Дәстүрлі парадигма

Презентация қосу

Қазіргі заманғы білім беру
парадигмалары

ОРЫНДАҒАН: КАРИБАЕВА АЙДАНА
ТОБЫ: М2-ПМНО-23-1К
Жоспары:

1. «Парадигма» ұғымы.. білім беру парадигмалары.
2. Парадигманың түрлері.
3.Білім беру парадигмасының психологиялық
аспектілері.
4. Интегралды парадигмалар.
5.Жаңа парадигманың қажеттілігін ашып көрсеткен
қазақстандық ғалымдар.
Ғылыми зерттеулерде «парадигма» ұғымына әртүрлі
анықтамалар кездеседі. Парадигма – (грек. Рaradeigma –
үлгі):
1. Берілген білімдер саласындағы белгілі бір тарихи
кезеңдегі ғалымдардың зерттеу практикасы, соларға
қарап ұйымдастырылатын негізгі ғылыми жетістіктер
жүйесі.

2. Шындық болмыстың мәнді сипаттарын білдіретін
ұғымдар жүйесінде қалыптасқан қатаң ғылыми теория.

3. Белгілі бір тарихи кезең ішінде ғылыми қоғамдастықта
үстем болатын зерттеу әдістерінің, мәселелер қою мен
оларды шешудің бастама тұжырымдамалық сұлбасы,
моделі.
Парадигма
ұғымын ғылымға
енгізген Бергман. Г.Бергман (1906-1987)

Ал оны зерттеген
американдық
физик, философ
Т. Кун.

Т. Кун (1922-1996)
Т. Кун парадигманың
кезеңдерін былай бөлген:

дағдарыс
парадигма
парадигмалы және
үстемдігі
қ кезең, революция
кезеңі,
кезеңі
Парадигма екіге жіктеледі:

ғылыми
БІЛІМДІК
Ғылыми парадигма – барлық ғылыми қауымдастықтар
мойындаған, жаңа ғылыми зерттеулер үшін негіз бола
алатын ғылыми жетістіктер жиынтығы.

Парадигма ғылымда екі жақты рөл атқарады; бір жағынан
ғылыми мәселелерді шешуді жеңілдетеді,
ал екінші жағынан, жаңа идеяларды қабылдауға тосқауыл
болады, себебі белгісіз, дәстүрлі емес бағыттағы ғылыми
ізденіске шектеу жасалынады, яғни жаңаның өмірге келуіне
кедергі жасайды.
Ғылымда парадигмаларды жіктеу белгілері:

• Педагогика • Пәндік салалар
• Педагогика
ғылымы мен парадигмалары
ғылымы мен
• Жаңа ғылыми практикасында (педагогика,
практикасындағы
бағыттарды зерттеушілердің педагогикалық
жаңа ғылыми
көрсететін зерттеу логикасын антропология,
бағыттарды
парадигмалар; құрудың негізі социология,
қолданушы
болып табылатын физика, химия және
парадигмалар;
парадигмалар; т.б.).
Қазіргі педагогика ғылымында жетекші төрт білім
беру парадигмасын көрсетуге болады:

Тұлғалық
Дәстүрлі бағдарланған
парадигма (гуманистік немесе
(немесе субъект-
білімділік) субъектілік)
парадигма.

Функционалисті Мәдениеттанушылы
к парадигма қ парадигма
Салыстырылатын көрсеткіштер Білім беру парадигмасы
Дәстүрлі(субъект - объектілік) Гуманистік (субъект - субъектілік)
1 Білім берудің негізгі миссиясы Өскелең ұрпақты өмір мен еңбекке даярлау Өзін-өзі анықтау мен өзінөзі іске асыру
үшін жағдайлар жасау
2 Аксиологиялық негіз Қоғам мен өндіріс қажеттіліктері Тұлғаның қажеттіліктері мен мүдделері

3 Білім беру мақсаттары Сапалары алдын-ала белгіленген тұлғаны Тұлғаны өмірлік әрекеттің субъектісі мен
қалыптастыру мәдениет адамы ретінде дамыту
4 Білім, іскерлік және дағдылардың Оқыту мақсаты Дамыту құралы
рөлі
5. Білім беру мазмұны Оқушыға білім, іскерлік, дағдылардың Адамның өзін пәндік,әлеуметтік және
дайын үлгілерін беру рухани мәдениет әлеміне жатқызу арқылы
өз бойынша әлем бейнесін құруы.

6. Білім алушы (студент) Оқушы, педагогикалық әсер ету объектісі Білім алушы, таным әрекетінің субъектісі
жағдайы

7. Оқытушының рөлдік позициясы Пәндік бағдарланған позиция: білімнің көзі Тұлғалық бағдарланған позиция:
мен бақылаушысы координатор,кеңесші,
көмекші,ұйымдастырушы
8. Оқытушы мен білім алушы Субъект-объектілік,монологтік қатынас: Субъект-субъектілік,диалогтік қатынас –
білім беру мақсаттарына жету бойынша
арасындағы қатынас еліктеу, имитация, үлгілерге сәйкес әрекет
бірлескен әреке
ету.Ынтымақтастықтан қарағанда
бәсекелестік басым.
9. Оқутанымдық әрекет Оқушының репродуктивті Білім алушының белсенді
Сипаттамасы (кері байланыстық) әрекеті таным әрекеті
Дәстүрлі парадигма

Дәстүрлі парадигма жағдайында оқыту мен тәрбиенің басты мақсаты
–адамға терең, берік жан-жақты академиялық білімдер беру.
Білімнің негізгі көзі оқытушы болып табылады.
Білім алушы, білімге толтырылу қажет нысан ретінде
қарастырылады.
тұлғаның дамуына емес (оны оқу әрекетінің «артық өнімі»ретінде
қарастырады), оның ақпараттық қамсыздандырылуына назар
аударылады.
Білім алушының оқу әрекетін басқарудың тікелей (императивті) стилі
қолданылады.
Тұлғалық бағдарланған (гуманистік немесе
субъект-субъектілік) парадигма.

- Тұлғалық бағдарлы педагогиканың әдістерінің жүйе құраушы факторы білім
алушының ерекше және қайталанбас тұлғасы;
- Түрлі дидактикалық тұжырымдамалардың интеграциясы;
- Тәжірибелік жүйелердің жақсы инструменталдық қамсыздандырылуы, олардың
анықтылығы мен тұтастығы;
- Педагогтың білім алушыға қатынасы тұлға, шығармашыл субъектісі ретінде;
- Оқытушы мен студенттің субъект-субъектілік қатынастары;
- Оқытушы мен студент арасындағы тікелей өзара әрекеттесу форма,әдіс-тәсілдер
мен құралдар арқылы материалды меңгеруге бағытталған;
- Әрбір білім алушыда дамуының өзіндік векторы, өз даму траекториясы бар, ол
білім алушыдан оқытушыға қарай құрылады.
Функционалистік парадигма

- Білім беру әлеуметтік-мәдени технология ретінде қабылданады; білімберу қоғамға қажетті
кадрларды дайындау қажет;

- Тұлға өзінің мойнына қоғамның кейбір функцияларын алу қажет;

тұлғаны еңбек нарығына бейімдеп дайындау;

- Білімді алу, оларды шығармашылық тұрғыда пайдалану және жаңа

білімді жасау іскерлігімен байланысты белгілі бір құзырлықтарды

қалыптастыру;

- Нақты кәсіби бағыттылық – тұлғаны еңбекке дайындау.
Мәдениеттанушылық парадигма

- Білім берудің нысаны мен мақсаты – мәдениет адамы;
- Адам мәдениет, өз өмірі мен жеке дамудың субъектісі ретінде;
- Білім беру мәдени дамытушы орта ретінде;
- Мәдени-білім беру кеңістігіндегі адамның өмір сүру мен өзін-өзі
дамытудың тәсілдері ретіндегі шығармашылық пен диалог;
- Білім беру құрылымдарында қоғамның қазіргі жағдайынан озып
отырған мәдіни үлгілер мен өмір сүру нормаларын қайта құру, оның қажетті
жағдайы – білім берудің мәдениетке интеграциялануы;
- Идеологиядан мәдениетке, оның ішінде педагогикалық мәдениетке
көшу;
Білімдік парадигма – педагогикалық
қауымдастықтың қабылдаған теориялық, дүниетанымдық
алғышарттарының жиынтығы. Парадигма ғасырлар бойы
мәдени-тарихи жағдайларға сай білімнің әлеуметтік феномен
ретіндегі негізгі параметрлерінің басым болуымен
қалыптасады.

Ізгілік парадигмасы Классикалық парадигма
Білім беру парадигмалары шеңберінде түрлі
білім беру модельдері қалыптасады. Олар:

Білім берудің гуманистік
Білім берудің дәстүрлі моделі (феноменологиялық) моделі

Білім берудің рационалистік Білім берудің
моделі институционалдық емес
моделі
Қазақстандық ғалымдар Ж.Наурызбай, А.П.Сейтешев,
Қ.М. Арынғазин және т.б. ҚР білім беру жүйесіне
жаңа парадигманың қажеттілігін ашып көрсетеді.

Мәселен, ғалым Қ.М.Арынғазин мағыналы
педагогиканы ұсынды.

Академик А.П.Сейтешев «суперобъектілер: адам,
әлеумет, өркениет» және білім берудің өзара
байланысын көрсетті.

Ғалымдар «ғылыми зерттеулер барысында шешілетін
нақты мәселелер мен оларды шешудің әдіс-тәсілдері»
деген ұстанымды ұстанады.
Әдебиеттер:
1.Беркімбаева Ш.К., Құсайынов А.Қ және т.б. Жоғары мектеп
педагогикасы.Алматы. 2010.
2. Кенесарина З.У. Педагогика высшей школы. Учебно-
методическое пособие.Алматы,Триумф «Т», 2007.200с.
3. Шалғынбаева Қ.Қ., Албытова Н.П., Сламбекова Т.С. Жоғары
мектеп педагогикасы. Алматы: «Эверо», 2014, -272 бет.
4. Ахметова Г.К., Исаева З.А. Педагогика: Учебник для
магистратуры университетов. – Алматы: Қазақ университеті, 2006,
-328 с.
5. А.К.Игибаева, А.Т.Дюсенбаева, ЖОҒАРЫ МЕКТЕП
ПЕДАГОГИКАСЫ Оқу құралы. Өскемен, 2013,-45 бет
http://dot.kostacademy.kz/bible/files/805413356.pdf

Ұқсас жұмыстар

Қазіргі білім беру парадигмалары мен тұжырымдамалары

Білім берудің парадигмалары

Білім беру парадигмасы педагогикалық қауымдастықтың қабылдаған теориялық, дүниетанымдық алғышарттардың жиынтығы

Қазіргі кездегі білім беру парадигмалары, педагогикалық білімнің спецификасы

Жоғары мектеп педагогикасының жалпы негіздері

Оқытудың дидактикалық теориялары

САЯСАТТАНУДЫҢ НЕГІЗГІ ПАРАДИГМАЛАРЫ

Саясаттанудың парадигмалары

Саяси ғылымдардың құрылымдары мен парадигмалары

Тар мағынасында - бір сөздің барлық формаларының жүйесі

Пәндер