Кейін Бұхара қаласында

Презентация қосу

Барлығымыз кахутты ашып
дайындап отырайық!
Орындаған: ҚТӘ 301
Мұхатқалиева Асылай
Химадинова Алтынзер
Шәріп Жұлдыз
Жақанқызы Меруерт
Жақсылық Дамира
ҚТӘ-301

Қожа Ахмет Яссауи
Қожа Ахмет Яссауи (1093-
1166)
Қожа Ахмет Ясауи (1093-
1166) - қазақ халқының Өз аты Ахмет,
байырғы мәдениетінің есімінің алдындағы
тарихында айрықша орны «қожа» мұсылман
бар ұлы ақын, сопылық дінін таратып,
поэзияның негізін уағыздаушылық
салушы, күллі күншығыс қызметіне орай
мұсылмандарының берілген атау, ал
рухани ұстазы болған ұлы соңындағы «Яссауи»
ойшыл, діни қайраткер. ақынның қай жерден
шыққандығын
көрсетеді.
Нақтылық үшін айтсақ, Йасы қаласы
оның туған жері емес, жастайынан
жетім қалып, ағайын туыстарының
қолына келіп, бала кезінен өскен
жері. Ақынның туған жері қазіргі
Оңтүстік Қазақстан облысының
Сайрам ауданы. Әкесі Ибрахим
мұсылманша сауаты бар, сөз қадірін
білетін білікті адам болған. Бала
Ахметтің басты ұстазы, тәрбиешісі
аталас туысы болып келетін Арыстан
баб болды. Ол өмірден қайтқаннан
кейін Ахмет 17 жасында Йасы
қаласына келеді. Дәл осы кезден
бастап араб, шағатай, парсы, түркі
тілдерінде өлеңдер жаза бастайды.
Шығыс поэзиясы мен әдебиетіне ден
қойды. Кейін Бұхара қаласында
Жүсіп Хамаданидің діни
Оны тәмәмдаған соң сопылық жолдың біраз
ащы-тұщысын татып, көптеген қалаларды
аралап, туған шаһары Түркістанға қайтып
оралады да, Арыстан баб қалап кеткен
дәстүрді жалғастырды. Осында ол ислам
дүниесі кең таныған кемеңгерге айналды. Ал 63
жасынан бастап қалған өмірін жер астында,
яғни қылуетте өткізді. Бұны Ахмет «Пайғамбар
жасына жеттім. Маған одан артықтың қажеті
жоқ», - деп түсіндіреді. Қанша жыл ғұмыр
кешкені жөнінде әр түрлі деректер бар. Бір
деректе 73 жыл,ақынның
Ж.Аймауытов келесілерінде 85 жассүйеніп,
149-шы хикметіне деп
берілген Ясауиды 125 жас жасаған дейді.
Яссауи өзінің хикметтерін Алланың кітабымен
(Құран) тең көрген-ді.Ол туралы былай дейді:

Менің хикметтерім,
Алладан пәрмен.
Оқып ұққанға бар.
Мағынасы – «Құран»- деп,
өз хикметтерінің
Алла тарапынан
келіп тұрғандығын
баян етеді.
• Қ.А.Яссауидің еңбегі «Пақырнама және
Мүнажатнама». Бұл шығармаларға ден қойып
сараламасақ та бұл еңбектердің де
көптеген елдердің тіліне аударылып, оқылғанын
естен шығармау керек «Мират-ул-Қулуб». Бұл
еңбегі жақында Швецияның Упсала деген
қаласындағы бір университеттің кітапханасының
қолжазбалар қорынан табылды. Түркияда 2000-
жылдары жарық көрген.
• Келесі еңбегі, Ахмет Яссауи өміріне қатысты
аңыздар мен әңгімелер, хикметтер жинағы
болып табылады. Бұлар да көптеген тілдерге
аударылып, таратылған. «Тарихы терең көрген
Түркістан» атты Түркістанның 1500 жылдық
мерей тойына арналған мерекелік жинақта
Диуани Хикмет
• Оның бүгінгі ұрпаққа жеткен көлемді
шығармасы - «Диуани Хикмет» (Даналық
кітабы) қыпшақ диалектілерімен көне түркі
тілінде жазылған. Өкінішке орай
туындының түпнұсқасы біздің заманымызға
жетпеген. Бізге жеткені XV-XVI
ғасырлардағы көшірмесі ғана. Ондай
нұсқалары өте көп. Олардың көбі Ыстамбұл,
Қоқан, Ташкент, Мәскеу, Алматыда
сақталған. Бұл шығарма алғаш рет 1878
жылы жеке кітап болып басылып шықты.
Содан кейін ол Ыстамбұл, Қазан, Ташкент
қалаларында бірнеше қайыра басылды.
• «Диуани хикмет» әрбір адамды
имандылыққа, ізгілікке,
жоғары адамгершілік
қасиеттерге жетелейтін
құдіретті күш, айқын
бағдарлама деуге болады.
Қожа Ахмет Ясауи әрбір
адамның қадір-қасиетін,
өмірде алатын орнын оның ішкі
жан дүниесінің тазалығымен
өлшейді. Адамның өз Ал имандылық дегеніміздің өзі
бойындағы ізгі адамгершілік Алланың құлына ғана тән,
қасиеттерді ұдайы жетілдіріп адамгершілік қасиеттерді
отыруы немесе бүкіл тәрбиелеп, оны құдай жолына
адамгершілік қасиетінен салып отыратын киелі күш деп
жұрдай болуы сол кісінің түсіндіреді. Ақынның айтуы
имандылығына байланысты бойынша, имандылықтың ең басты
көрінісі – мейірімді, кешірімді,
деген түйін жасайды.
өзгелерге жанашырлықпен қарау
болып табылады.
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі:
• А.Сейдімбеков, «Елтұтқа» кітабы
• «Тарихи тұлғалар» кітабы
• «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Ә.
Нысанбаев – Алматы,1998 1998
• Adebiportal.kz
• Kk.m.Wikipedia.org
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Сопылық ілімін қазіргі көзқарас бойынша бағалау

Орта Азияның ортағасырлық қала - мәдениеті

Диуани хихмет

Ташкент қаржы институты

Қожа Ахмет Яссауи сопылық ілімі

ЖАЛПЫ МЕДИЦИНА ФАКУЛТЕТІ ЯСАУИ ІЛІМІНІҢ МӘНІ

Ақырзаман кітабында

ОСӨЖ ПРОГРЕССИВТІ ТАТАР АҒАРТУШЫСЫ

Жаңажол Қарашыға газ өңдеу нақ өңдеу зауыты кешені

Бұдабай Қабылұлы

Пәндер