, бұл диетадағы ақуыздардың
жетіспеушілігінде маңызды. Бүйрек ауруларында
бұл функция бұзылуы мүмкін. Бүйрек глюкозаны
синтездеуге қабілетті (глюконеогенез).
Қорытынды

Бүйрек — адам мен омыртқалы жануарлар организмінде
несеп түзетін және оны шығаратын жұп орган. Ересек адамда
әрбір бүйректің салмағы 120—200 г-дай, ұзындығы 10—12
см, ені 5—6 см, қалыңд. 3—4 см-дей болады. Бүйрек іш
қуысында, омыртқа бағанасының екі жағында — соңғы кеуде
омыртқасы және жоғарғы бел омыртқа тұсында орналасады..
Бүйрек беткейі қыртыс заттан, терең қабаттары — милы
заттан тұрады. Қыртыс зат тұтас болып келеді, ал милы
зат пирамида тәрізді 10 — 15 үшбұрышты денелерден
құралған. Бүйректің анатомиялық құрылым бірлігі нефрон деп
аталады. Олардың саны 1 млн-дай. Нефрон әр түрлі бүйрек
өзекшелерінен түзіледі.
Қолданылған әдебиеттер

1.https://www.kaz.freseniusmedicalcare.com/
kk/pacientam-i-ikh-semjam/bolezn-pochek-
prichiny-i-profilaktika

2.https://kazmedic.org/archives/tag/%D0%B1%D2%AF
%D0%B9%D1%80%D0%B5%D0%BA-
%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5-
%D0%B7%D3%99%D1%80-%D0%B1%D0%B8%D0%BE
%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F
%D1%81%D1%8B-
%D1%81%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D2%9B-
%D0%B6%D0%BE%D1%81%D0%BF
3.https://barinbil.kz/sizge-kerek-myng-qyryq-derek/su-t-
z-almasuy-b-jrekter-zh-ne-z-r-biohimiyasy/

Ұқсас жұмыстар

Фармакологиялық әсері

Науқастың тамақтануын ұйымдастыру

Бүйрек аномалиялары

Аномальды бүйректің гистоморфологиялық сипаттамасы

Субөнімдерді өндіру

Жедел гломерулонефрит

Құрамында сапониндері бар дәрілік өсімдіктер

Төменгі аяқ артерияларының атеросклерозы

Субөнімдердің жіктелуі

Бүйрек аурулары

Пәндер